Η αξία των αποθεμάτων χρυσού της Ρωσίας έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 40% στο υψηλό ρεκόρ των 229 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η τιμή του χρυσού ευρίσκεται μετ από πτώση κιόλας 0,22% στα 3.237,30 δολάρια ανά ουγγιά, και αυτήν την στιγμή διαλέγει η ρωσική κυβέρνηση να ξεκινήσει να ξεπουλάει χρυσό στην δύση, η οποία τον αγοράζει φυσικά πανάκριβα.
Πρόκειται για μια στρατηγική του Κρεμλίνου που λειτούργησε μετά το 2014, όταν η Ρωσία άρχισε να αγοράζει το πολύτιμο μέταλλο με ζήλο για σχεδόν επτά χρόνια.
Και αν τότε μια ουγγιά κόστιζε 1100-1500 δολάρια, τώρα είναι πάνω από 3200 δολάρια.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ρωσίας, η αξία των αποθεμάτων χρυσού αυξήθηκε κατά 38%, φτάνοντας στα 229 δισ. δολάρια στα τέλη Μαρτίου.
Επιπλέον, από τις αρχές του 2022, η αξία των αποθεμάτων χρυσού της Ρωσίας αυξήθηκε κατά 72%, ή 96 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ταυτόχρονα, τα τελευταία τρία χρόνια, ο φυσικός όγκος χρυσού στα θησαυροφυλάκια της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας δεν έχει αλλάξει σημαντικά, παραμένοντας σε επίπεδο περίπου 75 εκατομμυρίων ουγγιών, σύμφωνα με στοιχεία.
Αύξηση των αποθεμάτων λόγω νέων ρεκόρ τιμής χρυσού
Την Παρασκευή, η τιμή του χρυσού έφτασε σε νέο υψηλό, σπάζοντας το όριο των 3.200 δολαρίων ανά ουγγιά. Αυτό έγινε εν μέσω της αποδυνάμωσης του δολαρίου και των φόβων για ύφεση λόγω του κλιμακούμενου εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας άρχισε ενεργά να αγοράζει χρυσό το 2014, όταν η Κριμαία προσαρτήθηκε μέσω δημοψηφίσματος. Μεταξύ 2014 και 2020, η τιμή του χρυσού κυμάνθηκε μεταξύ περίπου 1.100 και 1.500 δολαρίων ανά ουγγιά.
Και ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που η ρωσική ρυθμιστική αρχή αγόραζε ενεργά το πολύτιμο μέταλλο ως απόθεμα κάθε χρόνο.
Σε διάστημα έξι ετών, αγοράστηκαν 40 εκατομμύρια ουγγιές χρυσού. Τώρα μια ουγγιά κοστίζει σχεδόν τρεις φορές περισσότερο.
Από το 2014 έως το 2020, οι αγορές χρυσού στα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος της Ρωσίας αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 200 τόνους ετησίως, αλλά στη συνέχεια ο ρυθμός αύξησης του χρυσού στα αποθέματα χρυσού του Κρεμλίνου επιβραδύνθηκε απότομα, καθώς ξεκίνησε η πανδημία COVID-19 και τα έσοδα του ρωσικού προϋπολογισμού μειώθηκαν απότομα, ενώ τα έξοδα αυξήθηκαν και στη συνέχεια ακολούθησαν οι οικονομικές κυρώσεις.
Ωστόσο, σε νομισματικούς όρους, ο όγκος του χρυσού στα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος της Ρωσίας συνέχισε να αυξάνεται.
“Για παράδειγμα, το 2024 αυξήθηκε κατά 25%, το οποίο προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ανατίμηση στο πλαίσιο των τιμών ρεκόρ”, λέει ο Βλαντιμίρ Εβστιφέεφ, επικεφαλής του αναλυτικού τμήματος της Zenit Bank.
«Μέχρι το 2014, η Ρωσία ακολουθούσε μια στρατηγική αυστηρής διαφοροποίησης των αποθεμάτων χρυσού και συναλλάγματος, έτσι αποθηκεύονταν όχι μόνο σε χρυσό και σε δολάριο και ευρώ, αλλά και σε άλλα παγκόσμια αποθεματικά νομίσματα, όπως το ιαπωνικό γεν, η βρετανική λίρα στερλίνα ή το ελβετικό φράγκο.
Ωστόσο, μετά το 2022, η Ρωσία εγκατέλειψε τα περιουσιακά στοιχεία και τα νομίσματα μη φιλικών χωρών στα αποθέματά της, επειδή η Δύση πάγωσε τα ρωσική χρηματικά αποθέματά, τα οποία ήταν αποθηκευμένα σε ξένους λογαριασμούς. Ο χρυσός αποθηκεύεται πάντα στη Ρωσία, επομένως οι δυτικοί πολιτικοί δεν θα μπορέσουν ποτέ να τον πιάσουν στα χέρια τους”, δηλώνει ο Ρώσος ειδικός.
Η δομή των αποθεμάτων της Ρωσίας έχει αλλάξει δραματικά. Από την κρίση του 2008, το μερίδιο του χρυσού στα διεθνή αποθέματα της χώρας αυξήθηκε από 2% σε 10% στις αρχές του 2014.
Το υπόλοιπο 80-90% καταλήφθηκε από δολάρια και ευρώ. Μέχρι τις αρχές του 2022, το μερίδιο του χρυσού είχε διπλασιαστεί στο 21%.
Μέχρι τον Μάρτιο του 2025 θα ξεπεράσει το 35%.
Έτσι, μέσα σε 11 χρόνια μεγάλωσε τρεισήμισι φορές. Ταυτόχρονα, η ρωσική Κεντρική Τράπεζα άρχισε να μειώνει ενεργά το μερίδιο του δολαρίου και του ευρώ το 2018, και από το 2022 εγκατέλειψε εντελώς τα δυτικά νομίσματα.
Αντίθετα, το μερίδιο του κινεζικού νομίσματος έχει αυξηθεί σημαντικά.
Γιατί οι φυσικοί όγκοι αγορών χρυσού στα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος μειώθηκαν απότομα μετά το 2022;
"Μετά το 2022, οι δαπάνες του προϋπολογισμού της Ρωσίας για το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα και τις συναφείς βιομηχανίες, για την υποστήριξη των εγχώριων παραγωγών, τη διαδικασία υποκατάστασης εισαγωγών και την κοινωνική υποστήριξη αυξήθηκαν. Ως εκ τούτου, η Ρωσία απλά άρχισε να συνεισφέρει λιγότερο στα αποθέματα. Ταυτόχρονα, ο όγκος του εμπορικού τζίρου με την Κίνα αυξήθηκε", ανέφερε ο Β. Τσέρνοφ.
Ο χρυσός θεωρείται συχνά μη ρευστοποιημένο περιουσιακό στοιχείο, σε αντίθεση με τα νομίσματα ή τα ομόλογα των ΗΠΑ, τα οποία η Ρωσία άρχισε να κάνει ντάμπινγκ πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αυτό όμως δεν είναι απόλυτα αληθές.
"Η ρευστότητα του χρυσού είναι συζητήσιμη, καθώς, κατά τη γνώμη μου, είναι ακόμη υψηλότερη από τα αμερικανικά ομόλογα.
Απλώς δεν έχει νόημα να διατηρούνται όλα τα αποθέματα σε χρυσό, εάν οι κύριοι όγκοι του εξωτερικού εμπορίου της Ρωσίας διεξάγονται σε κινεζικά γιουάν, θα πρέπει να μετατραπούν σε γιουάν, διότι ο χρυσός μπορεί να πέσει ξαφνικά αύριο», λέει ο Β.Τσέρνοφ.
Ο χρυσός ως ασφαλές καταφύγιο αυξάνεται βολικά στην τιμή σε περιόδους κρίσης, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή εν μέσω εμπορικού πολέμου του Τραμπ με την Κίνα, και ακριβώς σε τόσο δύσκολες στιγμές προκύπτει η ανάγκη να δαπανηθούν αποθέματα. Η τρέχουσα κατάσταση είναι δυσμενής για τον ρωσικό προϋπολογισμό.
Οι τιμές για το ρωσικό πετρέλαιο στα Ουράλια έπεσε κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι τον Μάρτιο, αν και ο προϋπολογισμός περιλάμβανε τιμή σχεδόν 70 δολαρίων και με ασθενέστερη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου από τώρα.
Το πρώτο τρίμηνο αποδείχθηκε δυσάρεστο για τον προϋπολογισμό, με το έλλειμμα να ξεπερνά σημαντικά τα προγραμματισμένα μεγέθη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα απαιτείται αποθεματική υποστήριξη.
Συνήθως, τα συναλλαγματικά αποθέματα είναι τα πρώτα που πωλούνται, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ο χρυσός. Η πώληση χρυσού σε ιστορικά υψηλές τιμές είναι απολύτως λογικό.
"Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη ανακοινώσει την πώληση χρυσού τον Απρίλιο στο πλαίσιο του κανόνα του προϋπολογισμού. Η τελευταία φορά που πουλήθηκε χρυσός από την Μόσχα ήταν τον Ιανουάριο του 2024. Αυτή δεν είναι συνηθισμένη, αλλά κοινή πρακτική για την εφαρμογή του κανόνα του προϋπολογισμού", λέει ο Γεβστιφέγιεφ.
«Οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες σπάνια πωλούν χρυσό από τα αποθέματά τους, καθώς αυτό το περιουσιακό στοιχείο θεωρείται παραδοσιακά ως «ασφάλιση» σε περίπτωση σοβαρών οικονομικών ή γεωπολιτικών κρίσεων.
Ωστόσο, υπήρξαν περιπτώσεις στην ιστορία όπου οι κεντρικές τράπεζες πουλούσαν χρυσό για να υποστηρίξουν το νόμισμα μιας χώρας που ήταν υπό σοβαρή πίεση, για παράδειγμα λόγω οικονομικής κρίσης, κυρώσεων, υψηλού πληθωρισμού ή εκροών κεφαλαίων. εξωτερικό χρέος, αλλά αυτό είναι ένα ακραίο μέτρο, καθώς η πώληση χρυσού συχνά εκλαμβάνεται ως ένδειξη οικονομικής αδυναμίας», λέει ο Β.Τσερνόφ.
Αναφέρει ως παράδειγμα τη Ρωσία της δεκαετίας του 1990. Στη συνέχεια, η Ρωσία πούλησε ένα σημαντικό μέρος των αποθεμάτων χρυσού της για να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού και να σταθεροποιήσει το ρούβλι.
Ωστόσο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Ρωσία, αντίθετα, αυξάνει ενεργά τα αποθέματά της σε χρυσό.
Η Τράπεζα της Αγγλίας πούλησε περίπου 395 τόνους χρυσού (σχεδόν το ήμισυ των αποθεμάτων της) μεταξύ 1999 και 2002. Οι πωλήσεις πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των χαμηλών τιμών του χρυσού (με μέσο όρο περίπου 275 δολάρια ανά ουγγιά).
Η απόφαση επικρίθηκε αργότερα καθώς οι τιμές του χρυσού αυξήθηκαν σημαντικά τα επόμενα χρόνια.
Η Γαλλία πούλησε επιθετικά χρυσό τη δεκαετία του 1960 για να στηρίξει το φράγκο και να χρηματοδοτήσει τις κρατικές δαπάνες. Αυτό συνέβη στο πλαίσιο μιας αυξανόμενης κρίσης στο σύστημα του Bretton Woods.
Ωστόσο, από το 2014, μετά τη Ρωσία, άλλες παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες άρχισαν επίσης να αγοράζουν χρυσό για τα αποθέματά τους πολύ πιο ενεργά.
Η κορύφωση σημειώθηκε ακριβώς το 2022, αφού φέτος οι ΗΠΑ και η ΕΕ έκαναν ένα σοβαρό βήμα που προηγουμένως φαινόταν αδύνατο: πάγωσαν τα αποθέματα δολαρίου και ευρώ μιας ξένης χώρας, της Ρωσίας, καθώς συνηθιζόταν να τα αποθηκεύουν στις οικονομικές τους πλατφόρμες.
Πολλές χώρες φοβήθηκαν και αποφάσισαν να αυξήσουν το μερίδιό τους σε χρυσό. Η ζήτηση για χρυσό από τις κεντρικές τράπεζες έχει ξεπεράσει τους 1.000 τόνους για τρία συνεχόμενα χρόνια.
Έτσι, το 2022 αγόρασαν 1136 τόνους, το 2023 – 1051 τόνους, το 2024 – 1045 τόνους (στοιχεία από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού).
Η ουσία τώρα είναι αν οι Ρώσοι πουλάνε χρυσό για να κερδίσουν απλά πολύ χρήμα, ή έχουν όντως πρόβλημα οικονομικό λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Το πιο πιθανό είναι και τα δύο, αφού οι ανάγκες της οικονομίας και του προϋπολογισμού της χώρας, με το τεράστιο ρυθμό εξοπλισμού απαιτούν χρήμα , ζεστό και μπόλικο χρήμα.
