Πριν από λίγες μέρες, ένας Άραβας αξιωματούχος ρώτησε τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ για το μυστικό της μοναδικής συνεργασίας μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Υπάρχει μια ιδιαίτερη προσωπική σχέση μεταξύ τους», απάντησε ο Λαβρόφ.
Ο πρόεδρος Πούτιν πιστεύει ότι ο Ερντογάν κάνει αυτό που υποσχέθηκε παρά τη δυσκολία και τον ανταγωνισμό μεταξύ τους και την ιστορία της εχθρότητας μεταξύ των δύο χωρών. Επιπλέον, η Τουρκία έχει στρατιωτική επιρροή σε διάφορες χώρες της περιοχής, από τη Λιβύη μέχρι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την Ουκρανία και τη Συρία, και ο Πούτιν πιστεύει ότι μπορούν να βρεθούν τρόποι συνεργασίας με τον Ερντογάν.
Το τελευταίο παράδειγμα «εχθρικής συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών ανάγεται στην απόφαση του Ερντογάν να ξεκινήσει στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία κατά των συμμάχων των ΗΠΑ, Κουρδικών Μονάδων Άμυνας του Λαού (YPG), που αποτελούν τον κύριο άξονα ισχύος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF).
Διότι παρά τις επανειλημμένες απειλές του Ερντογάν και τις στρατιωτικές προετοιμασίες του τουρκικού στρατού και των συριακών ομάδων πιστών στην Άγκυρα, η αναμενόμενη μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση δεν ξεκίνησε, γιατί η Μόσχα, σε αντίθεση με τη συμφωνία των επιθέσεων της Τουρκίας στη βόρεια Συρία το 2016, 2018, 2019 και το 2020, δεν άναψε πράσινο φως στην Άγκυρα.
Πέντε πυλώνες
Το νέο σχέδιο που παρουσίασε ο Πούτιν κατά τη συνάντηση στο περιθώριο της τριμερούς συνόδου κορυφής (με τον Πρόεδρο του Ιράν) στην Τεχεράνη ή της διμερούς συνάντησης στο Σότσι με τον Ερντογάν, αυτή τη φορά είναι διαφορετικό και περιλαμβάνει τα εξής:
Πρώτον, επέτρεψε τον πολλαπλασιασμό των επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη αντί για στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον ηγετών του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) ή των Μονάδων Προστασίας του Λαού, που η Άγκυρα θεωρεί ότι συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Αυτό σημαίνει ότι αντί για χερσαία επίθεση και σύγκρουση με συριακές και κουρδικές δυνάμεις, η Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιήσει ρωσικά πυραυλικά συστήματα εναντίον των επιθυμητών στόχων της. Ως αποτέλεσμα, συνέβη το ίδιο πράγμα. Ειδικά, οι Κούρδοι αναφέρουν ότι στοχεύουν ηγέτες που δεν ανήκαν στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν και ήταν επίσης πολίτες.
Δεύτερον, η φιλοξενία από τη Μόσχα υψηλού επιπέδου συναντήσεων ασφαλείας μεταξύ Σύριων και Τούρκων αξιωματούχων για τη διερεύνηση της δυνατότητας ικανοποίησης των απαιτήσεων της Τουρκίας χωρίς χερσαία εισβολή και κατοχή συριακού εδάφους. Με τον ίδιο τρόπο, η πρωτεύουσα της Ρωσίας φιλοξένησε τις προαναφερθείσες συναντήσεις τις τελευταίες ημέρες.
Τρίτον, η τοποθέτηση της συμφωνίας των Αδάνων του 1998 μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και προσπάθεια να παρασχεθεί το έδαφος για την υπογραφή της συμφωνίας «Αδάνων 2», η οποία αντικατοπτρίζει την τρέχουσα πραγματικότητα της Συρίας και την πορεία του συντονισμού για την ασφάλεια μεταξύ Συρίας και Τουρκίας προς διασφάλιση της ασφάλειας των συνόρων, καταπολέμηση της τρομοκρατίας και διευκόλυνση της μελλοντικής πολιτικής συνεργασίας. Φυσικά, τα λόγια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου περί «πολιτικής υποστήριξης» από τη Δαμασκό κατά των Κούρδων αντανακλούσαν αυτό το θέμα.
Τέταρτον, προσπαθεί να ωθήσει τη Δαμασκό και τις «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» προς στρατιωτική συνεργασία και συντονισμό, διεξάγοντας κοινές ασκήσεις και δίνοντας περισσότερο χρόνο στην ανάπτυξη των δυνάμεων του συριακού στρατού στις περιοχές που βρίσκονται υπό επιρροή ανατολικά του Ευφράτη. Σκοπός αυτού είναι να διατηρηθεί η στρατιωτική υπεροχή της Δαμασκού έναντι των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων μέχρι να έρθει η ώρα για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βορειοανατολική Συρία ή με το πέρασμα του χρόνου να εξαρθρωθεί η εξάπλωση των ένοπλων ομάδων πιστών στην Ουάσιγκτον. Στην πραγματικότητα, με αυτή τη δράση, η Μόσχα ανοίγει τον δρόμο που, αφενός, θα επαναφέρει τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις στη μητέρα πατρίδα και, αφετέρου, θα παράσχει το έδαφος για την επιστροφή του συριακού στρατού στα ανατολικά του Ευφράτη.
Πέμπτον, η πιθανότητα να συμφωνήσει η Ρωσία στην περιορισμένη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στην περιοχή Ταλ Ριφάατ στα περίχωρα του Χαλεπίου με στόχο την εξουδετέρωση των πλατφορμών πυραύλων που θεωρούνται απειλή και πηγή επίθεσης κατά του τουρκικού στρατού και των πιστών του ομάδων στο Αφρίν. Φυσικά, η χρονική στιγμή αυτής της επιχείρησης σχετίζεται με τα γεγονότα που σχετίζονται με τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία και τις συνεννοήσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας για άλλες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της υπόθεσης «συναλλαγής σιτηρών» της Ουκρανίας.
Επιπλέον, αυτή η επιχείρηση μπορεί επίσης να εξαρτάται από τη διαμάχη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας σχετικά με την πολιτική κατεύθυνση της Γενεύης. Ειδικά, αφού η Μόσχα επέμεινε ότι η συνεδρίαση της Συνταγματικής Επιτροπής της Συρίας δεν πρέπει να γίνει στη Γενεύη, η Ουάσιγκτον προσπαθεί να φιλοξενήσει μια πολιτική συνάντηση στη Γενεύη για τη Συρία στις αρχές του επόμενου μήνα.
Από την άλλη, υπό τη σκιά της έντασης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών, η Άγκυρα πρότεινε οι συνεδριάσεις του «Συριακού Συντάγματος» να πραγματοποιηθούν στο γραφείο αντιπροσωπείας του ΟΗΕ σε άλλη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι στη σύγκρουση μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, η Άγκυρα ευθυγραμμίστηκε με την πρόταση της Ρωσίας.
Μαζική αντίθεση στην τουρκική επιχείρηση στη Συρία
Πράγματι, δεν είναι μόνο η Μόσχα που αντιτίθεται στις εκτεταμένες χερσαίες επιχειρήσεις της Τουρκίας στη βόρεια Συρία. Μάλλον, η Ουάσιγκτον και η Τεχεράνη είναι αντίθετες σε μια τέτοια επιχείρηση από την Τουρκία. Φυσικά, κάθε χώρα έχει τους δικούς της λόγους και κίνητρα για να εναντιωθεί στην αναφερόμενη επιχείρηση.
Η Τεχεράνη είναι κατά αυτής της επιχείρησης λόγω της ισχυρής σχέσης της με τη Δαμασκό. Ενώ η Αμερική και η Δύση ανησυχούν ότι οι επιχειρήσεις της Τουρκίας στη βόρεια Συρία μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της συμμετοχής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων στη μάχη κατά του ISIS.
Η Άγκυρα ανησυχεί επίσης για τις προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον και την επιβολή πιθανών κυρώσεων που ο Ερντογάν δεν θέλει να αντιμετωπίσει, λαμβάνοντας υπόψη την πλησιέστερη ώρα των τουρκικών εκλογών στα μέσα του 2023. Επιπλέον, η Ουάσιγκτον δεν έχει αντίρρηση στο να επιτύχει η Μόσχα συμφωνίες ασφάλειας, πολιτικών, στρατιωτικών και οικονομικών μεταξύ της Δαμασκού και του Καμισλί. Πόσο μάλλον που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι τονίζουν συνεχώς ότι η στρατιωτική τους παρουσία στη Συρία θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος της διακυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Ως εκ τούτου, η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία δεν θα διαρκέσει για πάντα, και οι Κούρδοι θα πρέπει να το έχουν υπόψη τους.
Ωστόσο, η αντίθεση στις εκτεταμένες χερσαίες επιχειρήσεις της Τουρκίας στη βόρεια Συρία δεν θα μπορούσε να εμποδίσει την αμερικανική ομπρέλα από το να εξαπολύσει επιθέσεις με drone στο συριακό έδαφος. Η έλλειψη σοβαρότητας της Ουάσιγκτον να αντισταθεί στην Άγκυρα και να αποτρέψει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία θυμίζει στους Κούρδους τις προηγούμενες προδοσίες της Αμερικής στη Μέση Ανατολή.
Το 2019, η Αμερική έφερε τους Κούρδους σε δύσκολη κατάσταση με την ξαφνική αποχώρηση από τα ανατολικά του Ευφράτη, γεγονός που έκανε τους Κούρδους να αναζητήσουν συνεργασία με τη Δαμασκό με την υποστήριξη της Ρωσίας. Οι πειρασμοί της Μόσχας θύμισαν επίσης στους Κούρδους την προδοσία της Ρωσίας στην επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη το 2018 και στην Επιχείρηση Κλάδος Ελιάς το 2018.
Οι παραβιάσεις των συνθηκών της Αμερικής και της Ρωσίας θα ανοίξουν το δρόμο για να κινηθούν οι Κούρδοι προς τη Δαμασκό;