Η προσπάθεια της Ρωσίας να υπονομεύσει την πρόσβαση των ουκρανικών δυνάμεων στο Διαδίκτυο, στοχεύοντας τις δορυφορικές επιχειρήσεις Starlink που ο Έλον Μασκ παρείχε στο Κίεβο από τις πρώτες μέρες του πολέμου, φαίνεται να είναι πιο προχωρημένη από ότι ήταν γνωστό στο παρελθόν.
Ο ρωσικός στρατός έχει δοκιμάσει συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου «Tobol», τα οποία ήταν αρχικά σχεδιασμένα για την προστασία των ρωσικών δορυφόρων. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών ισχυρίζονται ότι το πρόγραμμα, το οποίο προοριζόταν προηγουμένως για την προστασία των δορυφόρων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πραγματοποίηση επιθέσεων σε εχθρικούς δορυφόρους.
Αμερικανοί στρατιωτικοί αναλυτές προτείνουν ότι, ο ρωσικός στρατός διαθέτει τουλάχιστον επτά συστήματα «Tobol» σε υπηρεσία, κοντά σε εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση δορυφόρων. Τρία από τα επτά τέτοια συγκροτήματα φέρεται να βρίσκονται κοντά στη Μόσχα, κοντά στην Κριμαία και στην περιοχή του Καλίνινγκραντ και θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση επιθέσεων σε αμερικανικούς δορυφόρους Starlink, λόγω της σχετικής εγγύτητάς τους με το ουκρανικό έδαφος.
Εκπρόσωποι της αμερικανικής εταιρείας SpaceX, στην οποία ανήκει το Starlink, αρνήθηκαν να σχολιάσουν αυτές τις πληροφορίες με οποιονδήποτε τρόπο.
Την περασμένη άνοιξη, ο Μασκ αναφέρθηκε εν συντομία στις προσπάθειες του Κρεμλίνου να στοχεύσει την τεχνολογία, γράφοντας στο Twitter τον Μάιο ότι, «ενώ η Starlink είχε επιδείξει την ανθεκτικότητά της έναντι τέτοιων προσπαθειών , οι Ρώσοι φαινόταν να εντείνουν τις προσπάθειές τους».
Το Πεντάγωνο δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την αξιολόγηση που διέρρευσε. «Αυτά τα συστήματα αποτελούν ένα σημαντικό στρώμα στο δίκτυο επικοινωνιών της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ταγματάρχης Τσάρλι Ντίτς, εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας. Η εστίαση του τμήματος, πρόσθεσε, «παραμένει στο να αποκτήσουν οι Ουκρανοί τις δορυφορικές δυνατότητες που χρειάζονται».
Το Starlink έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για τον στρατό της Ουκρανίας, ο οποίος βασίζεται στα μικρά φορητά τερματικά για να επικοινωνεί στο πεδίο της μάχης και να αναμεταδίδει πληροφορίες. Οι ρωσικές δυνάμεις είχαν επιτυχία, απενεργοποιώντας την ικανότητα των Ουκρανών να χρησιμοποιούν άλλο εξοπλισμό επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων των ραδιοφώνων και των κινητών τηλεφώνων, αλλά τα δορυφορικά σήματα είναι πιο δύσκολο να διαταραχθούν.
Δεν είναι σαφές εάν οι διακοπές λειτουργίας του Starlink που έχουν αναφερθεί στην Ουκρανία, ήταν αποτέλεσμα των πειραμάτων «Tobol» της Ρωσίας ή άλλων δυνατοτήτων παρεμβολής, που χρησιμοποιήθηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις, όπως το σύστημα «Tirada-2» που είναι τοποθετημένο σε φορτηγό.
Τα ουκρανικά στρατεύματα ανέφεραν ότι, αντιμετώπισαν «αναταραχές» τον Οκτώβριο, καθώς κινούνταν προς τις ρωσικές θέσεις κατά τη διάρκεια επιτυχημένων αντεπιθέσεων στο νότο και τα ανατολικά.
Η δορυφορική παρεμβολή μπορεί να συμβεί σε δύο μέρη: στο διάστημα, στοχεύοντας απευθείας τους δορυφόρους και στο έδαφος, όπου τα όπλα μπορούν να στοχεύουν δέκτες, σύμφωνα με το Secure World Foundation. Η παρεμβολή που συμβαίνει στο διάστημα, αυτό που είναι γνωστό ως εμπλοκή ανερχόμενης ζεύξης, συνδυάζει ένα σήμα με την αρχική εκπομπή, η οποία παραμορφώνει τις πληροφορίες που λαμβάνουν όλοι οι χρήστες αυτού του δορυφόρου. Το «Tobol» σχεδόν σίγουρα λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον Μπάρτ Χέντριξ, έναν ερευνητή που έχει παρακολουθήσει στενά το πρόγραμμα.
Η επίγεια μέθοδος, γνωστή ως παρεμβολή κατερχόμενης ζεύξης, μεταδίδει ένα σήμα στην ίδια συχνότητα με τον δορυφόρο, γεγονός που εμποδίζει τις συνδεδεμένες συσκευές να λαμβάνουν το νόμιμο σήμα. Αυτή η μέθοδος, έχει μικρότερη περιοχή επίδρασης, επειδή εξαρτάται από το γεγονός ότι ένας παρεμβολέας πλησιάζει σχετικά τα συστήματα που σκοπεύει να διακόψει.
Ο Μασκ είπε πέρυσι ότι, μια ενημερωμένη έκδοση κώδικα λογισμικού βοήθησε να ξεπεραστούν οι παρεμβολές τερματικού Starlink. Δεν είναι σαφές, εάν πρόκειται για αναφορά σε παρεμβολή κατερχόμενης ζεύξης. Το «Tobol» έχει σχεδιαστεί για να διακόπτει το ίδιο το σήμα στο δρόμο του προς το τερματικό.
Υπάρχουν μόνο αμυδρές υποδείξεις και αποκαλύψεις που είναι διαθέσιμες στο κοινό σχετικά με το πρόγραμμα «Tobol», που αναφέρεται στα ρωσικά έγγραφα ως 14Ts227, και οι δυνατότητές του ήταν ένα μυστήριο εδώ και χρόνια. Οι ερευνητές είπαν ότι, το πρόγραμμα φαίνεται να ξεκίνησε πριν από περίπου μια δεκαετία.
Οι δορυφόροι Starlink περνούν πάνω από τη γη αρκετά χαμηλά, ώστε το «Tobol» να είναι πιθανό να εκπέμπει σήματα παρεμβολής σε αυτούς.
Το πρόβλημα με το Starlink είναι ότι, έχει πάρα πολλούς δορυφόρους. Είναι κάπως δύσκολο να τους μπλοκάρεις όλους ή ακόμα και έναν μεγάλο αριθμό. Ωστόσο, η διατάραξη ακόμη και ορισμένων θα μπορούσε να βοηθήσει τους Ρώσους διοικητές ρίχνοντας τα ουκρανικά στρατεύματα σε αταξία.