Η Λωρίδα της Γάζας και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή μετά τον πόλεμο που κήρυξε το Ισραήλ στη Χαμάς λόγω των σφαγών της 7ς Οκτωβρίου, έχουν επανέλθει στην επικαιρότητα σοκάροντας την παγκόσμια κοινότητα για την αγριότητα των συγκρούσεων και τις απώλειες χιλιάδων αμάχων.
Πώς είναι, όμως, η ζωή στη Λωρίδα της Γάζας και τι συνθήκες διαβίωσης έχουν οι Παλαιστίνιοι; Αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει το βρετανικό δίκτυο BBC το οποίο σε μία μακροσκελή ανάλυσή του παρουσιάζει όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για την πολύπαθη αυτή περιοχή μέσα από στοιχεία και χάρτες.
Η περιοχή της Γάζας όπου ζουν 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι, είναι ένας πυκνοκατοικημένος θύλακας μήκους 41 χιλιομέτρων και πλάτους 10 χιλιομέτρων, ο οποίος οριοθετείται από τη μία πλευρά από τη Μεσόγειο Θάλασσα και είναι περιφραγμένος από το Ισραήλ και την Αίγυπτο στα σύνορά του από ξηράς.
Η Γάζα έχει έναν από τους νεότερους πληθυσμούς στον κόσμο, με σχεδόν το 60% του πληθυσμού να είναι κάτω των 25 ετών, σύμφωνα με την Παλαιστινιακή Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών: «Μεταξύ 100 και 300 οι νεκροί στο νοσοκομείο της Γάζας»
Σε απάντηση της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ άρχισε μια «πλήρη πολιορκία» της Γάζας, με τον Ισραηλινό υπουργό Άμυνας να δηλώνει: «Δεν θα υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε τρόφιμα, ούτε καύσιμα». Η κίνηση αυτή επιδείνωσε αμέσως την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, όπου το 80% του πληθυσμού είχε ήδη ανάγκη από διεθνή βοήθεια.
Η Γάζα βρίσκεται υπό τον έλεγχο της μαχητικής ισλαμιστικής ομάδας Χαμάς από το 2007, μετά από βίαιη σύγκρουση με την τότε κυβερνώσα Παλαιστινιακή Αρχή η οποία ελέγχει τη Δυτική Όχθη.
Προηγουμένως κατεχόταν από την Αίγυπτο, η Γάζα καταλήφθηκε από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου της Μέσης Ανατολής το 1967.
Το Ισραήλ απέσυρε τα στρατεύματά του και περίπου 7.000 εποίκους το 2005, αλλά ακόμη και πριν από τον σημερινό αποκλεισμό περιόριζε την κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων μέσα και έξω από τη Γάζα.
Εντολή εκκένωσης
Στο πλαίσιο της απάντησής του στην επίθεση της Χαμάς, το Ισραήλ διέταξε τους Παλαιστινίους να εκκενώσουν την περιοχή της Γάζας βόρεια της κοίτης του ποταμού Γουάντι Γάζα, ενόψει της αναμενόμενης εισβολής του ισραηλινού στρατού. Η περιοχή εκκένωσης περιλαμβάνει την πόλη της Γάζας - την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Λωρίδας της Γάζας.
Το συνοριακό πέρασμα Erez προς το Ισραήλ είναι κλειστό, οπότε όσοι ζουν στη ζώνη εκκένωσης δεν μπορούν να φύγουν από τη Γάζα και δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κατευθυνθούν προς τις νότιες συνοικίες.
Η περιοχή που πρέπει να εκκενωθεί από τους Παλαιστινίους
Με 2,2 εκατομμύρια ανθρώπους σε μια σχετικά μικρή λωρίδα γης, η Γάζα έχει μια από τις υψηλότερες πληθυσμιακές πυκνότητες στον κόσμο. Η μεγαλύτερη αστική περιοχή στο νότο είναι το Χαν Γιουνίς, αλλά με πληθυσμό το μισό του μεγέθους της πόλης της Γάζας θα δυσκολευτεί να αντιμετωπίσει ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιους που εγκαταλείπουν το βορρά.
Κατά μέσο όρο, υπάρχουν περισσότεροι από 5.700 άνθρωποι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στη Γάζα - πολύ παρόμοια με τη μέση πυκνότητα στο Λονδίνο - αλλά ο αριθμός αυτός ήταν πάνω από 9.000 στην Πόλη της Γάζας, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή.
Η πόλη της Γάζας ήταν πυκνοκατοικημένη
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, μετά την εντολή εκκένωσης, ο αριθμός των εκτοπισμένων αυξήθηκε ραγδαία και υπάρχουν πλέον ένα εκατομμύριο άνθρωποι που έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους.
Η πυνότητα της πληθυσμιακής κατανομής στην Λωρίδα της Γάζας
Ακατάλληλα σπίτια
Οι επανειλημμένες συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων μαχητών και του Ισραήλ έχουν αφήσει πολλούς ανθρώπους στη Γάζα χωρίς επαρκή στέγαση. Πολυμελείς οικογένειες ζουν χαμηλής ποιότητας και ανασφαλή κτίρια, με το Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων να εκτιμά ότι περισσότεροι από 120.000 ζουν σε σπίτια που δεν έχουν παράθυρα, ασφαλείς στέγες ή πόρτες.
Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι λένε ότι οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές έχουν καταστρέψει περίπου χίλια σπίτια - προσθέτοντας 2.200 που δεν έχουν ακόμη ανοικοδομηθεί από προηγούμενες συγκρούσεις από το 2014.
Το μέγεθος του εκτοπισμένου πληθυσμού
Άλλα 72.000 που υπέστησαν ζημιές αλλά δεν καταστράφηκαν δεν είχαν λάβει καμία οικονομική βοήθεια για τις επισκευές.
Η απώλεια αυτών των σπιτιών επιτείνει τη συνεχιζόμενη έλλειψη στέγης στη Γάζα. Το Global Shelter Cluster εκτιμά ότι 120.000 μονάδες πρέπει να κατασκευαστούν στη Γάζα για να παρέχεται σε όλους στέγη.
Καταυλισμοί προσφύγων
Λίγο πάνω από το 75% του πληθυσμού της Γάζας - περίπου 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι - ήταν ήδη καταγεγραμμένοι πρόσφυγες πριν από την εντολή εκκένωσης, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες ορίζονται από τον ΟΗΕ ως οι άνθρωποι των οποίων «ο τόπος διαμονής ήταν η Παλαιστίνη κατά την περίοδο από την 1η Ιουνίου 1946 έως τις 15 Μαΐου 1948 και οι οποίοι έχασαν τόσο το σπίτι όσο και τα μέσα διαβίωσης ως αποτέλεσμα του πολέμου του 1948». Τα παιδιά των Παλαιστινίων προσφύγων μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα.
Περισσότεροι από 500.000 από αυτούς τους πρόσφυγες βρίσκονταν ήδη σε οκτώ καταυλισμούς που βρίσκονται σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας. Καθώς δύο από αυτούς τους καταυλισμούς, ο Jabalia και ο Shati, βρίσκονται στη ζώνη εκκένωσης, αυτό έχει θέσει τους άλλους έξι υπό αυξημένη πίεση και πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να κοιμούνται σε εξωτερικούς χώρους.
Οι προσφυγικοί καταυλισμοί στην Λωρίδα της Γάζας
Η Γάζα είναι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς ο μοναδικός σταθμός παραγωγής ενέργειας είναι κλειστός και οι προμήθειες από το Ισραήλ έχουν ανασταλεί.
Ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας, στο Deir al-Balah, ακριβώς νότια της ζώνης εκκένωσης, έκλεισε στις 11 Οκτωβρίου αφού ξέμεινε από καύσιμα.
Ακόμη και πριν από την τρέχουσα σύγκρουση οι διακοπές ρεύματος ήταν καθημερινό φαινόμενο στη Γάζα, με τα νοικοκυριά να λαμβάνουν ηλεκτρικό ρεύμα μόνο για 13 ώρες την ημέρα κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Νοσοκομεία σε κρίση
Τα μεγάλα ιδρύματα, όπως τα νοσοκομεία, διαθέτουν εφεδρικές γεννήτριες, αλλά ο αποκλεισμός σημαίνει ότι δεν υπάρχουν καύσιμα για να τις λειτουργήσουν όταν εξαντληθούν οι υπάρχουσες προμήθειες. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) λέει ότι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα τα νοσοκομεία στη Γάζα "κινδυνεύουν να μετατραπούν σε νεκροτομεία".
Το απόλυτο σκότος στην περιοχή μετά τη διακοπή παροχής ρεύματος όπως φαίνεται από δορυφόρο
Το Ισραήλ κατηγορήθηκε αμέσως από τις ελεγχόμενες από τη Χαμάς παλαιστινιακές αρχές μετά την έκρηξη που σημειώθηκε στο αραβικό νοσοκομείο Al-Ahli στην πόλη της Γάζας στις 17 Οκτωβρίου και η οποία φοβούνται ότι σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπους. Το Ισραήλ αρνήθηκε ότι εμπλέκεται.
Ωστόσο, πολλές ιατρικές εγκαταστάσεις βρίσκονται στη ζώνη εκκένωσης στα βόρεια και έχουν υποστεί ζημιές από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι έχουν σημειωθεί περισσότερες από εκατό επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και ότι η πλειονότητα των νοσοκομείων στη Γάζα δεν λειτουργεί.
Οι δημόσιες υγειονομικές εγκαταστάσεις στη Γάζα ήταν ήδη υπερφορτωμένες με ελλείψεις σε ιατρικές προμήθειες και εξοπλισμό και πολλές εξειδικευμένες θεραπείες δεν ήταν διαθέσιμες.
Η περιοχή στην οποία βρίσκεται ο σταθμός ηλεκτροδότησης
Οι ασθενείς από τη Γάζα που χρειάζονταν σωτήρια ή προηγμένη περίθαλψη σε νοσοκομεία της Δυτικής Όχθης ή της Ανατολικής Ιερουσαλήμ χρειάζονταν έγκριση από την Παλαιστινιακή Αρχή και στη συνέχεια άδεια εξόδου από τις ισραηλινές αρχές.
Από το 2008 έως το 2022, περισσότερες από 70.000 ή το ένα τρίτο των αιτήσεων για άδεια ασθενούς καθυστέρησαν ή απορρίφθηκαν. Ορισμένοι ασθενείς πέθαναν επίσης ενώ περίμεναν απάντηση στην αίτησή τους.
Οι νοσοκομειακές μονάδες
Το νερό τελειώνει
Το νερό της βρύσης στη Γάζα είναι αλμυρό και μολυσμένο και θεωρούνταν ήδη ακατάλληλο για πόση - το Ισραήλ έχει πλέον διακόψει μεγάλο μέρος της παροχής καθαρού νερού.
Ο ΠΟΥ ορίζει ως ελάχιστη απαίτηση για τις καθημερινές ανάγκες σε νερό 100 λίτρα ανά άτομο - για την κάλυψη της κατανάλωσης, του πλυσίματος, του μαγειρέματος και του μπάνιου. Πριν από τη σύγκρουση, η μέση κατανάλωση στη Γάζα ήταν περίπου 84 λίτρα, με μόνο 27 λίτρα από αυτά να θεωρούνται κατάλληλα για ανθρώπινη χρήση.
Η μείωση της παροχής του πόσιμου νερού
Σήμερα, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι η μέση κατανάλωση νερού στη Γάζα είναι μόλις τρία λίτρα ανά άτομο. Παράλληλα αυξάνονται οι ανησυχίες για την αφυδάτωση και τις ασθένειες που μεταδίδονται από το νερό, με την παλαιστινιακή υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες UNRWA να προειδοποιεί ότι «οι άνθρωποι θα αρχίσουν να πεθαίνουν χωρίς νερό».
Μόνο ένας από τους τρεις αγωγούς ύδρευσης στη Γάζα πιστεύεται ότι είναι ανοιχτός - παρέχοντας περιορισμένο πόσιμο νερό στο Χαν Γιουνίς στα νότια.
Οι τοπικές αντλίες νερού και τα συστήματα αποχέτευσης χρειάζονται καύσιμα για να λειτουργήσουν. Ως αποτέλεσμα, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων έχουν σταματήσει να λειτουργούν, με αποτέλεσμα δεκάδες εκατομμύρια γαλόνια ακατέργαστων λυμάτων να διοχετεύονται καθημερινά στη θάλασσα.
Εν τω μεταξύ, τουλάχιστον έξι πηγάδια νερού, τρεις σταθμοί άντλησης νερού, μια δεξαμενή και μια μονάδα αφαλάτωσης έχουν υποστεί ζημιές από αεροπορικές επιδρομές, διακόπτοντας την παροχή νερού σε περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους.
Κλείσιμο συνόρων
Οι άμαχοι έχουν ελάχιστες ελπίδες να μπορέσουν να φύγουν από τη Γάζα για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις. Πριν από την επίθεση της Χαμάς, υπήρχαν μόνο δύο περάσματα που επέτρεπαν την είσοδο και την έξοδο από τη Γάζα - με τα περισσότερα προηγούμενα συνοριακά σημεία να έχουν κλείσει εδώ και χρόνια.
Η Λωρίδα της Γάζας και ο συνοριακός αποκλεισμός της
Στους Παλαιστίνιους απαγορεύεται να εγκαταλείψουν τη Γάζα μέσω του Ισραήλ, εκτός αν αποκτήσουν άδεια εξόδου από το Ισραήλ. Οι άδειες περιορίζονταν στους ημετέρους, τους επιχειρηματίες, τους ασθενείς και τους συνοδούς τους και τους εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Το σύνολο των συνόρων με το Ισραήλ μήκους 60 χιλιομέτρων φυλάσσεται από περιμετρικό φράχτη με περιοχές
«απαγόρευσης» που εκτείνονται έως και 100 μέτρα από τον ίδιο τον φράχτη και μόνο οι εργάτες γης επιτρέπονται σε απόσταση 300 μέτρων.
Όσοι ήθελαν να φύγουν από τη Γάζα μέσω του περάσματος της Ράφα στην Αίγυπτο έπρεπε να εγγραφούν στις παλαιστινιακές αρχές αρκετές εβδομάδες νωρίτερα και να υποβάλουν αίτηση στην Αίγυπτο, η οποία επιβάλλει περιορισμούς στον αριθμό των ατόμων και αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας.
Πώς είναι η συνοριογραμμή Γάζας και Ισραήλ
Τώρα το Ισραήλ έχει κλείσει επ' αόριστον το πέρασμα Erez, ενώ το ελεγχόμενο από την Αίγυπτο συνοριακό πέρασμα της Ράφα στα νότια έχει κλείσει λόγω ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών κοντά στην πύλη από την παλαιστινιακή πλευρά.
Το τελευταίο εμποδίζει επίσης τη διέλευση ανθρωπιστικής βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, νερού και φαρμάκων, από την Αίγυπτο στη Γάζα.
Πού πιστεύεται ότι βρίσκονται τα τούνελ της Γάζας
Για να προσπαθήσει να παρακάμψει τον αποκλεισμό, η Χαμάς έχει κατασκευάσει ένα δίκτυο σηράγγων το οποίο χρησιμοποιεί για να φέρνει αγαθά στη Λωρίδα από την Αίγυπτο και επίσης ως υπόγειο κέντρο διοίκησης.
Το Ισραήλ λέει ότι οι σήραγγες χρησιμοποιούνται επίσης από τους μαχητές για να διακινούν λαθραία όπλα και να μετακινούνται κρυφά. Τα στοχεύει συχνά με αεροπορικές επιδρομές.
Η ηλικιακή κατανομη του πληθυσμού των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας
