Είναι γεγονός ότι λόγω κυρίως του πολέμου στην Ουκρανία και δευτερευόντως των ανησυχιών για την ασφάλεια του περιβάλλοντος, μεγάλο μέρος της Μαύρης θάλασσας δεν είναι εκμεταλλεύσιμο αναφορικά με την παραγωγή φυσικού αερίου
Ωστόσο όπως αναφέρει Διεθνές ΜΜΕ,"Ένα νέο έργο φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι για την περιοχή, προκαλώντας τον Πούτιν", επισημαίνοντας:
Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου Ρουμανίας-Ουκρανίας στην Μαύρη Θάλασσα
"Τον περασμένο μήνα, οι εταιρείες ενέργειας Petrom και Romgaz ανακοίνωσαν σχέδια για την ανάπτυξη του υπεράκτιου κοιτάσματος φυσικού αερίου Neptun Deep της Ρουμανίας. Η ανάπτυξη του πεδίου είναι ένα καλό σημάδι για την ευρύτερη ενεργειακή ασφάλεια της Μαύρης Θάλασσας και έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την περιοχή γεωπολιτικά και οικονομικά, ιδίως παρέχοντας μια εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο, αποδυναμώνοντας έτσι την επιρροή της Μόσχας.
Πριν από το 2014, υπήρχαν σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα (ΑΟΖ). Ωστόσο, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, οικειοποιήθηκε τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ουκρανίας, αφαιρώντας ουσιαστικά αυτά τα περιουσιακά στοιχεία και τα πιθανά έσοδα για το άμεσο μέλλον.
Το τουρκικό κοίτασμα Sakarya
Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία και η Ρουμανία έχουν αναδειχθεί ως παίκτες στα έργα φυσικού αερίου της περιοχής. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 2020, η κρατική Turkish Petroleum Corporation ανακάλυψε το κοίτασμα φυσικού αερίου Sakarya, το μεγαλύτερο στη δυτική Μαύρη Θάλασσα.
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η Σακαρία διαθέτει 540 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) αποθέματα φυσικού αερίου και θα καλύψει περίπου το 30% της ζήτησης φυσικού αερίου της Τουρκίας. Οι πρώτες παραδόσεις φυσικού αερίου αναμένονται το 2023.
Οι ενέργειες του Βουκουρεστίου
Η Ρουμανία έχει επίσης ανακαλύψει σημαντικά υπεράκτια αποθέματα φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της και σχεδιάζει να εκμεταλλευτεί περίπου 200 bcm. Η Ρουμανία ξεκίνησε να το κάνει το 2023, παράγοντας 1 bcm από την πλατφόρμα Ana, ένα κοίτασμα που αναπτύχθηκε από την Black Sea Oil & Gas. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πεδίο στον τομέα της Ρουμανίας είναι το Neptun Deep, που υπολογίζεται σε 100 bcm, σε βάθη νερού μεταξύ 100-1.700 μέτρων.
Η OMV Petrom μια ρουμανική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου που ανήκει στην αυστριακή OMV και η Romgaz, ρουμανική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου, θα ηγηθούν της ανάπτυξης του έργου. Η ανάπτυξη της υποδομής θα ξεκινήσει το 2024 και η πρώτη παραγωγή αναμένεται στις αρχές του 2027.
Σύμφωνα με τον George Scutaru, διευθυντή του New Strategy Center, μια ρουμανική δεξαμενή σκέψης. και πρώην σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ρουμάνου προέδρου, η Neptun Deep θα παράγει μεταξύ 7 bcm και 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με πιθανά έσοδα άνω των είκοσι πέντε δισεκατομμυρίων δολαρίων, το ισοδύναμο τριάμισι ετών των τρεχουσών αμυντικών δαπανών του Βουκουρεστίου.
Ενώ πολλές χώρες της Μαύρης Θάλασσας εξαρτώνται από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, η Ρουμανία καλύπτει περίπου το 80% της κατανάλωσης αερίου της από την εγχώρια παραγωγή.
Τα Neptun Deep και Ana, σε συνδυασμό με την υπάρχουσα παραγωγή, θα ικανοποιήσουν την ετήσια κατανάλωση της Ρουμανίας περίπου 12 bcm, εάν όλα πάνε όπως είχε προγραμματιστεί. Στη συνέχεια η Ρουμανία θα μπορούσε να εξάγει πλεονάζον προϊόν στους γείτονές της, αντικαθιστώντας έτσι τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Η υποβάθμιση του TurkStream
Η Ρουμανία έχει ήδη λάβει μέτρα για να αντικαταστήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου της Μολδαβίας από τη Ρωσία, ενώ υπάρχει η δυνατότητα το αέριο της Μαύρης Θάλασσας να μετριάσει σε μεγάλο βαθμό την περιφερειακή εξάρτηση από τον TurkStream, τον υποθαλάσσιο αγωγό που προμηθεύει ρωσικό αέριο, σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Για σύγκριση, η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου της Μολδαβίας είναι 2,9 bcm, της Βουλγαρίας είναι 3 bcm και της Σερβίας είναι 2,4 bcm. Από τα 2,9 bcm της Μολδαβίας, η Ρουμανία θα προμηθεύσει μόνο 1,5 bcm για την περιοχή που ελέγχεται από το Κισινάου, σύμφωνα με τον Scutaro, ενώ το υπόλοιπο 1,4 bcm που καταναλώνεται από την αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας που ελέγχεται από το Κρεμλίνο θα προμηθεύεται από τη Ρωσία.
Βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Ρουμανίας και Ουγγαρίας θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει παράγοντα μείωσης της εξάρτησης της Βουδαπέστης από τον ρωσικό γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom.
Τα Ρωσικά αντίποινα
Αναμένεται ότι η Ρωσία θα αντιταχθεί σε αυτά τα έργα φυσικού αερίου, καθώς το Κρεμλίνο έχει ήδη επιδείξει μια σειρά από τακτικές υβριδικού πολέμου στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή η εσκεμμένη, αποφρακτική και εχθρική συμπεριφορά ,η οποία έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει σοβαρά την παραγωγή φυσικού αερίου και την περιφερειακή σταθερότητα λαμβάνει πολλές μορφές.
Μια τέτοια μορφή είναι η κατάσχεση από τη Μόσχα ουκρανικών υπεράκτιων γεωτρήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου αμέσως μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Η Ρωσία έχει επίσης λάβει μέτρα στη Μαύρη Θάλασσα που θέτουν σε κίνδυνο τη ναυσιπλοΐα και εμποδίζουν την ελευθερία κινήσεων.
Για παράδειγμα, η Ρωσία κατηγορείται ότι εξαπέλυσε μια μαζική επίθεση πλαστογράφησης GPS τον Ιούνιο του 2017. Η επίθεση προκάλεσε πρόβλημα στη ναυσιπλοΐα για τη ναυτιλία της Μαύρης Θάλασσας και προκάλεσε την προειδοποίηση από το Ναυτιλιακό Κέντρο του ΝΑΤΟ. Η Μόσχα κατηγορείται επίσης ότι απέκλεισε μεγάλα τμήματα της Μαύρης Θάλασσας δηλώνοντας πλασματικές ή πραγματικές ναυτικές ασκήσεις.
Πιο πρόσφατα, η Ρωσία κατηγορήθηκε ότι εσκεμμένα καθυστέρησε την επιθεώρηση πλοίων που σχετίζονται με τη συμφωνία μεταφοράς σιτηρών που είχε διαπραγματευτεί τα Ηνωμένα Έθνη, η οποία επέτρεψε στην Ουκρανία να εξάγει κρίσιμα απαραίτητα τρόφιμα σε αναπτυσσόμενες χώρες. Τελικά το Κρεμλίνο αποσύρθηκε από τη συμφωνία την περασμένη εβδομάδα.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2023, ένα ρωσικό drone σκάφος καμικάζι επιτέθηκε στη γέφυρα Zatoka πάνω από τις εκβολές του Δνείστερου. Αυτή η γέφυρα είναι μια κρίσιμη σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ της Οδησσού ,το μόνο σημαντικό θαλάσσιο λιμάνι της Ουκρανίας, και του λιμανιού της Ρουμανίας στο Γαλάτι.
Οι θαλάσσιες νάρκες, που πόντισαν και οι δύο πλευρές στην Μαύρη θάλασσα συνιστούν επίσης μεγάλο κίνδυνο. Λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014, τα σύνορα της ΑΟΖ της Ρουμανίας de facto εφάπτονται με τη ρωσική ΑΟΖ.
Ενεργειακή σύμπραξη Ρουμανίας-Τουρκίας υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ
Επιπλέον, η θέση και η σχετική ναυτική αδυναμία της Ρουμανίας την καθιστούν αναμφισβήτητα πιο ευάλωτη από την Τουρκία στη ρωσική παρέμβαση. Το εάν οι υπεράκτιες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου που βρίσκονται στην ΑΟΖ επωφελούνται από την προστασία του Άρθρου 5 ή του Άρθρου 6 του ΝΑΤΟ είναι συζητήσιμο, επομένως υπάρχει η πιθανότητα πολλών κακών από το Κρεμλίνο.
Η απόφαση της Ρουμανίας να αρχίσει να εκμεταλλεύεται το Neptun Deep προκάλεσε εικασίες ότι το Βουκουρέστι θα μπορούσε να συμμετάσχει μαζί με την Άγκυρα στην ηγεσία μιας περιφερειακής ενεργειακής αναγέννησης. Ωστόσο η στρατιωτική, πολιτική και οικονομική πίεση από τη Μόσχα θα είναι έντονη, με πιθανότητα ακόμη μεγαλύτερης περιφερειακής αποσταθεροποίησης.
Αντίθετα, αυτό το έργο φυσικού αερίου ανοίγει ευκαιρίες όχι μόνο για την αποκομιδή μεγάλων απροσδόκητων κερδών και την υποστήριξη της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας, αλλά και για τη συνεργασία μεταξύ αυτών των δύο μελών του ΝΑΤΟ.
Πιο συγκεκριμένα, αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται μεγαλύτερη συνεργασία πολλών τομέων μεταξύ των χωρών, οδηγώντας σε υψηλότερη ανθεκτικότητα, δυνατότητες και διαλειτουργικότητα, αξιοποιώντας παράλληλα την ευρεία υποδομή υποστήριξης της Συμμαχίας. Στην ανακοίνωσή του στη σύνοδο κορυφής αυτόν τον μήνα, το ΝΑΤΟ αναγνώρισε τη στρατηγική αξία της Μαύρης Θάλασσας καθώς και την πιθανή χρήση υβριδικών τακτικών από τη Ρωσία για να υπονομεύσει τους περιφερειακούς συμμάχους και εταίρους. Το ΝΑΤΟ, με την ηγεσία των ΗΠΑ, πρέπει να διατηρήσει έναν αξιόπιστο αποτρεπτικό παράγοντα στις ενέργειες της Μόσχας στη Μαύρη Θάλασσα.
Τουλάχιστον, η Δύση πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει τους περιφερειακούς συμμάχους και εταίρους επιδεικνύοντας αλληλεγγύη ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα και προωθώντας την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια μέσω της διαφοροποίησης των πηγών.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της εγχώριας παραγωγής ενέργειας τόσο από ορυκτά καύσιμα όσο και από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, αυτές οι ενέργειες πρέπει να συνδυαστούν με την ανάπτυξη μεγαλύτερης στρατιωτικής επιχειρησιακής ικανότητας μέσω ενός συνδυασμού απόκτησης σύγχρονων όπλων και κοινών ασκήσεων.
Η Ρουμανία έχει τη δυνατότητα να προωθήσει περαιτέρω αυτές τις προσπάθειες με το έργο της Neptun Deep. Άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους αυξάνοντας τη συμβολή τους σε έναν αξιόπιστο αποτρεπτικό παράγοντα."
Συμπέρασμα
Εκτίμησή μας είναι ότι το σχέδιο περιφερειακής ενεργειακής αναγέννησης του ΝΑΤΟ, με την "σύμπραξη" Ρουμανίας και Τουρκίας στην Μαύρη θάλασσα, δεν θα "περπατήσει", τουλάχιστον το προσεχές χρονικό διάστημα κυρίως λόγω της άρνησης του Ερντογάν να συγκρουστεί με τον "φίλο" του Πούτιν, με τον οποίο τους ενώνουν πολλά σημεία.
Πιθανότητα ευόδωσης του παραπάνω σχεδιασμού της Συμμαχίας υφίσταται μόνο αφού τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και εφόσον η Τουρκία έχει απεμπλακεί σε μεγάλο βαθμό από την Ρωσική εξάρτηση σε φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια, κάτι που δεν αναμένεται να γίνει σύντομα.
