Η ανάδειξη του Ισραήλ σε παγκόσμιο ενεργειακό παίκτη κορυφώνεται. Νέες συμφωνίες προκύπτουν τακτικά, μετατρέποντας το Ισραήλ σε μπαλαντέρ του ενεργειακού ζητήματος και στην Ευρώπη, σε μια περίοδο που η ενεργειακή κρίση βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας.
Ισραήλ και Μαρόκο δεν σταματούν να δημιουργούν εμπορικές συμφωνίες για συνεργασία σε διαφορετικούς τομείς. Όπως συνέβη στις αρχές του έτους, η χώρα της Βόρειας Αφρικής και το Ισραήλ υπέγραψαν για άλλη μια φορά συμφωνία στην οποία δηλώνουν έτοιμοι να διαθέσουν την πυρηνική τους τεχνολογία μετά την εξομάλυνση των σχέσεων με το εβραϊκό κράτος, όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη ο γενικός διευθυντής της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ (IAEC), Μόσε Έντρι (Moshe Edri).
Το Ισραήλ και το Μαρόκο συνεχίζουν να υπογράφουν συμφωνίες για την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο εθνών. Αυτή τη φορά η συμφωνία υπεγράφη παρουσία του Υπουργού Παιδείας, Γιφάτ Σάσα Μπιτόν (Yifat Shasha Biton), του Προέδρου της Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας, Αμίρ Πέρετζ (Amir Peretz), του Προέδρου του Πανεπιστημίου Bar-llan, Καθηγητή Αρίε Τσαβάν (Aryeh Tsavan), του Επικεφαλής της Πρεσβείας του Βασιλείου Μαρόκο στο Ισραήλ, κ. Αμπντεραχίμ Μπεγιούντ (Abderrahim Beyyoudh) και ανώτερα στελέχη από ισραηλινές ενεργειακές εταιρείες.
Ο Μπεγιούντ επεσήμανε ότι το Μαρόκο και το Ισραήλ είχαν ήδη μακροχρόνιους δεσμούς. «Αυτό θα μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε να προωθούμε ένα καλύτερο μέλλον για ολόκληρη την περιοχή». Ο κύριος στόχος αυτών των συμφωνιών είναι η ενεργειακή ώθηση και των δύο εθνών σε τομείς όπως η ανάπτυξη επαναφορτιζόμενων μπαταριών, η ανακύκλωση, η ηλιακή ενέργεια, η οικονομία υδρογόνου και μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις για το Βασίλειο, όπως η αποθήκευση και η μεταφορά των ενεργειακών του πόρων σε γειτονικές χώρες όπως η Ισπανία.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επιστήμονες από τα πανεπιστήμια Bar-Ilan, Tel Aviv, Ben Gurion, Ariel, Technion, το Ινστιτούτο Weizmann και το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Ο καθηγητής Ντόρον Άουερμπαχ (Doron Auerbach), Επιστημονικός Διευθυντής του Bar-Ilan Center for Energy and Sustainability, ηγήθηκε της συμφωνίας με τον καθηγητή Γιαΐρ Εϊνάλι (Yair Einali) από τη Σχολή Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών και τον καθηγητή Τζόουνς Έλμι (Jones Elmi), Ανώτερο Ερευνητή στο Mohammed Polytechnic University VI από το Μαρόκο. Ο πρόεδρος του Πολυτεχνείου Mohammed VI, Χισάμ Αλ-Χαμπτί (Hisham al-Habti), ηγήθηκε της μαροκινής αντιπροσωπείας στην τελετή υπογραφής. Η συμφωνία υπεγράφη από τον καθηγητή Ντόρον Άουερμπαχ εκ μέρους της Κοινοπραξίας Επιστημόνων στο Ισραήλ και τον Πρόεδρο του Πανεπιστημίου Mohammed VI εκ μέρους της Κοινοπραξίας Επιστημόνων στο Μαρόκο.
Λέγοντας ότι είναι «έτοιμο» να μοιραστεί την πυρηνική του τεχνολογία, το Ισραήλ σκοπεύει να ενισχύσει περαιτέρω τις διάφορες συμφωνίες συνεργασίας που υπέγραψαν με τις αραβικές χώρες από τότε που αποφάσισαν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους μετά τις Συμφωνίες του Αβραάμ. Στην ομιλία του, ο γενικός διευθυντής της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ ελπίζει ότι οι συμφωνίες ομαλοποίησης που υπογράφηκαν το 2020 με το Μαρόκο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν «θα ανοίξουν το δρόμο για ουσιαστικό άμεσο διάλογο στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών φόρουμ», τονίζοντας ότι η νέα αυτή συνεργασία θα τεθεί υπό την αιγίδα του ΔΟΑΕ. Αυτές οι συνθήκες δεν έχουν ευχαριστήσει το Ιράν, το οποίο κοιτάζει με καχυποψία τις κινήσεις μεταξύ των διαφορετικών εθνών που αποτελούν μέρος τους.
Η δήλωση αυτή έγινε στο πλαίσιο της 66ης Γενικής Διάσκεψης του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη. Ο Μοσέ Έντρι δήλωσε ότι αυτό είναι ένα ακόμη σημείο καμπής στις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών όπως το Μαρόκο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν που συμφώνησαν να υπογράψουν μια συνθήκη ειρήνης με το εβραϊκό κράτος, σύμφωνα με δελτίο τύπου που δημοσίευσε η IACE.
Ομπρέλα και στην Ευρώπη
Το Μαρόκο φιλοξένησε φέτος την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής Power-to-X, μια εκδήλωση που στοχεύει στην αναζήτηση καινοτομίας και νέων στρατηγικών στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και να χρησιμεύσει ως σύνδεσμος για πολλές χώρες για την υπογραφή ενεργειακών συμφωνιών. Διεξήχθη στο Μαρακές από το Institut de Recherche en Energie Solaire et Energies Nouvelles (IRESEN) και συμμετείχαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όλοι ήθελαν να επαινέσουν τις δυνατότητες του Βασιλείου στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι συμμετέχοντες της συνάντησης συμφώνησαν ότι η βορειοαφρικανική χώρα κατέχει ηγετική θέση στον τομέα αυτό χάρη στην υλοποίηση βιώσιμων έργων και, ως εκ τούτου, έχει εισέλθει πλήρως σε μια ασφαλή και καθαρή ενεργειακή μετάβαση.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επενδυτές, πολιτικοί, επιχειρηματίες και ειδικοί στην έρευνα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εκτός από τις κλασικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το Μαρόκο έχει αρχίσει να παράγει πράσινο υδρογόνο, το οποίο προσελκύει το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Τα έθνη της Γηραιάς Ηπείρου έχουν τονίσει την ευκαιρία που προσφέρει αυτή η βιώσιμη εναλλακτική και τα υποπροϊόντα.
Η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές λύσεις ενέργειας στον απόηχο της τρέχουσας διεθνούς κατάστασης. Η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση κατέστησε σαφές ότι οι χώρες της ΕΕ δεν μπορούν να εξαρτώνται από τη Ρωσία για τον ενεργειακό τους εφοδιασμό και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ένας από τους κύριους στόχους τους για την επίλυση της έλλειψης ενεργειακών πόρων.
Το πράσινο υδρογόνο θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική εναλλακτική λύση για την απαλλαγή των ευρωπαϊκών βιομηχανιών από άνθρακα και το Μαρόκο έχει ήδη εμπλακεί στην παραγωγή αυτού του πόρου εδώ και αρκετό καιρό. Είναι μια ανανεώσιμη ενέργεια που παράγεται από καθαρό ηλεκτρισμό, που λαμβάνεται από ηλιακή ή αιολική ενέργεια και υποβάλλεται σε διαδικασία ηλεκτρόλυσης για τη δημιουργία της. Ως αποτέλεσμα, γίνεται μια ατελείωτη πηγή ενέργειας.
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής τόνισαν ότι το βασίλειο των Αλαουί είναι το κλειδί για τον εφοδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αυτόν τον πόρο και, χάρη στα περιουσιακά του στοιχεία, θα μπορούσε να είναι ο κύριος προμηθευτής.
Η εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ - ενός στρατηγικού συμμάχου της Ευρώπης - και του βορειο-αφρικανικού Βασιλείου, ανοίγουν νέες ευκαιρίες στην εξομάλυνση της ενεργειακής κρίσης που μαστίζει τη Γηραιά Ήπειρο, καθώς o Χειμώνας καθιστά όλο πιο επιτακτική την ανάγκη για βραχυπρόθεσμες λύσεις στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρωπαϊκή Ένωσης.
Στο βάθος... EastMed
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα μπορούσε να αποδειχτεί αλλαγή του παιχνιδιού για την ανάπτυξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η Αίγυπτος και το Ισραήλ την τελευταία δεκαετία αναδεικνύονται ως στρατηγικοί ενεργειακοί παίκτες, με την πρώτη να αποτελεί κόμβο και το δεύτερο να διενεργεί τακτικά επαφές στον τομέα και να κλείνει συμφωνίες που είτε άμεσα, είτε με παράπλευρες ωφέλειες μπορούν να αξιοποιηθούν από την Ευρώπη.
Όπως γράφαμε στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, με κομμένη την ανάσα ολόκληρη η Ευρώπη παρακολουθεί τα τελευταία 24ωρα τις εξελίξεις με τους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 στους οποίους εντοπίστηκαν τρεις διαρροές μέσα σε λίγες ώρες.
Οι εν λόγω εξελίξεις, καθιστούν πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη ενεργειακής διαφοροποίησης στην Ευρώπη και την άμεση αναζήτηση/εύρεση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, με τον EastMed να επανέρχεται και πάλι στο προσκήνιο και να κερδίζει έδαφος στο μαραθώνιο ενεργειακής αυτονομίας της ΕΕ.
Ο EastMed είναι υποθαλάσσιος αγωγός που έχει σχεδιαστεί για την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την ανατολική Μεσόγειο μέσω Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, αξίας 6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με τα σχέδιο, ο αγωγός θα έχει μήκος περίπου 2.000 χλμ, εκ των οποίων περισσότερα από 1.400 είναι υποθαλάσσια.
Πρόκειται να συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, καταλήγοντας στην Ιταλία. Στην ελληνική επικράτεια πρόκειται να περάσει από την Κρήτη και τη Νοτιοανατολική Πελοπόννησο, όπου στην συνέχεια θα διασχίσει για περίπου 600 χλμ την ελληνική ηπειρωτική χώρα για να φτάσει στην Ιταλία μέσω του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους περίπου 210 χλμ.
Το δίλημμα είναι σαφές: Ενεργειακή αυτονομία ή ακρίβεια, υποβάθμιση των ευρωπαϊκών κοινωνιών και φαινόμενο ντόμινο σε βιομηχανίες, νοικοκυριά, αλυσίδες εφοδιασμού και επισιτιστική ασφάλεια. Είναι φρόνιμο, λοιπόν, να πούμε πως οι προοπτικές του EastMed, διαλύουν την ομίχλη στους εγκεφάλους των υπευθύνων λήψης αποφάσεων.
Αυτές οι εξελίξεις συμβαίνουν τη στιγμή που η ανάγκη της Ευρώπης για νέες πηγές ενέργειας κορυφώνεται. Το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ελλάδα θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ευρώπη, όπως και τα κράτη της Βόρειας Αφρικής και της Ανατολικής Αφρικής, εάν υπήρχε η απαιτούμενη υποδομή για την εξόρυξη και τη μεταφορά φυσικού αερίου.
Υπάρχουν επίσης επιπτώσεις στην εθνική ασφάλεια από αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα, όταν το Ιράν υποστηρίζει τη Χεζμπολάχ που απειλεί τις ισραηλινές πηγές φυσικού αερίου, υπονομεύει την ευημερία της Ευρώπης και όχι μόνο του Ισραήλ. Ωστόσο, αυτές οι ενέργειες της Χεζμπολάχ εναντίον του Ισραήλ εξακολουθούν να υφίστανται.
Ένα ενιαίο δόγμα προστασίας των ενεργειακών και εθνικών συμφερόντων αυτών των χωρών είναι απαραίτητο για την αποτροπή εχθρικών ενεργειών, ενώ η ανάδειξη του Μαρόκο ως εν δυνάμει προμηθευτή καθαρής ενέργειας πρέπει να ληφθεί υπόψιν και να ερευνηθεί η πιθανότητα ένταξής του σε οποιεσδήποτε εξελίξεις μπορούν να ωφελήσουν την Ελλάδα και κατ' επέκταση την ΕΕ.
