Σήμερα Πέμπτη 20 Απριλίου, θα πραγματοποιηθεί η τελετή έναρξης προμήθειας φυσικού αερίου της Τουρκίας από το κοίτασμα Sakarya. Μέχρι στιγμής, η Τουρκία δεν είχε δικό της φυσικό αέριο.
Η διαδικασία εξόρυξης φυσικού αερίου θα προχωρήσει σε φάσεις. Πέντε από τα 10 πηγάδια που έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο της Φάσης-1 θα τεθούν σε λειτουργία μετά τη σημερινή τελετή και τα υπόλοιπα 5 πηγάδια θα τεθούν σε λειτουργία στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η παραγωγή Φάση-2 αναμένεται να ξεκινήσει το 2026 και η Φάση-3 αναμένεται να ξεκινήσει το 2028, με τη συμπερίληψη του οικοπέδου Amasra στην παραγωγή.
Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει έχει άμεση σχέση όχι μόνο με τις επικείμενες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, αλλά και με τα συμφέροντα της Ρωσίας. Τι θα γίνει με το ρωσικό αέριο για την Τουρκία και την Ευρώπη εάν ο Ερντογάν χάσει αυτές τις εκλογές;
Συνιστώσες της τουρκικής ενεργειακής ασφάλειας
Κατά την αντίληψή του Ερντογάν, η Τουρκία χρειάζεται σταθερότητα στις εγχώριες τιμές των ενεργειακών πόρων: τόσο του ηλεκτρισμού όσο και του φυσικού αερίου.
Για να επιτευχθεί αυτή η σταθερότητα, τα τελευταία σαράντα χρόνια, έχουν κατασκευαστεί με επιταχυνόμενους ρυθμούς υδροηλεκτρικοί σταθμοί στην Τουρκία, από τους οποίους υπάρχουν ήδη περίπου 740, και οι οποίοι παράγουν περισσότερο από το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.
Περίπου 24 σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής έχουν κατασκευαστεί στα άνω άκρα των μεγάλων ποταμών της Μέσης Ανατολής, του Τίγρη και του Ευφράτη, που βρίσκονται στο έδαφος της Τουρκίας.
Αυτοί οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί κατασκευάστηκαν παρά τις διαμαρτυρίες της Συρίας και του Ιράκ, που υπέφεραν εξαιτίας αυτού από την έξαρση της λειψυδρίας. Η έλλειψη νερού στις παραμεθόριες περιοχές, τροφοδότησε τα αντιτουρκικά αισθήματα των Κούρδων που ζούσαν εκεί.
Και η παρουσία κουρδικών ένοπλων σχηματισμών κοντά στα τουρκικά σύνορα, ενθαρρύνει τις τουρκικές αρχές να προσπαθήσουν να θέσουν ένοπλο έλεγχο σε αυτές τις περιοχές. Αλλά αυτή είναι η πολιτική συνιστώσα του ζητήματος.
Μια δεύτερη συνιστώσα, είναι η παράδοση των καυσίμων στον πυρηνικό σταθμό, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 27 Απριλίου. Και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, σε αντίθεση με τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς ή την αιολική ενέργεια, οι πυρηνικοί σταθμοί δεν εξαρτώνται από κλιματικούς παράγοντες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στον πυρηνικό σταθμό Akkuyu, σύμφωνα με την πρόβλεψη, θα είναι περίπου το 10% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Χώρα.
Η τρίτη συνιστώσα, της τουρκικής ενεργειακής ασφάλειας μετά τους υδροηλεκτρικούς και πυρηνικούς σταθμούς είναι το φυσικό αέριο. Μέχρι στιγμής, οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί παρέχουν περισσότερο από το 50 τοις εκατό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αέριο χρειάζεται και η αναπτυσσόμενη τουρκική βιομηχανία.
Το φθηνό φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα, είναι σημαντικά για τα τουρκικά ξενοδοχεία. Σε τελική ανάλυση, ο τουρισμός είναι σημαντικό μέρος της τουρκικής οικονομίας και το αυξανόμενο κόστος θέρμανσης/κλιματισμού, θα αναιρέσει το πλεονέκτημα τιμής των τουρκικών θέρετρων.
Και το μερίδιο των Ρώσων τουριστών είναι σημαντικό για τη βιομηχανία. Όμως, οι σταθερές και χαμηλές τιμές ενέργειας είναι ακόμη πιο απαραίτητες για την Τουρκία, για να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα της τουρκικής βιομηχανίας.
Το εμπορικό ισοζύγιο της Τουρκίας είναι σταθερά αρνητικό. Ως εκ τούτου, τα προβλήματα πρόσβασης στις εξαγωγικές αγορές αντικατοπτρίζονται άμεσα στην επιδείνωση του ισοζυγίου πληρωμών, που κατά κανόνα συνεπάγεται πτώση της τουρκικής λίρας.
Και ένα σημαντικό μερίδιο των εισαγωγών στην τουρκική αγορά, μετατρέπει αμέσως την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος σε αύξηση του καταναλωτικού πληθωρισμού. Μέχρι τώρα, ο Ερντογάν θυσίαζε τη σταθερότητα της λίρας για χάρη των χαμηλών επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας και της διατήρησης της οικονομικής ανάπτυξης.
Κι αν χάσει ο Ερντογάν;
Οι συντηρητικοί ψηφοφόροι του Ερντογάν, προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από αγροτικές περιοχές και βιομηχανικούς θύλακες. Ανησυχούν για τη σταθερότητα των τιμών των βασικών αγαθών, κυρίως του αλευριού. Οι μικρές τουρκικές επιχειρήσεις (και η βιομηχανία επίσης) ανησυχούν για τα επιτόκια δανείων.
Η αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας και για τους δύο, σημαίνει αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους στις ξένες αγορές και μείωση της ανταγωνιστικότητας των εισαγωγών στην εγχώρια αγορά. Για τον τουριστικό τομέα και τις μικρές επιχειρήσεις, η αποδυνάμωση της λίρας δεν είναι επίσης κρίσιμη: χαμηλότερες τιμές ξενοδοχείων σημαίνει ότι θα έρθουν περισσότεροι τουρίστες.
Οι ψηφοφόροι της τουρκικής αντιπολίτευσης είναι ως επί το πλείστον κάτοικοι μεγάλων πόλεων (δεν είναι τυχαίο ότι οι δήμαρχοι της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης είναι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης). Οι ψηφοφόροι της αντιπολίτευσης είναι εκπρόσωποι της μεσαίας τάξης, που εργάζονται σε μεγάλες (συχνά ξένες) εταιρείες, στον τομέα της πληροφορικής, στη δημιουργική βιομηχανία κ.λπ.
Το πραγματικό τους εισόδημα (που εισπράττεται σε λίρες) εξαρτάται άμεσα από το τουρκικό νόμισμα. Και όσο πιο γρήγορα εξασθενεί, τόσο πιο έντονα πέφτουν από την ανώτερη μεσαία τάξη στα κατώτερα τμήματα της.
Το γεγονός ότι εάν η αντιπολίτευση έρθει στην εξουσία, ο προσανατολισμός της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας θα γίνει πιο φιλοευρωπαϊκός είναι αναμφισβήτητο.
Η φιλοευρωπαϊκή θέση της τουρκικής αντιπολίτευσης, εάν κερδίσει τις εκλογές, θα οδηγήσει στην ένταξη της Άγκυρας στις αντιρωσικές κυρώσεις. Ή, τουλάχιστον, σε σημαντική μείωση των παραδόσεων παράλληλων εισαγωγών στη Ρωσία.
Στον ενεργειακό τομέα, η θέση της Τουρκίας θα συντονιστεί και σε αυτή την περίπτωση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν η Ευρώπη προτιμήσει να λαμβάνει ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας (αν και τυπικά όχι ως ρωσικό, αλλά ως Αζερμπαϊτζάν ή Τουρκικό), η συνεργασία μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας στον τομέα του φυσικού αερίου θα συνεχιστεί.
Εάν η Ευρώπη δεν θέλει να αντιμετωπίσει την Τουρκία ως κόμβο φυσικού αερίου, αλλά προτιμά να τη μειώσει σε έναν από τους απλούς προμηθευτές, η νικήτρια αντιπολίτευση μπορεί να μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
