Η ανακοίνωση μιας νέας στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ Αυστραλίας, ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου (AUKUS) αιφνιδίασε πολλούς.
Εκτός από τη Γαλλία, η οποία αντέδρασε με «μανία» για την κατάργηση της μεγάλης συμφωνίας υποβρυχίων από την Αυστραλία με μια γαλλική εταιρεία, λίγες χώρες ήταν τόσο έκπληκτες όσο οι γείτονες της Αυστραλίας στα βόρεια, τα μέλη του ASEAN.
Η Γερμανία με την σειρά της ανακοίνωσε σήμερα Τρίτη, ότι κατανοεί την θέση της Γαλλίας επικρίνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, για διαπραγμάτευση μυστικού συμφώνου ασφαλείας με την Αυστραλία και τη Βρετανία και εκτιμά πως το Παρίσι, έχασε μια κερδοφόρα αμυντική συμφωνία, ενώ ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι μια τέτοια συμπεριφορά ήταν απαράδεκτη.
Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Κλεμάν Μπον, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την «πλήρη υποστήριξη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην κρίση ανάμεσα στο Παρίσι και την Ουάσινγκτον και ζήτησε περισσότερη κυριαρχία και αυτονομία για τους 27.
«Η υποστήριξη προς την Γαλλία υπήρξε ξεκάθαρη» κατά την διάρκεια της συνόδου των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών, στο περιθώριο της γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δήλωσε ο γάλλος υπουργός προσερχόμενος σε συνεδρίαση των Ευρωπαίων υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες.
«Πρέπει να γίνουμε περισσότερο κυρίαρχοι, περισσότερο αυτόνομοι, περισσότερο ικανοί να υπερασπισθούμε τα συμφέροντά μας», είπε μιλώντας για την κρίση που πυροδότησε η συμμαχία Ινδικού-Ειρηνικού ανάμεσα στην Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και την Καμπέρα που προκάλεσε την ακύρωση από την Αυστραλία του συμβολαίου για την προμήθεια υποβρυχίων από την Γαλλία.
«Δεν πρόκειται για γαλλικό θέμα, πρόκειται για ευρωπαϊκό θέμα», είπε. «Δεν είμαστε σε έναν αβρό και εύκολο κόσμο και οι Ευρωπαίοι οφείλουν, να είναι αποφασιστικοί και ενωμένοι», πρόσθεσε.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την διατλαντική κρίση, είπε ότι το επόμενο στάδιο θα είναι η συνομιλία ανάμεσα στους προέδρους της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, τις προσεχείς ημέρες.
Σε ότι αφορά το μέλλον των διαπραγματεύσεων για την συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στην ΕΕ και την Αυστραλία, ο Κλεμάν Μπον δήλωσε: «δεν μπορούμε να κάνουμε σαν να μην έγινε τίποτε». «Πρέπει να ανοίξουμε όλες τις εναλλακτικές».
Ο Γάλλος υπουργός, αρνήθηκε να αντιμετωπίσει με ίσους όρους την άρση των περιορισμών των διεθνών ταξιδιών από την Ουάσινγκτον, που θεωρήθηκε από ορισμένους κίνηση κατευνασμού εκ μέρους των ΗΠΑ, και την κρίση των υποβρυχίων. «Δεν βάζουμε στην ζυγαριά υγειονομικούς κανόνες και ένα γεωπολιτικό και στρατηγικό θέμα». είπε
Σχετικά με τις μετά το Brexit σχέσεις της Ένωσης με το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Κλεμάν Μπον κάλεσε το Λονδίνο, να τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τις συμφωνίες του διαζυγίου και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη.
Ο Γάλλος υπουργός εξήγησε ότι το Λονδίνο, δεν εφαρμόζει τις ρυθμίσεις της εμπορικής συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ηνωμένου Βασιλείου ή το Πρωτόκολλο που ρυθμίζει την εμπορική θέση της Βόρειας Ιρλανδίας.
«Δεν μπορούν να λένε, ότι κρατούν ότι βολεύει και πετούν ότι δεν βολεύει τους Βρετανούς. Άρα η εμπιστοσύνη, η συνέπεια, ο σεβασμός των συμφωνιών είναι, πιστεύω, ουσιαστικά ... θα έπρεπε να είναι αυτονόητα», δήλωσε ο Κλεμάν Μπον στους δημοσιογράφους, πριν από την σύνοδο των ευρωπαίων ομολόγων του στις Βρυξέλλες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, «παραγκωνίζοντας» τη Γαλλία σε μια συμφωνία με την Αυστραλία για αγορές στρατιωτικών υποβρυχίων, έθεσαν για άλλη μια φορά, αμφιβολίες για τη δέσμευση της Ουάσινγκτον στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Η Ουάσινγκτον, τόνισε επίσης την ταχύτητα με την οποία ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στρέφεται, τουλάχιστον στρατιωτικά, στην Ανατολική Ασία.
Η απόφαση για τα υποβρύχια, δείχνει ότι η αμερικανική στρατιωτική εστίαση στα ανατολικά, μπορεί να διαταράξει τους παραδοσιακούς συμμάχους στη Δύση. Η υποδιαπραγμάτευση υποδηλώνει περαιτέρω ότι μπορεί να είναι περισσότερο επείγον ( έναντι του ΝΑΤΟ ), από το αναμενόμενο για την ενίσχυση μιας εκκολαπτόμενης συμμαχίας Ινδο-Ειρηνικού που περιλαμβάνει την Ιαπωνία και την Ινδία.
Οι Γάλλοι είναι ενοχλημένοι με την Αυστραλία, σχετικά με τα υποβρύχια και τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Την Παρασκευή, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακάλεσε τους πρέσβεις του από την Ουάσινγκτον και την Αυστραλία.
Αυστραλιανά έγγραφα έδειξαν, ότι το έργο με τα γαλλικά υποβρύχια κινδύνευε για χρόνια και εξ αυτού η Γαλλία, δεν θα έπρεπε να εκπλαγεί που η Αυστραλία ακύρωσε μια σύμβαση υποβρυχίων, καθώς οι μεγάλες ανησυχίες για καθυστερήσεις, υπερβάσεις κόστους και καταλληλότητα είχαν προβληθεί επίσημα και δημόσια εδώ και χρόνια, σύμφωνα με δηλώσεις Αυστραλών πολιτικών.
Ένα ανεξάρτητο συμβούλιο εποπτείας με επικεφαλής τον πρώην υπουργό Ναυτιλίας των ΗΠΑ, Ντόναλντ Γουίντερ, είχε συμβουλέψει την Αυστραλία να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις για το γαλλικό υποβρύχιο και αμφισβήτησε, εάν το έργο ήταν προς το εθνικό συμφέρον, σύμφωνα με μια δημόσια έκθεση του 2020 που έφερε στην δημοσιότητα ο Γενικός Ελεγκτής της χώρας.
Οι ακροάσεις του κοινοβουλίου της Αυστραλίας και οι εκθέσεις σχετικά με το έργο, με τιμή πρώτα 40 δισεκατομμύρια δολάρια και πιο πρόσφατα 60 δισεκατομμύρια δολάρια, ακόμη και πριν από την έναρξη της κατασκευής, έδειξαν επίσης ότι εμφανίζονται προβλήματα. Τον Ιούνιο, ο γραμματέας Άμυνας είπε στο κοινοβούλιο, ότι «ο προγραμματισμός έκτακτης ανάγκης» για το πρόγραμμα ήταν σε εξέλιξη.
"Θα έπρεπε να έχουν τα μάτια τους κλειστά, για να μην αντιληφθούν τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν", δήλωσε ο Ρεξ Πάτρικ, ανεξάρτητος γερουσιαστής για τη Νότια Αυστραλία, αναφερόμενος στη Γαλλία.
Ένας Γάλλος νομοθέτης, έθεσε επίσης ερωτήματα στο κοινοβούλιο της χώρας τον Ιούνιο, σχετικά με τις ανησυχίες της Αυστραλίας για καθυστερήσεις και αν η Αυστραλία μπορεί να εξετάζει εναλλακτικές λύσεις υποβρυχίων, όπως δείχνουν τα αρχεία της γαλλικής κυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, δήλωσε στους δημοσιογράφους όταν έφτασε στη Νέα Υόρκη τη Δευτέρα. "Το συμβόλαιο δημιουργήθηκε με αυτόν τον τρόπο και επιλέξαμε, να μην το περάσουμε γιατί πιστεύαμε ,ότι αυτό δεν θα ήταν τελικά προς το συμφέρον της Αυστραλίας".
Η συμφωνία ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το 2016. Μια ανασκόπηση πριν από τον σχεδιασμό καθυστέρησε το 2018, επειδή "η εργασία που παρασχέθηκε στην Defense από την Naval Group, δεν πληρούσε τις απαιτήσεις της Defence", ανέφερε ο έλεγχος, επικαλούμενος έλλειψη λεπτομερειών σχεδιασμού, επιχειρησιακές απαιτήσεις και 63 μελέτες.
Η σύμβαση μεταξύ της Αυστραλίας και της Naval Group, η πλειοψηφία που ανήκει στη γαλλική κυβέρνηση, υπογράφηκε 16 μήνες αργότερα τον Φεβρουάριο του 2019.
Περιλάμβανε συμβατικές εξόδους, στις οποίες η Αυστραλία θα μπορούσε να πληρώσει για την έξοδο από το έργο και καθιέρωσε "πύλες ελέγχου", σύμφωνα με τις οποίες η Naval Group, έπρεπε να πληροί τα κριτήρια πριν προχωρήσει στην επόμενη φάση. Το τμήμα άμυνας συμβουλεύτηκε αυτά τα "σημεία καθυστέρησης" για την εκτίμηση του κινδύνου του έργου, είπε ο γενικός ελεγκτής.
Τον Σεπτέμβριο του 2019, με 446 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (325 εκατομμύρια δολάρια) που είχαν ήδη δοθεί στη Γαλλία, το υπουργείο Άμυνας είπε στον ελεγκτή ότι εξέτασε την παράταση της ζωής του υποβρύχιου στόλου της κατηγορίας Collins της Αυστραλίας, «και το χρόνο που θα επέτρεπε την ανάπτυξη μιας νέας στρατηγικής εξαγοράς».
Μια άλλη παράμετρος της συμφωνίας AUKUS, είναι ότι κράτη της ευρύτερης περιοχής ανησυχούν ότι η Αυστραλία βρίσκεται σε δρόμο, για την απόκτηση πυρηνικών όπλων με τη βοήθεια των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Συγκεκριμένα, η Ινδονησία και η Μαλαισία αντιτάχθηκαν έντονα στο σχέδιο της Αυστραλίας, να αποκτήσει στόλο πυρηνικών υποβρυχίων με τη βοήθεια των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακόμη και η Σιγκαπούρη, ο πιο αξιόπιστος σύμμαχος της Αυστραλίας στην περιοχή, έχει εκφράσει την ανησυχία της.
Ωστόσο, ορισμένες χώρες της ASEAN ανησυχούν, ότι η συμφωνία AUKUS είναι ένα σαφές μήνυμα ότι η Δύση θα πάρει πιο επιθετική στάση, απέναντι στην Κίνα, με την αποδοχή της Αυστραλίας στον πυρηνικό σύλλογο.
Τόσο η Ινδονησία (ο ανεπίσημος ηγέτης της ASEAN) όσο και η Μαλαισία, φοβούνται ότι το AUKUS θα οδηγήσει επίσης σε μια μεγάλη κούρσα εξοπλισμών, στην ευρύτερη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.
