Στο μακελειό που προκάλεσε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στο Ισραήλ , μεγάλο μέρος ευθύνης αναμφίβολα φέρουν οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ, με προεξέχουσα την Shin Bet, η οποία αν και υποτίθεται ότι διέθετε ένα οργανωμένο δίκτυο κατασκοπίας και πληροφόρησης, τελικά απέτυχε να εντοπίσει έγκαιρα την καλά σχεδιασμένη και προετοιμασμέννη από καιρό επίθεση της τρομοκρατικής οργάνωσης.
Μερίδιο ευθύνης φέρει και η Μοσσάντ, επειδή δεν μπόρεσε ούτε αυτή να συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με την πρόθεση της Χαμάς, αλλά ούτε να έχει αξιόλογες πληροφορίες για τις μεγάλης κλίμακας προετοιμασίες και εκπαίδευση που αναλάμβανε η υπόψη τρομοκρατική οργάνωση για να επιτεθεί στο Ισραήλ, επισημαίνει Διεθνές ΜΜΕ, αναφέροντας:
"Συνέβη μάλιστα παρά το γεγονός ότι η Μοσσάντ είναι μια από τις καλύτερες υπηρεσίες πληροφοριών στον κόσμο, εξοπλισμένη με σύγχρονες συσκευές παρακολούθησης, επεξεργαστές τελευταίου τεχνολογικού επιπέδου και συστήματα υποστήριξης αποφάσεων.
Ποια ήταν η αιτία αποτυχίας για τη «Μοσσάντ»;
Είναι ένα γεγονός ή έχει παρατηρηθεί αυτή η τάση στις επιδόσεις των υπηρεσιών πληροφοριών άλλων χωρών, και αν ναι, ποια είναι τα κοινά στοιχεία που παρατηρούνται σε τέτοιες αποτυχίες επανειλημμένα;
Θα αξίζει τον κόπο να ξεκινήσουμε την ανάλυση από την ίδια τη Μοσσάντ.
Η έλλειψη HUMINT της Μοσσάντ
Η «Μοσάντ» έχει πιστωθεί με πολλές επιτυχημένες επιχειρήσεις σε διάφορες γωνιές του κόσμου για την προώθηση του εθνικού συμφέροντος του Ισραήλ και των πολιτικών του.
Στη διαδικασία, η εμπειρία που αποκτήθηκε παρέμεινε επικεντρωμένη λίγο μακριά από τη συλλογή πληροφοριών που απαιτείται για τις συμβατικές συγκρούσεις.
Το τελευταίο είναι λιγότερο της μόδας και δεν δίνει την απαιτούμενη "ορατότητα" στις υπηρεσίες πληροφοριών.
Αυτός είναι ένας από τους προφανείς λόγους για τους οποίους η Μοσάντ δεν επένδυσε επαρκώς στις «επιχειρήσεις πληροφόρησης από ανθρώπινες πηγές», (ΗUMINT), οι οποίες θα μπορούσαν να να παρέχουν πληροφόρηση για τις κινήσεις και τις προετοιμασίες των στελεχών της Χαμάς για το χτύπημα στο Ισραήλ.
Η αγνόηση των αντισυμβατικών απειλών
Τέτοιες αποτυχίες ενισχύονται περισσότερο όταν οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στην κορυφή της πυραμίδας αγνοούν τις αντισυμβατικές απειλές και σκέφτονται μόνο «λογικά».
Τις περισσότερες φορές, τέτοιοι συνδυασμοί στην κορυφαία εθνική ηγεσία και στις υπηρεσίες πληροφοριών του έθνους δημιουργούν μεγάλα ζητήματα.
Οι στρατιωτικοί συχνά πέφτουν θύματα τέτοιωνσυνδυασμών και δεν επενδύουν επαρκώς στη συλλογή πληροφοριών.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Μοσάντ δεν είναι η μόνη υπηρεσία πληροφοριών που έχει σημειώσει αποτυχία.
Οι δύο περιπτώσεις αποτυχίας των Ινδικών υπηρεσιών πληροφοριών
Συνέβη επίσης στην Ινδία, όπου καμία από τις υπηρεσίες πληροφοριών δεν μπόρεσε να δώσει εύλογες πληροφορίες σχετικά με τις επικείμενες επιχειρήσεις Kargil, οι οποίες έλαβαν χώρα το 1999.
Οι αμυντικές δυνάμεις σοκαρίστηκαν και χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να κατανοήσουν την απειλή και να διαμορφώσουν μια κατάλληλη απάντηση.
Αυτό οδήγησε σε αρχικές ανατροπές και πιο σημαντικές απώλειες από την ινδική πλευρά, εκτός από την έκπληξη ενός έθνους όπως η Ινδία.
Το Πακιστάν την αιφνιδίασε το 1999 καταλαμβάνοντας εδάφη στη γραμμή ελέγχου (LOC)
Η Ινδία είχε διαμελίσει το Πακιστάν πριν από σχεδόν τρεις δεκαετίες και δημιούργησε το Μπαγκλαντές από το Ανατολικό Πακιστάν.
Η Ινδία δεν μπορούσε ποτέ να προβλέψει ότι τα ανεξέλεγκτα εδάφη στη Γραμμή Ελέγχου (LOC) θα μπορούσαν να καταληφθούν από το Πακιστάν, το οποίο καλλιεργούσε πολιτικά θετικές σχέσεις με την Ινδία, ως συνέχεια του ταξιδιού του τότε Ινδού πρωθυπουργού Atal Bihari Vajpayee στη Λαχόρη.
Το Kargil δεν ήταν το μόνο γεγονός στην ιστορία των συγκρούσεων της Ινδίας όπου έλειπαν οι «πηγές πληροφόρησης».
Επανάληψη του "σκηνικού" από την Κίνα το 2020
Συνέβη ξανά στο πλαίσιο με την Κίνα τον Απρίλιο-Μάιο του 2020, όπου οι Κινέζοι πραγματοποίησαν παραβάσεις σε πολλές τοποθεσίες κατά μήκος της Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου (LAC) στο ανατολικό Λαντάκ.
Δεν διατέθηκαν πληροφορίες στις αμυντικές δυνάμεις της Ινδίας σχετικά με τις κινεζικές προθέσεις και οι αμυντικές δυνάμεις αιφνιδιάστηκαν.
Τα κορυφαία εθνικά ενδιαφερόμενα μέρη δεν μπορούσαν επίσης να οραματιστούν τέτοιες ενέργειες από την Κίνα, με την οποία η Ινδία διατήρησε την ειρήνη και την ηρεμία στην LAC, λόγω διμερών συμφωνιών.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ινδίας δεν επικεντρώθηκαν αρκετά στη συλλογή πληροφοριών για συμβατικές συγκρούσεις , κάτι που συχνά έχει παραμεληθεί παγκοσμίως από τις περισσότερες υπηρεσίες πληροφοριών.
Τα παραπάνω είναι μερικά από τα παραδείγματα που λαμβάνονται και από τις δύο υπερδυνάμεις εκτός από την τελευταία σύγκρουση του κόσμου μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ. Αντίθετα, είναι κατανοητό και θα εκτιμηθεί ότι οι εξωτερικές υπηρεσίες πληροφοριών πρέπει να αναλάβουν πολυάριθμα καθήκοντα για τα εθνικά συμφέροντα.
Δεν περιορίζεται στο Ισραήλ και την Ινδία. σχεδόν όλα τα έθνη έχουν υποφέρει από αυτό, συμπεριλαμβανομένων υπερδυνάμεων όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία.
Η αποτυχία των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν
Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ απέτυχαν στη χώρα κατά την τελευταία της μάχη με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, όπου αναγκάστηκαν να αποσυρθούν βιαστικά.
Οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν διεθνή ταπείνωση, απέρριψαν τη νόμιμη κυβέρνηση και άφησαν τους Ταλιμπάν να καταλάβουν το Αφγανιστάν, βυθιζόμενο στο σοβαρό χάος και την ασέβεια για τις ανθρώπινες αξίες, επηρεάζοντας πρωτίστως τα δικαιώματα των γυναικών.
Η Ρωσική αποτυχία στην Ουκρανία
Η Ρωσία υπέστη επίσης τέτοια αποτυχία πληροφοριών κατά τη στιγμή της έναρξης των ειδικών επιχειρήσεων της στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, όταν δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει επαρκείς και αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την ουκρανική απάντηση.
Πιθανότατα δεν ήταν σε θέση να μετρήσει τον αντίκτυπο της διεθνούς κοινότητας σε αυτή τη σύγκρουση. Για αυτούς τους λόγους, η μάχη συνεχίζεται μέχρι σήμερα και έχει αποδομησει σε σημαντικό βαθμό την εικόνα της Ρωσίας ως υπερδύναμης.
Αυτά τα παραδείγματα είναι μοντέρνα και εντυπωσιακά, αλλά μια τέτοια τάση πρέπει να αντιστραφεί.
Οι εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών που είναι επιφορτισμένες με τη συλλογή εξωτερικών πληροφοριών πρέπει να έχουν προτεραιότητα να επικεντρωθούν σε εκείνα τα στοιχεία που επηρεάζουν την ασφάλεια του έθνους τους.
Δεν πρέπει να υπάρχει λόγος ώστε να εκπλήσσεται ένα έθνος από τον αντίπαλό του για οποιαδήποτε επικείμενη παράβαση, άδικη είσοδο στα κυρίαρχα σύνορά του, σύγκρουση ή πόλεμο.
Η χώρα που θα το καταφέρει θα είναι ο νικητής και ο σωτήρας του πληθυσμού της έναντι εχθρικών απωλειών."
Η αξία και τα είδη των δικτύων κατασκοπείας HUMINT
Από τα παραπάνω αποδεικνύεται περίτρανα η αξία της ύπαρξης δικτύων κατασκοπείας HUMINT (από ανθρώπινες πηγές), η οποία δεν μπορεί να αναπληρωθεί-αντικατασταθεί πλήρως από τα ηλεκτρονικά μέσα επιτήρησης-πληροφόρησης , όσο σύγχρονα και αν είναι αυτά.
Ο λόγος είναι ότι ο κατώτερα τεχνολογικά εχθρός, όπως στην περίπτωση του Ισραήλ η τρομοκρατικής Χαμάς, των ΗΠΑ οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν , θα αποφύγει να κάνει χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων και μέσων που μπορεί να υποκλαπούν, σχεδιάζοντας τις επιχειρήσεις τους μυστικά με χρήση μέσων "αρχέγονων" που είναι πάρα πολύ δύσκολο έως αδύνατο να υποκλαπούν, όπως αγγελιοφόρων, υπόγειου δικτύου επικοινωνιών μέσω καλωδίων και τηλεφώνων του 20ου αιώνα κλπ.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε αναφορικά με τα είδη των δικτύων κατασκοπείας HUMINT , ότι αυτά προέρχονται είτε από επίσημες διπλωματικές και στρατιωτικές αποστολές (πρεσβείες-προξενεία-στρατιωτικοί ακόλουθοι) στη χώρα στόχο, από άλλες συνεργαζόμενες υπηρεσίες πληροφοριών (leasing πληροφοριών), από αλλοδαπούς συνήθως που εργάζονται σε πολυεθνικές εταιρείες ή κατοίκους της χώρας στόχο που έχουν στρατολογηθεί προς τούτο, ή από φίλιους πράκτορες ή αλλοδαπούς "τουρίστες" που ενεργούν για συγκεκριμένη αποστολή και χρόνο και επιστρέφουν στη χώρα τους.
Ωστόσο το δυσκολότερο να αποκαλυφθεί από τον εχθρό δίκτυο πληροφόρησης κατά την άποψή μας είναι το "δίκτυο εν υπνώσει" το οποίο "φυτεύεται" σε μια χώρα και δεν ενεργοποιείται καθόλου, παρά μόνο όταν κριθεί επιτακτική ανάγκη, η οποία θα εκπηγάσει από ενδείξεις των υπολοίπων δικτύων πληροφόρησης, αυτών των HUMINT και των ηλεκτρονικών συστημάτων(ηλεκτρονικήκατασκοπεία).
Ο λόγος είναι ότι όσο και αν παρακολουθούνται οι πράκτορες ενός δικτύου εν υπνώσει από τις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας στόχου, δεν μπορεί να αποκαλυφθεί η δράση τους, αφού αυτοί δεν προβαίνουν σε καμία απολύτως κατασκοπευτική δραστηριότητα,αναμένοντας εντολή-συνθηματικό ενεργοποίησής τους, οπότε και αναλαμβάνουν δράση είτε από πριν συμπεφωνημένη, είτε κατόπιν εντολών της τελευταίας στιγμής.
Επίσης ένα σημαντικό θέμα είναι η εφευρετικότητα του αντιπάλου, η οποία έχει ως επίκεντρο την εκδήλωση ασσύμετρων επιθέσεων.
Αλήθεια πόσοι περίμεναν η Χαμάς να επιτεθεί με μηχανοκίνητα αλεξίπτωτα πλαγιάς, ενεργώντας κατακόρυφη υπερκέραση με τον τρόπο αυτό, μη δίνοντας χρόνο αντίδρασης στους Ισραηλινούς, αιφνιδιάζοντάς τους.
Κατά συνέπεια θα πρέπει κατά την άποψή μας στις υπηρεσίες πληροφοριών μιας χώρας να υφίσταται μια TASK FORCE η οποία να επεξεργάζεται και να δοκιμάζει τρόπους αντιμετώπισης εχθρικών απειλών σε συνεργασία με το ΥΠΑΜ, τις οποίες θα προτείνει προς μελέτη THIK TANK που θαδημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό και το οποίο θα εξετάζει τις διάφορες εκδηλωθείσες ασσύμετρες ενέργειες ανά τον κόσμο, όπως πχ αυτή των τρομοκρατών της Χαμάς με μηχανοκίνητα αλεξίπτωτα πλαγιάς και θα εισηγείται την εξέταση άλλων που δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί.
