Όταν ανακοίνωσε την αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ που σκότωσε τον αρχηγό της Αλ Κάιντα, Αϊμάν Αλ-Ζαγουαχίρι (Ayman al-Zawahiri) στην Καμπούλ, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν απέτισε φόρο τιμής στους «συμμάχους και εταίρους» της Αμερικής.
Δεν έδωσε κανένα όνομα, αλλά είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ένα από αυτά ήταν το Πακιστάν, ένας ενοχλητικός αλλά μακροχρόνιος εταίρος της αντιτρομοκρατίας των Ηνωμένων Πολιτειών στο Αφγανιστάν.
Το Ισλαμαμπάντ έχει αρνηθεί ότι έπαιξε οποιοδήποτε ρόλο στην επιχείρηση, αλλά συνήθως αρνείται ότι εμπλέκεται σε επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη της CIA στο παρελθόν, ακόμη και όταν τα στοιχεία έδειχναν ξεκάθαρα κάποια μορφή μυστικής έγκρισης και συνεργασίας, αναφέρει το National Interest.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους το Πακιστάν σχεδόν σίγουρα βοήθησε και σε αυτή την περίπτωση.
Υποστήριξη πληροφοριών
Ο πρώτος είναι η υποστήριξη πληροφοριών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κάποτε ένα σημαντικό αποτύπωμα πληροφοριών στο Αφγανιστάν, αλλά έχασαν μεγάλο μέρος της κάλυψής τους όταν τα αμερικανικά στρατεύματα αποχώρησαν πέρυσι. Αυτό σημαίνει ότι η CIA και άλλες υπηρεσίες πρέπει να βασίζονται περισσότερο σε τοπικούς εταίρους για τη συλλογή πληροφοριών, ένας από τους οποίους είναι η ισχυρή και διαβόητη Υπηρεσία Πληροφοριών (ISI) του Πακιστάν.
Οι δεσμοί της ISI με τους Ταλιμπάν είναι παλιοί και βαθείς. Η Ουάσιγκτον συνεργάζεται εδώ και πολύ καιρό με την υπηρεσία για θέματα του Αφγανιστάν. Μόλις τα δυτικά στρατεύματα εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν πέρυσι, οι αρχηγοί κατασκόπων της Βρετανίας και της Αμερικής πέταξαν στο Ισλαμαμπάντ, υποδεικνύοντας τον μεγαλύτερο ρόλο του Πακιστάν στην περιφερειακή συνεργασία πληροφοριών.
Ο διευθυντής της ISI βρέθηκε επίσης στην Ουάσιγκτον μόλις τον Μάιο για να συναντήσει τον Αμερικανό ομόλογό του. Επιπλέον, ο αρχηγός του πακιστανικού στρατού Καμάρ Μπάτζγουα (Qamar Bajwa) μίλησε με τον διοικητή της CENTCOM των ΗΠΑ, στρατηγό Μάικλ Έρικ Κουρίλα (Michael Erik Kurilla), λίγο πριν το χτύπημα του Ζαγουαχίρι και κάλεσε την αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν (Wendy Sherman) να ζητήσει βοήθεια για πρόσβαση στα κεφάλαια διάσωσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εγείροντας υποψίες για ένα quid pro quo.
Η γεωγραφία
Ένας δεύτερος λόγος για την πιθανή εμπλοκή του Πακιστάν σε αυτή την επιχείρηση έχει να κάνει με τη γεωγραφία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν μια σημαντική υποδομή drone με έδρα το Κατάρ και η ταχύτερη διαδρομή για αυτά τα αεροσκάφη να φτάσουν στο κλειστό Αφγανιστάν είναι μέσω του Πακιστάν. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις πτήσεις πάνω από την Καμπούλ, η οποία είναι πολύ κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν.
Αυτό είναι ομολογουμένως ένα μακρύ ταξίδι, μειώνοντας τον χρόνο που έχουν τα drones να παρακολουθούν τους στόχους τους. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρεται να χρησιμοποιούν αυτή τη διαδρομή πτήσης για τις δραστηριότητές τους τους τελευταίους μήνες. Τον περασμένο Οκτώβριο, λίγο μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, η Ουάσιγκτον προσπαθούσε προφανώς να διαπραγματευτεί μια επίσημη συμφωνία με το Ισλαμαμπάντ για τη χρήση του εναέριου χώρου της.
Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες εάν είχαν μια μόνιμη συμφωνία βάσης με το Πακιστάν, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Ωστόσο, ο πρώην διοικητής της CENTCOM, στρατηγός Φρανκ ΜακΚένζι (Frank McKenzie), φέρεται να είπε στο Κογκρέσο πέρυσι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν «σημεία εκτόξευσης» σε μια γειτονική χώρα του Αφγανιστάν, κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να υποδεικνύει τη χρήση πακιστανικών βάσεων.
Πίσω στην πρόσφατη ιστορία, το Ιράν μπορεί να ήταν μια εναλλακτική οδός. Το 2001, η Τεχεράνη υποστήριξε την αρχική αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν με στόχευση πληροφοριών, για παράδειγμα. Αλλά οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών στη συνέχεια επιδεινώθηκαν, καθιστώντας οποιαδήποτε συνεργασία σήμερα εξαιρετικά απίθανη, ειδικά όσον αφορά το μέλλον της επίμαχης πυρηνικής συμφωνίας.
Η τελική δυνατότητα θα ήταν να πετάξει μέσω της Κεντρικής Ασίας. Αλλά οι πολιτικές συνθήκες καθιστούν αυτήν την επιλογή ανεπιθύμητη για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας βρίσκονται υπό σημαντική ρωσική επιρροή, μειώνοντας την πιθανότητα συνεργασίας με την Ουάσιγκτον, ειδικά δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία. Η ρωσική κυβέρνηση δήλωσε ξεκάθαρα ότι δεν θα δεχόταν αμερικανικές βάσεις στην Κεντρική Ασία και ο νέος διοικητής της CENTCOM δεν συζήτησε καν το θέμα της βάσης κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης περιοδείας στην περιοχή. Η κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν απέρριψε την παρουσία στρατευμάτων των ΗΠΑ, ενώ το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν φιλοξενούν και οι δύο ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Το πακιστανικό πρακτορείο Dawn ανέφερε, χωρίς στοιχεία, ότι το drone που σκότωσε τον Ζαγουαχίρι απογειώθηκε από την αεροπορική βάση Γκάντσι στο Κιργιστάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτούργησαν μια εγκατάσταση εκεί στο παρελθόν, αλλά έκλεισε με εντολή της Μόσχας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η βάση άνοιξε ξανά.
Το Πακιστάν είναι πιθανότατα η μόνη βιώσιμη επιλογή. Αυτή δεν θα ήταν η πρώτη φορά που το Ισλαμαμπάντ βοήθησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να κυνηγήσουν την Αλ Κάιντα. Όχι μόνο υποστήριξε την εισβολή στο Αφγανιστάν το 2001, αλλά συνέλαβε βασικές τρομοκρατικές προσωπικότητες όπως ο Χαλίντ Σεΐχ Μοχάμεντ (Khalid Sheikh Mohamed), παρόλο που ο ίδιος ο Οσάμα μπιν Λάντεν (Osama bin Laden) σκοτώθηκε χωρίς τη βοήθεια της πακιστανικής κυβέρνησης.
Σχέσεις Ουάσιγκτον-Ισλαμαμπάντ
Τρίτον, οι σχέσεις ΗΠΑ-Πακιστάν έχουν βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες, καθιστώντας πιο πιθανή την αντιτρομοκρατική συνεργασία. Ο νέος Αμερικανός πρεσβευτής, Ντόναλντ Μπλόουμ (Donald Blome), εγκαταστάθηκε στο Ισλαμαμπάντ αυτό το καλοκαίρι και υπήρξαν φιλικές επισκέψεις από διάφορους υψηλόβαθμους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Ειδικού Αντιπροσώπου Ντιλαγουάρ Σιέντ (Dilawar Syed), ο οποίος ανάρτησε με ενθουσιασμό στο Twitter για το ταξίδι του.
Οι δύο χώρες προσπαθούν ξεκάθαρα να διαφοροποιήσουν τη σχέση τους μακριά από την προηγούμενη εστίαση στην ασφάλεια για να συμπεριλάβουν το εμπόριο, την υγειονομική περίθαλψη, την τεχνολογία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όμως, με τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτός Αφγανιστάν, το Πακιστάν παραμένει ένας σημαντικός, αν και δύσκολος, αντιτρομοκρατικός εταίρος.
Επιπλέον, ο στρατός του Πακιστάν εργάζεται για να επιδιορθώσει τους φράχτες με την Ουάσιγκτον αφού ο πρώην πρωθυπουργός Ιμράν Καν (Imran Khan) κατηγόρησε την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι ξεκίνησε μια επιχείρηση «αλλαγής καθεστώτος» για να τον καθαιρέσει, οργανώνοντας ψήφο δυσπιστίας και επιβάλλοντας μια «εισαγόμενη κυβέρνηση» νωρίτερα αυτό το έτος. .
Το ότι το Πακιστάν δεν έχει παραδεχτεί τον ρόλο του στο χτύπημα του Ζαγουαχίρι είναι αναμενόμενο. Η απόδειξη συμπαιγνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα ενίσχυε το χέρι του Ιμράν Καν, ο οποίος έχει συχνά επικρίνει τη συμμετοχή του Πακιστάν σε αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Πράγματι, η σύμμαχος του Καν, Σιρέν Μαζαρί (Shireen Mazari), ανέφερε στο Twitter τις ανησυχίες της για την πιθανή χρήση αμερικανικών drones στον εναέριο χώρο της χώρας.
Η επιβεβαίωση της εμπλοκής του Πακιστάν θα μπορούσε επίσης να τροφοδοτήσει την προπαγάνδα από τρομοκρατικές ομάδες όπως η επαρχία Χορασάν του Ισλαμικού Κράτους και η Τεχρίκ-ι Ταλιμπάν Πακιστάν, που θεωρούν το πακιστανικό κράτος ως σκλάβο της Αμερικής. Θα επιδεινώσει επίσης τις εντάσεις με τους Αφγανούς Ταλιμπάν.
Πολλοί εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για τον ρόλο του Πακιστάν στην εικοσαετή σύγκρουση στο Αφγανιστάν και πρέπει να ήλπιζαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν επιτέλους να διαγράψουν τη σχέση τους όταν τελείωσε ο πόλεμος. Αλλά το Ισλαμαμπάντ αναδεικνύεται τώρα ως το πιο κοντινό πράγμα που έχει η Δύση σε έναν αντιτρομοκρατικό εταίρο μεταξύ των άμεσων γειτόνων του Αφγανιστάν.
