Το Foreign Policy Research Institute των ΗΠΑ ψηλαφίζει την νέα στρατηγική που διαμορφώνουν οι ΗΠΑ λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την ανάλυση που υπογράφει ο Nikolas Gvosdev, η Ουάσιγκτον είχε άλλα σχέδια για τις σχέσεις της με την Ρωσία.
Γράφει συγκεκριμένα: «Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, δύο υποτιμημένες αλλά δραματικές αλλαγές στη στρατηγική των ΗΠΑ συνέβησαν: οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιδιώκουν πλέον να δώσουν προτεραιότητα στη συνεργασία με τη Ρωσία και δεν αναμένουν πλέον να αποτρέψουν τη μεγαλύτερη συνεργασία Ρωσίας-Κίνας. Η υποστήριξη για την Ουκρανία γίνεται κρίσιμη ως μέρος μιας συνολικής στρατηγικής που έχει σχεδιαστεί για την υποβάθμιση των ρωσικών δυνατοτήτων. Αυτές οι εξελίξεις, με τη σειρά τους, θα διαμορφώσουν και θα περιορίσουν τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι Ηνωμένες Πολιτείες την επόμενη δεκαετία.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας εναλλάσσεται μεταξύ της ελπίδας ότι μια μετασοβιετική Ρωσία θα μπορούσε να γίνει ο ομότιμος εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών και των ανησυχιών για την ικανότητα της Ρωσίας να αυξήσει το κόστος και να ματαιώσει τις προτιμήσεις των ΗΠΑ για Ευρώπη και Μέση Ανατολή.
Η προσπάθεια «επαναφοράς» των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας κατά την πρώτη θητεία της διακυβέρνησης Ομπάμα έλαβε χώρα στο πλαίσιο των ουκρανικών εκλογών που έφεραν τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς στην εξουσία στο Κίεβο, και τις προσπάθειές του να ισορροπήσει μεταξύ της επιθυμίας της Ουκρανίας για μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση με την Ευρώπη και καθησυχάζοντας τη Ρωσία στην ατζέντα της για την ασφάλεια.
Όταν η επανάσταση του Μαϊντάν του 2014 προκάλεσε μια λαϊκή απόρριψη του καθεστώτος του Γιανουκόβιτς, η προσπάθεια του Ομπάμα για επαναφορά των σχέσεων έγινε μη βιώσιμη. Ως απάντηση στην ανανεωμένη ώθηση για δυτική ολοκλήρωση από την πλευρά των ουκρανικών κυβερνήσεων μετά το Γιανουκόβιτς, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατέφυγε σε απόλυτη βία για να καταλάβει τον έλεγχο της Κριμαίας και να υποκινήσει εξεγέρσεις στη νοτιοανατολική Ουκρανία με σκοπό να αποσταθεροποιήσει τη χώρα και να αναγκάσει την ομοσπονδιοποίησή της. Από αυτό το σημείο και μετά, η εταιρική σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας έγινε πολιτικά αβάσιμη.
Ωστόσο, κατά τα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης Ομπάμα, της κυβέρνησης Τραμπ και κατά τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης Μπάιντεν, η πολιτική της Ρωσίας ήταν κολλημένη μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν μια πιο ισχυρή ώθηση εναντίον ενός «ρεβιζιονιστικού» Κρεμλίνου – με τη Ρωσία να χαρακτηρίζεται πλέον ως « μεγάλη δύναμη» ανταγωνιστής των Ηνωμένων Πολιτειών—και εκείνων που αναζητούν τρόπους διαχείρισης του ανταγωνισμού και περιορισμού της αντιπαράθεσης, με το σκεπτικό ότι η Ουάσιγκτον έπρεπε να είναι σε θέση να εστιάσει περισσότερο την προσοχή της στο Ιράν και την Κίνα. Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ενίσχυαν την πίεση των κυρώσεων στην Τεχεράνη, για παράδειγμα, δέχτηκαν αθόρυβα ότι η ρωσική ενέργεια θα κάλυπτε τα κενά, ακόμη και αν αυτό σήμαινε την ενίσχυση των πόρων που είχε στη διάθεσή της η Μόσχα. Και η Ρωσία εξακολουθούσε να θεωρείται απαραίτητος εταίρος σε κάθε μακροπρόθεσμο συνασπισμό που προοριζόταν να εξισορροπήσει την άνοδο της Κίνας.
Η ανοιχτή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ωστόσο, έφερε το τέλος της συζήτησης. Ακόμη και χωρίς επίσημη δήλωση πολιτικής, τα σήματα πολιτικής είναι αρκετά σαφή: οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πιστεύουν πλέον ότι είναι δυνατόν να προχωρήσουν είτε σε οποιαδήποτε ατζέντα εταιρικής σχέσης με τη Ρωσία, τουλάχιστον υπό τον Πούτιν, και ότι μια Ρωσία που συνεχίζει να ασκεί Ο συνδυασμός δυνατοτήτων σκληρής, μαλακής και οξείας ισχύος δημιουργεί εμπόδια για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω κυρώσεων, εμπορικής πολιτικής, χρηματοπιστωτικών μέσων και άμεσης στρατιωτικής υποστήριξης για την Ουκρανία, επιδιώκουν να υποβαθμίσουν τα ρωσικά εργαλεία κρατικής λειτουργίας. Εάν η Ρωσία δεν μπορεί να είναι, από την οπτική γωνία της Ουάσιγκτον, ένας σχεδόν ομότιμος εταίρος, τότε πρέπει να υποβιβαστεί στο καθεστώς ενός μη ομοτίμου ανταγωνιστή.
Η μείωση των δυνατοτήτων, της Ρωσίας να είναι μεγάλη δύναμη, έχει επίσης προτεραιότητα σε σχέση με την πρόληψη ή την αποτροπή μιας στενότερης συμφωνίας μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου. Ουσιαστικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να δεχτούν ότι η Κίνα μπορεί να κερδίσει μια προσωρινή ώθηση από την πρόσθετη πρόσβαση χαμηλού κόστους στους ρωσικούς φυσικούς πόρους (και ότι το Πεκίνο μπορεί να προσφέρει μερική σανίδα σωτηρίας για να διατηρήσει τη θέση της Μόσχας). Το στοίχημα είναι ότι η μακροπρόθεσμη υποβάθμιση των ρωσικών δυνατοτήτων θα μειώσει το επίπεδο υποστήριξης που μπορεί να περιμένει το Πεκίνο από τη συνεργασία του με τη Μόσχα.
Εκτός από την προσπάθεια να μειώσουν τα συνολικά επίπεδα εθνικής ισχύος της Ρωσίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται επίσης να δεσμεύονται για τη μακροπρόθεσμη ανακαίνιση του ουκρανικού κράτους. Το επίπεδο στρατιωτικής, οικονομικής και χρηματοοικονομικής υποστήριξης προς το Κίεβο ξεπερνά ένα πιο περιορισμένο σύνολο αποστολών αποδυνάμωσης των ρωσικών δυνατοτήτων προς όφελος της οικοδόμησης της Ουκρανίας ως κράτους πρώτης γραμμής του 21ου αιώνα ενάντια σε μια Ρωσία που θεωρείται πλέον αμείλικτα εχθρική - και γι' αυτό ανακαίνισε την Ουκρανία για να αποκτήσει ένα σύνολο δυνατοτήτων παρόμοιες με εκείνες που κατείχαν η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν ή το Ισραήλ.
Με άλλα λόγια, μια Ουκρανία που μπορεί να διατηρήσει έναν εντυπωσιακό βαθμό στρατιωτικής και τεχνολογικής ικανότητας και να έχει την οικονομική βάση για να υποστηρίξει τη θέση της. Αν και η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να μην υποστηρίζει ανοιχτά την προσέγγιση του πρώην υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο «Τρεις φάροι», η ιδέα είναι ότι η σημασία της Ουκρανίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες θα αυξηθεί καθώς αναμένεται να χρησιμεύσει ως άγκυρα του ανατολικού προπύργιου του ευρωατλαντικού κόσμου. (όπως κάνει το Ισραήλ για τη Μέση Ανατολή και η Ταϊβάν για την Ανατολική Ασία). Με την πρόσφατη έκδοση της νέας στρατηγικής εθνικής ασφάλειας της Ιαπωνίας και τη σχετική λευκή βίβλο για την άμυνα που οραματίζεται ένα δίκτυο συνεργασιών για τη σύνδεση της λεκάνης Ινδο-Ειρηνικού με την ευρωατλαντική περιοχή και θεωρώντας την άμυνα της Ουκρανίας ως κεντρικής σημασίας σε αυτή την προσπάθεια, η Ουκρανία κινείται για να αναλάβει έναν πιο κεντρικό ρόλο στη γεωπολιτική και ως μέρος των προσπαθειών των ΗΠΑ και των συμμάχων να περιορίσουν την πρόκληση της Κίνας, ανεξάρτητα από το πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Μόσχα.
Από τον George H.W. Μπους τον πρώτο χρόνο της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, η πολιτική των ΗΠΑ προσπάθησε να εξισορροπήσει την επιθυμία της Ουκρανίας για στενότερες σχέσεις με τον ευρωατλαντικό κόσμο με τη διατήρηση μιας σχέσης συνεργασίας με τη Μόσχα. Στις συναντήσεις του τόσο με τον Volodymyr Zelensky όσο και με τον Πούτιν το καλοκαίρι του 2021, ο Μπάιντεν προσπάθησε να διαχειριστεί αυτήν την εξισορροπητική πράξη.
Η απόφαση του Πούτιν να ξεκινήσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» τον Φεβρουάριο του 2022 οδήγησε στο τέλος αυτής της προσπάθειας. Η αμερικανική υποστήριξη για την Ουκρανία και η ταυτόχρονη προσπάθεια αποδυνάμωσης των ρωσικών δυνατοτήτων υπερτερούν των πιθανών οφελών που ενδέχεται να λάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από μια σχέση συνεργασίας με τη Μόσχα, και οι κίνδυνοι μιας στενότερης συμφωνίας Ρωσίας-Κίνας είναι λιγότερο πιεστικοί από τον περιορισμό των προσπαθειών της Ρωσίας να τροποποιήσει αναγκαστικά τη θέση - Διαταγή Ψυχρού Πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παίζουν τώρα στοίχημα ότι η συνένωση ενός συνασπισμού των ευρωπαίων και ασιατών εταίρων τους για να ανατρέψει τις ρωσικές φιλοδοξίες στην Ουκρανία θα μεταφραστεί σε έναν διαρκή συνασπισμό που μπορεί να περιχαρακωσει και να περιορίσει τον αναθεωρητισμό της Κίνας».
Ο Nikolas Gvosdev είναι συντάκτης του Orbis: FPRI's Journal of World Affairs και Ανώτερος Συνεργάτης στο Πρόγραμμα Ευρασία του Foreign Policy Research Institute.
