Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αδιαμφισβήτητα αλλάξει το σκεπτικό με το οποίο διεξάγονται πλέον οι ένοπλες συγκρούσεις.
Το Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής των ΗΠΑ, ένα από πιο σοβαρά think tank προχώρησε σε μια μελέτη σχετικά με την χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Ρωσία.
Στην έκθεση που υπογράφει ο Πάβελ Λούζιν αναφέρεται συγκεκριμένα: «Από το 2009, η Ρωσία έχει επενδύσει σημαντική προσπάθεια στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) ή drones, για στρατιωτικούς σκοπούς. Έχουν χρησιμοποιήσει drones για αναγνώριση, στόχευση, ηλεκτρονικό πόλεμο και απευθείας πλήγματα. Ορισμένα από αυτά τα UAV έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία και τη Συρία από το 2014, ενώ τα μαχητικά UAV (δηλαδή τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Orion και Altius) βρίσκονταν ακόμη στη φάση έρευνας και ανάπτυξης στις αρχές του 2022.
Ωστόσο, μετά από ένα χρόνο πολέμου στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της τακτικής αναγνώρισης και στόχευσης UAV. Ταυτόχρονα, δεν ήταν ακόμη σε θέση να αναπτύξει προηγμένα UAV μάχης. Μόλις το φθινόπωρο του 2022, ή περίπου έξι μήνες μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ρωσία άρχισε τη μεγάλης κλίμακας χρήση ιρανικών περιπλανώμενων πυρομαχικών και συνεχίζει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτά από το φθινόπωρο του 2023. Παρά τις προσπάθειες για την αύξηση της παραγωγής τους, η χρήση από τη Ρωσία των δικών της πυρομαχικών παραμένει ασήμαντη.
Σημαντικά ευρήματα
Στηριζόμενη στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, η Ρωσία μπόρεσε να αναπτύξει τη δική της βιομηχανική βάση UAV στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Για την παραγωγή UAV, η Ρωσία εισήγαγε ηλεκτρονικά, κινητήρες και βιομηχανικό εξοπλισμό (που είναι πιο σημαντικό από τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα) από την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και την Ιαπωνία, μεταξύ άλλων.
Το θεμελιώδες πρόβλημα της ενσωμάτωσης των UAV στους διαφορετικούς κλάδους των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων και στο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα δεν επιλύθηκε μέχρι το 2022. Η ευρείας κλίμακας επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας αμφισβήτησε τις προσεγγίσεις της Ρωσίας έναντι των UAV και της βιομηχανικής βάσης UAV. Σημαντικά τμήματα των αλυσίδων εφοδιασμού drone που αγόρασε η Ρωσία πριν από το 2022 έχουν χαθεί. Οι δυτικές κυρώσεις και οι φθίνουσες οικονομικές, τεχνολογικές και ανθρώπινες δυνατότητες της Ρωσίας υπονομεύουν τα εξελιγμένα έργα UAV που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 2010, καθώς και τη Στρατηγική Ανάπτυξης της Μη Επανδρωμένης Αεροπορίας για την περίοδο 2030–2035 που εκδόθηκε το 2023.
Ο ρωσικός στρατός αναγνώρισε ότι η Ουκρανία επεξεργαζόταν και αντάλλασσε πληροφορίες μεταξύ drones και πυροβολικού πολύ πιο γρήγορα, και αυτή η επεξεργασία - μαζί με τη γενική συμβατότητα των διαφορετικών συστημάτων στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις - χρειαζόταν κρίσιμες βελτιώσεις.
Η έλλειψη συστημάτων διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνίας -μαζί με μια υπερβολικά συγκεντρωμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων και το τεράστιο ουκρανικό θέατρο- έκανε τις μικρότερες τακτικές μονάδες του ρωσικού στρατού να εξαρτώνται από εισαγόμενα μικρά εμπορικά και γεωργικά drones όπως αυτά που παράγει η κινεζική εταιρεία DJI.
Σε αντίθεση με την Ουκρανία, η Ρωσία δεν μπορεί να βασιστεί στο ευρύ κίνημα πολιτών που παρέχει συστηματικά στις ένοπλες δυνάμεις εμπορικά drones και άλλο εξοπλισμό.
Με βάση την εμπειρία από τη χρήση ιρανικών πυρομαχικών «Shahed-136» και «Shahed-131», ο ρωσικός στρατός ξεκίνησε προσπάθειες για καλύτερες τακτικές χρήσης σμήνων drone καθώς και για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού συστήματος διοίκησης και ελέγχου.
Ταυτόχρονα, ο ρωσικός στρατός επικεντρώθηκε στην περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση των δυνατοτήτων αντι-UAV απέναντι σε σμήνη μικρών, φθηνών ουκρανικών drones.
Η αβεβαιότητα στη ρωσική βιομηχανία UAV - και σε ολόκληρη την αεροδιαστημική βιομηχανία - θα παραμείνει, αν όχι αυξηθεί, τα επόμενα χρόνια.
Δεδομένης της μακροπρόθεσμης εξάρτησης της Ρωσίας από εισαγόμενα εξαρτήματα και βιομηχανικό εξοπλισμό, μαζί με το περιορισμένο εργατικό δυναμικό και τις τεράστιες απώλειες UAV κατά τη διάρκεια του συνεχιζόμενου πολέμου, οι ικανότητες της Ρωσίας σε αναγνώριση και στόχευση, καθώς και σε όπλα υψηλής ακρίβειας, θα μείνουν στάσιμες, αν όχι θα μειωθούν , στο άμεσο μέλλον. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ουκρανία σημειώνει σημαντικές προόδους στη χρήση drones με τη βοήθεια των δυτικών συμμάχων της, η Ρωσία δεν θα μπορέσει να αποκαταστήσει την υπεροχή της σε αυτήν την πτυχή της στρατιωτικής ισχύος»
