Οι Ισραηλινοί διπλωμάτες είναι δύσπιστοι, αλλά ικανοποιημένοι με την άνθηση του ειδυλλίου μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Ισραηλινού Προέδρου Ισαάκ Χέρτζογκ.
Η χειρονομία πάντως ήρθε πριν την επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Χέρτζογκ στην Τουρκία. 9 ιστορικές συναγωγές θα αναστηλωθούν και θα ανοίξουν στους επισκέπτες στην ιστορική περιοχή Kemeraltı Bazaar της Σμύρνης.
Η προσέγγιση Ερντογάν-Χέρτσοκ
Ο Ερντογάν δεν είναι πολύ δημοφιλής στο Ισραήλ, για να το θέσω ήπια, ενώ ο Χέρτζογκ στους πρώτους επτά μήνες της θητείας του χαρακτηρίζεται ως ενεργός, με επιρροή, μετριοπαθής και δημοφιλής προσωπικότητα, βγαίνοντας από τα όρια της κατά κύριο λόγο εθιμοτυπικής θέσης του.
«Με τον Ερντογάν, όλα έχουν να κάνουν με συμφέροντα», είπε στο Al-Monitor μια κορυφαία ισραηλινή διπλωματική πηγή στην Ιερουσαλήμ, υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Με τον Χέρτζογκ, είναι η φύση του. Είναι τέτοιος, ένας νέος αείμνηστος Πρόεδρος Σιμόν Πέρες, ένας αισιόδοξος άνθρωπος που πάντα θα μετατρέπει τον κίνδυνο σε ευκαιρία, και έναν εχθρό σε φίλο. Θέλει απλώς να έχει επιρροή».
Η σχέση μεταξύ των δύο ανδρών έφτασε σε νέο επίπεδο αυτή την εβδομάδα όταν ο Χέρτζογκ τηλεφώνησε στον Ερντογάν στις 6 Φεβρουαρίου για να του ευχηθεί ταχεία ανάρρωση από την παραλλαγή του κορωνοϊού που είχε προσβληθεί. «Το επόμενο πράγμα που ξέρετε, θα βγουν ραντεβού», είπε χαμογελώντας μια ανώτερη πηγή ασφαλείας του Ισραήλ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Οι δυο τους είχαν τηλεφωνικές επικοινωνίες, αλλά το κομβικό σημείο στις σχέσεις τους σημειώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν ο Ερντογάν διέταξε την απελευθέρωση του ισραηλινού ζευγαριού Natali και Mordi Oknin που κρατούνταν κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στην Κωνσταντινούπολη και κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία. Ο Χέρτζογκ προφανώς τον κάλεσε για να τον ευχαριστήσει , όπως και ο Πρωθυπουργός Naftali Bennett και ο υπουργός Εξωτερικών Yair Lapid.
Σε εκείνο το σημείο, ο Χέρτζογκ είχε ήδη συστήσει στους ανώτερους Ισραηλινούς φορείς λήψης αποφάσεων να δώσουν προσοχή στον Ερντογάν, εκμεταλλευόμενος την αυξανόμενη επιρροή του προς τον Μπένετ, τον Λάπιντ, τον υπουργό Άμυνας Μπένι Γκαντζ και άλλους. Ο Μπένετ τον συμβουλεύεται συχνά. Στην πραγματικότητα, παρά την αγορίστικη εμφάνισή του, ο Χέρτζογκ έχει γίνει μια μοντέρνα εκδοχή του γέροντα του χωριού, του υπεύθυνου, έμπειρου ενήλικα στον σπασμωδικό πολιτικό και δημόσιο χώρο του Ισραήλ.
Η συνεργασία μυστικών υπηρεσιών Ισραήλ-Τουρκίας
Οι προσεγγίσεις προς τον Χέρτζογκ, που ξεκίνησε ο Τούρκος ηγέτης, οδήγησαν σε προσέγγιση μεταξύ των ξένων και εγχώριων υπηρεσιών ασφαλείας του Ισραήλ και της Shin Bet και των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών, καθώς και των αντίστοιχων υπουργείων Εξωτερικών και Υπουργείων Άμυνας, με τον Gantz να πρωτοστατεί.
Στις 11 Φεβρουαρίου, τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η εθνική οργάνωση πληροφοριών της Τουρκίας, MIT, απέτρεψε μια απόπειρα δολοφονίας του Ιράν με στόχο έναν Ισραηλινό επιχειρηματία ονόματι Yair Geller. Σύμφωνα με τις αναφορές, η δολοφονία είχε σκοπό να εκδικηθεί τη δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ, τον Νοέμβριο του 2020, επικεφαλής του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, που αποδόθηκε στο Ισραήλ.
Για χρόνια, η Τουρκία ήταν ένας από τους σημαντικότερους στρατηγικούς συμμάχους του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Αυτές οι μέρες έχουν περάσει προ πολλού και μάλλον δεν θα επιστρέψουν όσο ο Ερντογάν παραμένει στην εξουσία.
Αλλά τα γεγονότα των τελευταίων μηνών μπορούν σίγουρα να περιγραφούν ως μια «μίνι-χρυσή εποχή» μεταξύ των δύο κρατών που οδηγούνται από συμφέροντα και όχι από την επιθυμία να αναζωπυρώσουν την αγάπη μεταξύ τους μετά από μια θυελλώδη δεκαετία.
Τι πιστεύουν οι Ισραηλινοί για τον Ερντογάν;
«Συνειδητοποιούμε ότι ο Ερντογάν δεν έχει αλλάξει. Δεν μας συμπαθεί, ίσως το αντίθετο στην πραγματικότητα, και θα μπορούσε να στραφεί εναντίον μας ανά πάσα στιγμή», δήλωσε στο Al-Monitor μια υψηλόβαθμη ισραηλινή διπλωματική πηγή υπό τον όρο της ανωνυμίας.
«Είναι ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αρκετοί άνθρωποι τον θεωρούν αντισημίτη. Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε πολλά μέτωπα, πλησιάζει σε εκλογές και χρειάζεται απεγνωσμένα σταθερές συμμαχίες, γενικά, και καλούς δεσμούς με το Ισραήλ ειδικότερα.
Δεν έχουμε αντίρρηση», είπε η πηγή. «Αλλά να προσέχουμε».
Το φυσικό αέριο ωθεί τις εξελίξεις
Το φυσικό αέριο είναι ένα πρωταρχικό κίνητρο που τροφοδοτεί τη βελτίωση των δεσμών. Το Ισραήλ έχει γίνει μια δύναμη φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια και σήμερα προμηθεύει μεγάλες ποσότητες από αυτό στην Ιορδανία, την Αίγυπτο και πιθανώς τον Λίβανο,μέσω τρίτου μέρους.
Το Ισραήλ είναι ο κορυφαίος εταίρος στο Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με έδρα το Κάιρο, το οποίο περιλαμβάνει επίσης την Ελλάδα και την Κύπρο, τους βασικούς εταίρους του Ισραήλ στη Λεκάνη της Μεσογείου.
Έγινε επίσης λόγος για έναν αγωγό EastMed που θα διοχετεύει φυσικό αέριο στην Κύπρο, στα Βαλκάνια και από εκεί στην Ευρώπη, αν και οι προοπτικές του έργου φαίνονται προς το παρόν αμελητέες.
Η Τουρκία δεν έχει προσκληθεί σε αυτόν τον στενό κύκλο, και ένας προσβεβλημένος και απομονωμένος Ερντογάν συμπεριφέρεται σαν το παροιμιώδες κακομαθημένο παιδί που προσπαθεί να καταστρέψει το πάρτι.
Το θέμα του φυσικού αερίου είναι περίπλοκο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τις προμήθειες φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Τουρκία επειδή θα περιόριζαν την ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία.
Αλλά από τώρα, ο Ερντογάν κινδυνεύει να γίνει ένας από τους κύριους χαμένους στον σχεδόν πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Θα πρέπει να διαλέξει πλευρά.
Η μεγάλη του εξάρτηση από τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν ένα οδυνηρό αγκάθι στα πλευρά του από το οποίο θα χαιρόταν να απαλλαγεί. Θέλει ισραηλινό αέριο μέσω απευθείας αγωγού, τον οποίο ευχαρίστως θα επεκτείνει στην Ευρώπη.
Είναι λιγότερο ερωτευμένος με τον προτεινόμενο αγωγό μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας, που οδηγεί στην Ευρώπη. Οι Έλληνες και οι Κύπριοι, από την πλευρά τους, δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι για το εκκολαπτόμενο ειδύλλιο μεταξύ Ιερουσαλήμ και Άγκυρας.
Η ανησυχία της Αθήνας και οι διαβεβαιώσεις του Ισραήλ
Οι ειδήσεις που προέκυψαν τις τελευταίες εβδομάδες για μια πιθανή επίσκεψη Χέρτζογκ στην Τουρκία προκάλεσαν σοβαρή ανησυχία στην Αθήνα και οδήγησαν στην απόφαση ότι ο Ισραηλινός ηγέτης θα επισκεφθεί την Ελλάδα εκ των προτέρων, αυτόν τον μήνα.
Το Ισραήλ ξεκαθαρίζει ότι η Αθήνα έρχεται πρώτη, αλλά και σηματοδοτεί ότι υπάρχει χώρος για όλους κάτω από την ομπρέλα εξωτερικής πολιτικής του.
Ο Υπουργός Άμυνας της Ελλάδας Νικόλαος Παναγιωτόπουλος επισκέφθηκε το Ισραήλ στις 20 Ιανουαρίου και ο ομόλογός του Gantz έχει προγραμματίσει μια επερχόμενη αμοιβαία επίσκεψη στην Αθήνα,δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη ημερομηνία, καθώς το Ισραήλ προσπαθεί να δείξει ότι η συμμαχία με την Ελλάδα και την Κύπρο είναι ισχυρή και ακμάζουσα, με όλο τον σεβασμό στον Ερντογάν.
«Οι Έλληνες είναι ανήσυχοι για την προσέγγιση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας», δήλωσε η ανώτερη ισραηλινή πηγή ασφαλείας. «Αλλά τους καθησυχάζουμε. Αυτή η στρατηγική συμμαχία δεν απειλείται».
Τούτου λεχθέντος, όλες οι ενδείξεις από την Άγκυρα δείχνουν μια ουσιαστική αλλαγή αν και όχι στρατηγική, στη στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ. «Αυτό αντικατοπτρίζεται σε ενδείξεις από τη Μοσάντ και σε διάφορους τομείς ασφάλειας», σημείωσε η πηγή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τουρκικά ΜΜΕ: "Tο Ισραήλ δεν είναι κράτος-Είναι καθεστώς κατοχής"-Με αυτούς θέλει να τα βρεί ο Πρόεδρος του Ισραήλ;
«Οι Τούρκοι ήταν πολύ συνεργάσιμοι σε θέματα ασφάλειας πρόσφατα. Με έναν πολύ χαρακτηριστικό τρόπο, στην πραγματικότητα έκαναν κάποια συγκεκριμένα πράγματα που τους ζητήσαμε».
Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να θυμόμαστε την επανειλημμένη απαίτηση του Ισραήλ να περιορίσει η Τουρκία την αυξημένη παρουσία της Χαμάς στο έδαφός της.
Και όμως, με την εκ των υστέρων πικρή εμπειρία, το Ισραήλ παραμένει δύσπιστο για τις προθέσεις του Ερντογάν.
Η κατάσταση στη Μ. Ανατολή σήμερα
Η προσέγγιση του Μπένετ είναι ρεαλιστική, υποστηρίζοντας ότι ακριβώς όπως ο Ερντογάν, το Ισραήλ προσβλέπει κυρίως στα δικά του συμφέροντα και είναι γνωστό ότι συνεργάζεται με αντισημίτες, εάν τους εξυπηρετεί. Το Ισραήλ δεν έχει αυταπάτες για τον ισλαμιστή πρόεδρο.
Ένας Ισραηλινός ειδικός σε θέματα ασφάλειας που παρακολουθεί τις εξελίξεις επεσήμανε αυτό που περιέγραψε ως περίεργο φαινόμενο στη Μέση Ανατολή.
Είπε, «Όλοι οι ηθοποιοί προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με όσο το δυνατόν περισσότερους άλλους ηθοποιούς, όλοι προσεγγίζουν όλους τους άλλους και προσπαθούν να παίξουν σε κάθε αρένα». Η πηγή, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι πολλά κράτη στην περιοχή υιοθετούν αυτό που ονόμασε τη «μέθοδο του Κατάρ» που χαρακτηρίζει τις περιοχές που τελούν σε κατάσταση αβεβαιότητας, όπως είναι η Μέση Ανατολή αυτές τις μέρες.
Οι Αμερικανοί αποχωρούν, οι Ρώσοι είναι αναποφάσιστοι για την έκταση και το βάθος της εμπλοκής τους, «η αβεβαιότητα μεγαλώνει και όλοι μιλάνε με όλους», είπε ο αναλυτής.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ένα παράδειγμα αυτής της στάσης, βάζοντας τα αβγά τους σε διάφορα καλάθια, θερμαίνοντας συνεχώς τις σχέσεις με το Ιράν παρά τις επιθέσεις στο έδαφός του από αντάρτες Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Ο Ερντογάν δεν φαίνεται να διαφέρει από αυτή την άποψη.
Και μια τελευταία αναπόφευκτη αναφορά στο Ιράν
Το Ιράν κοινός τόπος συνάντησης των συμφερόντων Τουρκίας-Ισραήλ
Ο Ερντογάν, όπως και το Ισραήλ, έχει σοβαρές ανησυχίες για το Ιράν. Ως πιστός σουνίτης μουσουλμάνος, δεν θα καλωσόριζε στα σύνορά του μια σιιτική Ισλαμική Δημοκρατία με πυρηνική ενέργεια, και είναι σε διαμάχη με την Τεχεράνη για τη Συρία. Το Ισραήλ και η Τουρκία μοιράζονται περισσότερα στρατηγικά συμφέροντα από ότι φαινόταν με την πρώτη ματιά. Οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους είναι σημαντικές και ανθούν.
«Σαφώς, όσο πλησιάζει στις εκλογές, τόσο θα απομακρύνεται από εμάς», είπε η ανώτερη ισραηλινή διπλωματική πηγή για τον Ερντογάν. «Έτσι είναι, και όταν συμβεί αυτό, θα ξέρουμε τι να κάνουμε. Έχουμε εμπειρία».
Διαπιστώσεις -Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι επί της ουσίας το Ισραήλ όσο είναι ο Ερντογάν στην εξουσία, κρατάει "μικρό καλάθι" για τις σχέσεις των δύο χωρών, αφού γνωρίζει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος στην πραγματικότητα δεν συμπαθεί το Ισραήλ, ενώ στηρίζει τη Χαμάς και την μουσουλμανική αδελφότητα
Η Ελλάδα και η Κύπρος στην παρούσα φάση αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα του Ισραήλ και όχι η Τουρκία
Αυτό θα πρέπει να το εκμετταλευτούμε και να έρθουμε σε ακόμη στενότερη αμυντική συνεργασία με το Ισραήλ και εξηγώ:
Μια ευρύτερη στρατιωτική συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ τι πρέπει να περιλαμβάνει;
Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς με χρήση ρουκετών και πυραύλων σε μεγάλους αριθμούς και εμβέλεια από την τρομοκρατική Παλαιστινιακή οργάνωση, το ιδιόμορφο ανάγλυφο του εδάφους της περιοχής, αλλά κυρίως το σχήμα του κράτους του Ισραήλ το οποίο στερείται βάθους, εισαγάγει νέα δεδομένα από πλευράς ασφαλείας.
Επιπλέον το Ισραήλ με εξαίρεση την Αίγυπτο στην κατεύθυνση χερσονήσου Σινά, περιστοιχίζεται από εχθρούς, όπως είναι οι Παλαιστίνιοι, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου και η Συρία όπου εδρεύουν Ιρανικές Δυνάμεις, οι Φρουροί της Επανάστασης IRGC, ενταγμένες είτε στο στρατό του Άσσαντ, είτε ως ημιανεξάρτητες δυνάμεις που σταθμεύουν στο έδαφος της Συρίας.
Το πλέον επικίνδυνο για το Ισραήλ είναι ότι όλοι οι παραπάνω εχθροί του Ισραήλ , συμπεριλαμβανομένου και του κράτους του Ιράν φυσικά, διαθέτουν πυραυλικά συστήματα και ρουκέτες ικανές να πλήξουν Ισραηλινά αεροδρόμια, ναύσταθμους και στρατιωτικές εγκαταστάσεις μεγάλης σημασίας, της χώρας.
Όλα τα αντιαεροπορικά συστήματα, όσο αξιόπιστα και αν είναι, έχουν σημείο κορεσμού έναντι των εισερχόμενων εναέριων απειλών-βλημάτων. Επιπλέον τα drone σε περίπτωση μαζικής επίθεσης σε σταθερούς στόχους, όπως τα Ισραηλινά αεροδρόμια μαζί με βλήματα ρουκετών και πυραύλων, μπορούν επιφέρουν καταστρεπτικά πλήγματα, όπως οι Χούτι της Υεμένης κατά εγκαταστάσεων πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας.
Αλήθεια ποια θα είναι η λύση αποπροσγείωσης για τα υπερσύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη της πανίσχυρης πολεμικής αεροπορίας της φίλης και συμμάχου χώρας του Ισραήλ, αν εχθρικοί πύραυλοι, ρουκέτες και drone καταστρέψουν τους αεροδιαδρόμους ή άλλες κρίσιμες εγκαταστάσεις των αεροδρομίων του;
Η απάντηση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα εθνικής ασφάλειας για το Ισραήλ, είναι η ύπαρξη αεροπορικής και ναυτικής βάσης σε έδαφος που θα βρίσκεται εκτός βεληνεκούς των εχθρικών πυραύλων-ρουκετών προερχόμενων από την Παλαιστίνη-Λίβανο και Συρία.
Με βάση τα παραπάνω ως μόνη αξιόπιστη λύση φαντάζει, κατόπιν διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας-Ισραήλ, η δημιουργία βάσης ή η φιλοξενία Ισραηλινών μαχητικών αεροσκαφών και αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού, καθώς και η δυνατότητα ελλιμενισμού πολεμικών του πλοίων, στην Κρήτη.
Εννοείται ότι σε τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να τοποθετηθεί ραντάρ στα πρότυπα του Κιούρετσικ, ή ακόμη καλύτερα να μεταφερθεί το ραντάρ του Κιούρετσικ από την αντιδυτική, αντιισραλινή και αντιαμερικανική Τουρκία στην Κρήτη, καθώς και να ενισχυθεί με επιπλέον Ισραηλινά αντιαεροπορικά η άμυνα του νησιού.
Επιπλέον και προκειμένου να υπάρχει μια ενότητα αλλά και εδαφική συνέχεια του δικτύου αντιαεροπορικής άμυνας Ελλάδας-Ισραήλ, η χώρα μας θα πρέπει να ζητήσει από τις ΗΠΑ την παραχώρηση φρεγατών με δυνατότητα παροχής αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής, οι οποίες θα βρισκόταν συνεχώς μεταξύ Κρήτης-Ισραήλ, δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο αντιαεροπορικό τείχος.
Φυσικά όλα τα παραπάνω θα ακύρωναν στην πράξη όλες τις τουρκικές προσπάθειες για κλοπή της Ελληνικής και Κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία, με την υπογραφή παράνομων μνημονίων στα πρότυπα αυτού μεταξύ Τουρκίας-Λιβύης, με την υπογραφή νέων Τουρκίας-Παλαιστίνης και Τουρκίας -Συρίας.
