To μπαράζ της δημοσιοποίησης αποφάσεων από τον OPEC και πετρελαιοπαραγωγές χώρες για μείωση της παραγωγής πετρελαίου έχει προκαλέσει πανικό στο Λευκό Οίκο καθώς επιβεβαιώνει τη στρατηγική ήττα της πολιτικής Biden σε δύο μέτωπα: Το πρώτο είναι να αποκόψει τη Ρωσία από τις υπόλοιπες χώρες που προσφέρουν στη Δύση τα αναγκαία ενεργειακά προϊόντα.
Το δεύτερο είναι ότι έχει ήδη αποτύχει να μειώσει τα έσοδά από τα ενεργειακά προϊόντα της ρωσικής οικονομίας που τροφοδοτούν την πολεμική μηχανική της Μόσχας.
Αυτό ήταν και ο στόχος των αλλεπαλλήλων κυμάτων κυρώσεων και της επιβολής πλαφόν στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Την ίδια ώρα, διεθνείς οίκοι όπως οι Morgan Stenley καιBlackrock είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους για αποφυγή μιας βαθιάς ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία στην πτώση των ενεργειακών τιμών που τροφοδοτούν τις πληθωριστικές πιέσεις και αναγκάζουν τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάζουν τα επιτόκια.
Οι αυστηροποίηση των πιστωτικών συνθηκών ευθύνεται για την πρόσφατή τραπαζική κρίση ενώ κυοφορεί και πιστωτική ασφυξία στην οικονομία.
Δεν... ενδείκνυνται οι μειώσεις, λένε οι ΗΠΑ
Χαρακτηριστική της δύσκολής θέσης του Λευκού Οίκου είναι η η απάντηση του εκπροσώπου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό Οίκο στην απόφαση του OPEC+ να μειώσει την παραγωγή αργού κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια/ημέρα με την επισήμανση ότι «οι περικοπές της παραγωγής δεν ενδείκνυνται αυτή τη στιγμή λόγω της αβεβαιότητας της αγοράς», προσθέτοντας ότι ο Λευκός Οίκος «θα συνεχίσει να συνεργάζεται με όλους τους παραγωγούς και τους καταναλωτές για να διασφαλίσει ότι οι αγορές ενέργειας υποστηρίζουν την οικονομική ανάπτυξη και χαμηλότερες τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές».
Οι αποφάσεις
Στο τελευταίο από μια μακρά σειρά χαστουκιών στο πρόσωπο του Biden, την Κυριακή 2 Απριλίου 2023 ο OPEC+ ανακοίνωσε απροσδόκητα μείωση της παραγωγής πετρελαίου άνω του 1 εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα, περιορίζοντας την παραγωγή από τον Μάιο.
Η Σαουδική Αραβία πρωτοστάτησε στις προσπάθειες του καρτέλ με τη δέσμευση για μείωση της παραγωγής της κατά 500.000 βαρέλια.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων της Σαουδικής Αραβίας, ένας αξιωματούχος του υπουργείου Ενέργειας δήλωσε ότι το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας «θα εφαρμόσει εθελοντική περικοπή 500 χιλιάδων βαρελιών την ημέρα από τον Μάιο έως το τέλος του 2023».
Η περικοπή θα γίνει σε συντονισμό με άλλες χώρες του OPEC και μη που συμμετέχουν στη δήλωση συνεργασίας, συνέχισε το κρατικό μέσο ενημέρωσης.
«Αυτή η εθελοντική περικοπή είναι επιπλέον της μείωσης της παραγωγής που συμφωνήθηκε στην 33η Υπουργική Σύνοδο των πετρελαιοπαραγωγών κρατών του ΟPΕC και εκτός στις 5 Οκτωβρίου 2022», επισημαίνεται στην εφημερίδα.
Άλλα μέλη, όπως το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αλγερία, συμμετείχαν επίσης στις προσπάθειες μείωσης.
Οι αποφάσεις
Η Ρωσία αποφάσισε να διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου της σε μειωμένο επίπεδο έως το 2023 εν μέσω υψηλής αστάθειας στην παγκόσμια αγορά, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Alexander Novak.
Η Ρωσία είχε δεσμευτεί να μειώσει την παραγωγή μόνο του αργού κατά 500.000 bpd τον Μάρτιο ως απάντηση στις κυρώσεις της Δύσης, συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων τιμών στην παραγωγή πετρελαίου, του απρόβλεπτου λόγω της συνεχιζόμενης τραπεζικής κρίσης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, την παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα και τις κοντόφθαλμες αποφάσεις ενεργειακής πολιτικής και να διατηρήσει αυτούς τους περιορισμούς μέχρι τον Ιούνιο.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δήλωσαν ότι θα μειώσουν την παραγωγή κατά 144.000 bpd,
το Κουβέιτ ανακοίνωσε μείωση κατά 128.000 bpd,
το Ιράκ δήλωσε ότι θα μειώσει την παραγωγή κατά 211.000 bpd,
το Ομάν ανακοίνωσε μείωση κατά 40.000 bpd και,
Η Αλγερία είπε ότι θα μειώσει την παραγωγή της κατά 48.000 bpd.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης Brent αναμένεται να σημειώσουν άνοδο ως απάντηση στα σημερινά νέα.
Οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 86 και 73 δολαρίων το βαρέλι για μεγάλο μέρος του 2023.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης πετρελαίου δεν διαπραγματεύονταν όταν ανακοινώθηκε η περικοπή την Κυριακή 2 Απριλίου 2023, αλλά η αναπόφευκτη ανοδική αντίδραση των τιμών θα μπορούσε να αυξήσει τις πληθωριστικές πιέσεις σε όλο τον κόσμο, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να διατηρήσουν τα επιτόκια υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και ενισχύοντας τον κίνδυνο ύφεσης.
Η δοκιμασία μιας σχέσης
Παρότι η Σαουδική Αραβία είχε παίξει ενεργό ρόλο στο εμπάργκο του OPEC του 1973 σε απάντηση στη δυτική υποστήριξη στο Ισραήλ, που είχε πυροδοτήσει την πρώτη μεγάλη πετραλαϊκή κρίση, στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του βασιλείου είναι μια σύμμαχος των ΗΠΑ.
Αυτό αφορά και γεωπολιτικές παραμέτρους όπως είναι το γεγονός ότι παραδοσιακά ήταν ένα αντίβαρο στις δυνάμεις και τις χώρες του Αραβικού Εθνικισμού και αργότερα βασικό στήριγμα της αμερικανικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή, παρά τις μεγάλες αντιδράσεις στις ΗΠΑ για τις εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αφορά και οικονομικές παραμέτρους, καθώς η Σαουδική Αραβία που έχει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και χαμηλό κόστος εξόρυξης είναι χώρα που με την παραγωγή της ρυθμίζει σε σημαντικό βαθμό την τιμή του πετρελαίου.
Σε κάθε περίπτωση η αμερικανική υποστήριξη έχει φανεί και από το εύρος της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς τη Σαουδική Αραβία.
Επικρατεί καχυποψία
Όμως, τώρα φαίνεται ότι επικρατεί μεγαλύτερη καχυποψία.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν πια την ίδια πολιτική και στρατιωτική παρουσία στη Μέση Ανατολή και αυτό σημαίνει ότι μια σειρά από χώρες δεν περιορίζουν τις επαφές τους μόνο στη Δύση.
Επιπλέον, η σαουδαραβική ηγεσία εκτιμά ότι οι ΗΠΑ θέλουν να αλλάξουν τους «όρους του παιχνιδιού» σε σχέση με τις τιμές του πετρελαίου, δηλαδή να διαμορφώσουν μια συνθήκη όπου τις τιμές θα τις διαμορφώνουν οι καταναλώτριες χώρες και όχι οι πετρελαιοπαραγωγοί.
Το κλειδί εδώ είναι οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας
Για το Ριάντ κινήσεις όπως η προσπάθεια να επιβληθεί πλαφόν από τις χώρες του G7 και την ΕΕ στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, δεν έχουν να κάνουν ούτε μόνο ούτε κυρίως με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά με την προσπάθεια οι αναπτυγμένες χώρες να βρουν τρόπους να επιβάλουν τις τιμές που θέλουν σε βάρος των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, σε κάτι που ισοδυναμεί με «αλλαγή παραδείγματος» για τις αγορές ενέργειας.
Σήμερα, η Ρωσία, αύριο το Ιράν, μεθαύριο η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να περιγραφεί αυτή η λογική.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Η κυβέρνηση Biden έχει επιλέξει να απαντήσει φάση μέσα από μια ρητορική που παραπέμπει σε «επανεξέταση» της σχέσης ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία, παραπέμποντας εμμέσως σε μια αντιστροφή της σημερινής υποστήριξης που παρέχουν στο Ριάντ.
Αντίστοιχος τόνος έρχεται και από τη μεριά πολιτικών του Δημοκρατικού Κόμματος. Ωστόσο, σε αυτή τη φάση δύσκολα θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να πάνε σε μια πλήρη ρήξη που εκτός των άλλων θα διαμόρφωνε νέες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή και δεν θα έκανε ακόμη πιο σύνθετη την κατάσταση στην αγορά ενέργειας.
Κερδισμένη η Ρωσία και μεγάλη χαμένη η Ευρώπη
Η Σαουδική Αραβία εκτιμά ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορέσουν να κάνουν πολλά, κυρίως γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα, δεδομένης και της πίεσης από την εσωτερική τους αγορά (και της πολιτικής των μεγάλων στρατηγικών αποθεμάτων), να αναλάβουν να αντισταθμίσουν τη μείωση της παραγωγής με αύξηση της δικής τους παραγωγής.
Με αυτή την έννοια, οι Σαουδάραβες εκτιμούν ότι σε αυτή τη φάση πετυχαίνουν το στόχο τους που είναι ακριβώς να αποτρέψουν μια πάγια υπονόμευση της δικής τους διαπραγματευτικής δύναμης ως προς την τιμή του πετρελαίου.
Και η Ρωσία είναι κερδισμένη από την τρέχουσα διαρρύθμιση, κυρίως γιατί στην πράξη δεν θα χρειαστεί να μειώσει πολύ την παραγωγή της και κυρίως θα μπορεί να συνεχίσει να πουλάει σε χώρες εκτός κυρώσεων και σε σχετικά υψηλή τιμή, ακόμη και μετά τη διακοπή αγορών από την Ευρώπη.
Αντιθέτως, η μεγάλη χαμένη παραμένει η Ευρώπη, στο βαθμό που παραμένει εξαρτημένη από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, άρα και από τον τρόπο που διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή από το συνδυασμό ανάμεσα στον πόλεμο, τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και τις αποφάσεις των πετρελαιοπαραγωγών χωρών.
