"Μετατόπιση εξουσίας στη βορειοδυτική Συρία: Τρεις συνέπειες της κατάληψης της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ του Αφρίν", είναι ο τίτλος άρθρου Διεθνούς ΜΜΕ, του οποίου ταξυριότερα σημεία είναι τα ακόλουθα:
"Τις τελευταίες δέκα ημέρες, η Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ,μια ριζοσπαστική ομάδα της οποίας οι ηγέτες είναι πρώην μέλη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και της Αλ Κάιντα, έστειλε τους μαχητές της από την επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας στο Αφρίν και μετακόμισε στο βορρά καταλαμβάνοντας πόλεις και συνοριακές διελεύσεις, κυρίως χωρίς μάχη.
Οι περιοχές που κατέλαβε το HTS ήταν υπό τον έλεγχο της Συριακής Προσωρινής Κυβέρνησης (SIG) και των ενόπλων δυνάμεών τους του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), μιας φιλοτουρκικής συμμαχίας ανταρτών της Συρίας.
Αυτό το γεγονός ήταν η πρώτη μεγάλη ανταλλαγή εδαφών μεταξύ αντιμαχόμενων φατριών σε δύο χρόνια.
Η ομάδα έχει αρχίσει να υποχωρεί από την περιοχή λόγω τουρκικών πιέσεων, αλλά παρόλο που αποσύρεται, εξακολουθεί να διατηρεί επιρροή στην περιοχή μέσω των συμμάχων της εντός του SNA.
Αυτοί οι σύμμαχοι αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από ομάδες κυριαρχούμενες από Τουρκμένους που τάχθηκαν στο πλευρό του HTS κατά τη διάρκεια της μάχης.
Η ξαφνική αύξηση των δυνάμεων του HTS στη βορειοδυτική Συρία έχει συντρίψει την εύθραυστη ειρήνη που υπήρχε από τα μέσα του 2020.
Αρχικά, αυτή η ριζοσπαστική ομάδα η οποία αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από τα Ηνωμένα Έθνη, επιδιώκει να διευρύνει την επιροή της και να εδραιώσει το καθεστώς της ως ο δεύτερος μεγαλύτερος εκπρόσωπος των ανταρτών της Συρίας.
Μετά από μια δεκαετία μαχών τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο-με το Ιράν, τη Ρωσία, την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο - τα πράγματα έχουν ηρεμήσει χωρίς πολιτική λύση στον ορίζοντα.
Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν αψιμαχίες, αεροπορικές επιθέσεις και περιστατικά βίας, η μεγάλης κλίμακας σύγκρουση δεν έχει ξαναρχίσει.
Η κατάληψη του Αφρίν από το HTS, μια πόλη κυρίως κουρδική μέχρι την τουρκική εισβολή το 2018, συνέπεσε με δύο συνεχιζόμενες εξελίξεις
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι θα συναντηθεί με τον Σύρο ομόλογό του Μπασάρ αλ Άσαντ και η Άγκυρα αύξησε τις προσπάθειές της να μεσολαβήσει μεταξύ της Μόσχας και του Κίεβου.
Αν και θα ήταν λογικό η Τουρκία να μειώσει την υποστήριξή της στους φιλότουρκους αντάρτες στη Συρία μετά από αυτές τις εξελίξεις, συνέβη το αντίθετο.
Το HTS, το οποίο είναι ο κύριος στόχος της Ρωσίας και του καθεστώτος, απέκτησε τον έλεγχο πέρα από το Αφρίν στις γύρω περιοχές.
Η νίκη του HTS έγινε η τρίτη ανταλλαγή των χεριών του Αφρίν από την έναρξη της συριακής σύγκρουσης το 2011.
Η ιστορικά κουρδική πόλη, όπου βρίσκεται κοντά σε βουνά γνωστά ως Κουρδικά Όρη, είχε ισχυρή υποστήριξη για το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) από τις δεκαετίες 1980 και 90 . Με βάση την υπάρχουσα υποστήριξη, οι σύμμαχοι του PKK, οι Δυνάμεις Προστασίας του Λαού (YPG), ανέλαβαν τον έλεγχο της περιοχής από τις προηγούμενες φάσεις της συριακής σύγκρουσης και διοικούσαν την περιοχή μέχρι το 2018.
Το 2018, η Τουρκία με επίθεσή της, παίρνει τον έλεγχο του Αφρίν από το YPG. Το PKK κάλεσε για αντίσταση κατά της Τουρκίας με τη μορφή αστικών μαχών εντός της πόλης Αφρίν, ωστόσο το YPG αποφάσισε να εγκαταλείψει την πόλη με λίγη μάχη.
Το HTS είναι η τελευταία μετενσάρκωση μιας ομάδας που κάποτε λειτουργούσε ως εκστρατευτική δύναμη που εστάλη στη Συρία από τον ISIS στο Ιράκ.
Η οργάνωση αργότερα διέκοψε τους δεσμούς της με το ISIS και ορκίστηκε πίστη στην Αλ Κάιντα, και έγινε η επίσημη θυγατρική της στη Συρία.
Αν και το HTS ιδρύθηκε από άτομα με δεσμούς με την Αλ Κάιντα, η ομάδα έχει αποστασιοποιηθεί από τότε και τώρα ακολουθεί μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση υιοθετώντας την κοσμική γλώσσα της συριακής εξέγερσης και έχει εμπλακεί με εξωτερικούς φορείς όπως η Τουρκία.
Η ηγεσία του HTS άρχισε να υιοθετεί μια ρητορική όπου αντικατέστησε εν μέρει τη στρατηγική της εστίαση στον στρατιωτικό αγώνα με τη διαχείριση των καθημερινών υποθέσεων των ανθρώπων. Αυτός ο νέος τρόπος λειτουργίας τους θεωρεί ότι εργάζονται ως η κύρια δύναμη πίσω από τη Συριακή Κυβέρνηση Σωτηρίας (SSG), η οποία ελέγχει περίπου 2,6 εκατομμύρια κατοίκους στην Ιντλίμπ.
Το SSG διατηρείται κυρίως μέσω οικονομικών δεσμών με τον έξω κόσμο, μέσω της Τουρκίας. Η διεθνής βοήθεια που εισρέει στην περιοχή είναι επίσης σημαντική.
Ο τουρκικός στρατός είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο το συριακό καθεστώς, που υποστηρίζεται από τη Ρωσία και το Ιράν, δεν έχει επιτεθεί για να καταστρέψει την κυβέρνηση που υποστηρίζεται από το HTS. Η ανανεωμένη εστίαση του HTS στη διακυβέρνηση ήταν ένας από τους παράγοντες πίσω από την επιθυμία του να επεκτείνει την περιοχή υπό τον έλεγχό του.
Το SNA είναι, από την άλλη πλευρά, οι ένοπλες δυνάμεις της συριακής προσωρινής κυβέρνησης (SIG) που ελέγχει περίπου 2,3 εκατομμύρια Σύρους. Στην πραγματικότητα, το SNA δεν είναι μια ενοποιημένη δύναμη, αλλά αποτελείται από διάφορες φατρίες που σχηματίζουν διαφορετικές λεγεώνες που δεν ακολουθούν απαραίτητα τις οδηγίες του υπουργού Άμυνας του SIG, Salim Idriss.
Αυτή η έλλειψη ενότητας και εσωτερικής διαμάχης επιτρέπει να επικρατεί χάος εντός της περιοχής άνω των 8.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων υπό τον έλεγχο της SIG.
Ωστόσο, σε ένα βαθύτερο επίπεδο πραγματικότητας, τόσο η SIG όσο και η SNA ελέγχονται στρατηγικά από την Τουρκία.
Παρά τις εσωτερικές διαμάχες και το χάος, οι διοικήσεις της SIG και οι ένοπλες ομάδες εντός του SNA λειτουργούν αυστηρά εντός των ορίων που έχει ορίσει η Άγκυρα.
Η νίκη των HTS στο Αφρίν έδειξε ότι είναι μια υπολογίσιμη δύναμη ακόμη και πέρα από το Idlib.
Ενάντια στις φατρίες του SNA, το HTS δεν πολέμησε μόνο του, αλλά φέρεται να έλαβε υποστήριξη από ομάδες SNA όπως η Ahrar al-Sham, η Ταξιαρχία Sultan Suleyman Shah και η Μεραρχία Hamza.
Οι δυνάμεις του HTS αντιμετώπισαν μικρή αντίσταση πέρα από μερικές ελαφριές αψιμαχίες.
Οι δυνάμεις του HTS αναφέρθηκαν τώρα ότι έχουν αποσυρθεί εν μέρει από περιοχές που είχαν καταλάβει προηγουμένως, μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ φατριών SNA και Τουρκίας.
Όμως η νίκη τους απέδειξε τρία πράγματα.
Η ταχεία νίκη του HTS στο Αφρίν αποκάλυψε την πραγματική φύση του Συριακού Εθνικού Στρατού, ότι είναι ακόμη πιο αδύναμος από ότι πιστεύεται γενικά και δεν θα έχει καμία πιθανότητα να επιβιώσει ούτε για μια μέρα χωρίς την τουρκική υποστήριξη.
Παρόλο που η αντίπαλη ομάδα δεν είχε αεροπορική δύναμη και περιόριζε τα βαρέα όπλα ή το προηγμένο πυροβολικό, το SNA και πάλι κατέρρευσε. Αυτός ο στρατός περιλαμβάνει πολλούς μαχητές που δεν έχουν πολεμήσει ποτέ το συριακό καθεστώς. Η πλειοψηφία τους έδωσε μάχη μόνο εναντίον των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που υποστηρίζονται από τους Κούρδους.
Η τρέχουσα κατάσταση της SIG και της στρατιωτικής τους δύναμης και του SNA, δείχνει ότι παρά την τουρκική υποστήριξη και χρηματοδότηση, δεν κατάφεραν να εξελιχθούν σε μια ανθεκτική πολιτική ή στρατιωτική δύναμη.
Οι περισσότεροι Κούρδοι στο Αφρίν περιφρονούν το HTS τόσο ιδεολογικά όσο και πολιτικά. Ωστόσο, από τις τουρκικές εισβολές το 2018 και μετά, ορισμένοι δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν το Αφρίν να διοικεί το HTS αντί για τις φατρίες του SNA.
Οι τελευταίοι είναι γνωστοί για την αντικουρδική τους στάση και τη βία κατά των Κούρδων, όπως αναφέρουν τα Ηνωμένα Έθνη και οι διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αντίθετα, το HTS έχει μάλλον ισλαμιστική παρά εθνικιστική άποψη.Αφού ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο της πόλης, το HTS επικοινώνησε και διαβεβαίωσε τους πολίτες όλων των εθνοτήτων μέσω μιας δήλωσης στο Telegram. «Η εστίασή μας και η εκτίμησή μας βρίσκονται στον αραβικό και κουρδικό λαό, ή πιο συγκεκριμένα, στους εκτοπισμένους».
Η δήλωση ανέφερε: «Θα θέλαμε να κάνουμε μια ειδική μνεία στους Κούρδους αδελφούς μας που είναι οι αρχικοί κάτοικοι αυτών των περιοχών. Επομένως, είναι σωστό να τους προστατεύουμε και να τους παρέχουμε υπηρεσίες. "
Τέλος, η κατάληψη του Αφρίν από το HTS έδειξε ότι ούτε το SIG ούτε η μητρική του οργάνωση, ο Εθνικός Συνασπισμός για τις Συριακές Επαναστατικές Δυνάμεις και τις Δυνάμεις της Αντιπολίτευσης, πιο γνωστός ως Etilaf, δεν είναι πιθανό να έχουν κανένα ρόλο στο μέλλον της Συρίας.
Αν και η υποστηριζόμενη από το HTS SSG και η Υποστηριζόμενη από τις SDF Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (AANES) δεν προσκλήθηκαν σε καμία διεθνή πλατφόρμα που συζητούσε μια πολιτική λύση στη συριακή κρίση, θα ήταν δυνάμεις που θα έπρεπε να υπολογίσουν εσωτερικοί ή εξωτερικοί ενδιαφερόμενοι λόγω της υποστήριξης που εξασφάλισαν από το κοινό λόγω των σχετικά πιο αξιόπιστων επιδόσεων διακυβέρνησής τους.
Το SSG και το AANES έχουν διαφορετικά στυλ διακυβέρνησης. Ενώ το πρώτο είναι θεσμικά αδύναμο, με μικρή δομή στη θέση του, η AANES έχει μια πιο ανεπτυγμένη γραφειοκρατία με πιο εξελιγμένη και ολιστική δομή διακυβέρνησης.
Το μέλλον φαίνεται ζοφερό για τις ομάδες υπό τουρκικό έλεγχο στη Βόρεια Συρία. Δεν είναι σε θέση να καθιερωθούν ως αξιόπιστη πολιτική και στρατιωτική δύναμη και έχουν κακές πρακτικές διακυβέρνησης.
Καθώς Τούρκοι και Σύριοι μιλούν για μια πιθανή συνάντηση, και η Συρία είναι μόνο ένα μέρος της βαθύτερης περίπλοκης σχέσης μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, οι φιλοτουρκικές συριακές ομάδες θα έχουν πολύ λίγη δυνατότητα να έχουν λόγο για το δικό τους μέλλον."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Η σταδιακή απόσυρση των τζιχατζιστών του HTS από το Αφρίν που κατέλαβε μετά από τουρκικές πιέσεις, υποδηλώνει την στρατιωτική αδυναμία των φιλότουρκων μισθοφόρων και πως ούτε ο SIG ούτε η μητρική του οργάνωση, ο Εθνικός Συνασπισμός για τις Συριακές Επαναστατικές Δυνάμεις και τις Δυνάμεις της Αντιπολίτευσης, πιο γνωστός ως Etilaf, δεν είναι πιθανό να έχουν κανένα ρόλο στο μέλλον της Συρίας.
Η νέα αυτή εξέλιξη έχει ως συνέπεια την αγκίστρωση των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή το επόμενο χρονικό διάστημα εκεί, καταδεικνύοντας έτσι την δυσκολία απελευθέρωση δυνάμεων των ΤΕΔ από την περιοχή, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν αλλαχού, πχ σε βάρος της Ελλάδας.
Ωστόσο τυχόν συνάντηση Ερντογάν-Άσαντ για διευθέτηση των διαφορών τους, όπως φημολογείται εδώ και καιρό ότι θα γίνει, αν και δεν φαίνεται να πραγματοποιείται μέχρι στιγμής τουλάχιστον, θα αποτελούσε σημαντική ένδειξη για τα Ελληνοτουρκικά.
Μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε την οριστικοποίηση των τουρκικών κεκτημένων ή όχι στη Συρία, με συνέπεια την απελευθέρωση όγκου δυνάμεων από την περιοχή.
Αυτός είναι και ο λόγος που το Κουρδικό ζήτημα του YPG στη Συρία, η εξομάλυνση ή όχι των σχέσεων Άσαντ-Ερντογάν και οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν άμεση σχέση και εξάρτηση.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι Μονάδες Ειδικών Δυνάμεων της Στρατιάς Αιγαίου και Πεζοναυτών , Μονάδες από άλλους Σχηματισμούς Ειδικών Δυνάμεων, καθώς και μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες Μονάδες Σχηματισμών της 1ης Τουρκικής Στρατιάς της Ανατολικής Θράκης, υπό την μορφή εναλλαγής (rotation), αποστέλλονται για απόκτηση πολεμικής εμπειρίας στα σύνορα με Συρία πρωτίστως και στο Βόρειο Ιράκ δευτερευόντως.
Αυτές οι Μονάδες όπως αντιλαμβανόμαστε συν κάποιοι από τους Σχηματισμούς της 2ης Τουρκικής Στρατιάς κυρίως, θα απεμπλακούν σε περίπτωση διευθέτησης των θεμάτων με τη Συρία και τον YPG, και θα μεταφερθούν στα μικρασιατικά παράλια και την Ανατολική Θράκη, επαυξάνοντας κατακόρυφα την απειλή σε βάρος της Ελλάδας.
