Κανείς δεν θέλει μια κούρσα εξοπλισμών στα Βαλκάνια, ακόμα κι αν είναι «μίνι». Τον Μάιο του 2021, όταν η Κροατία αγόρασε 12 μαχητικά αεροσκάφη Rafale, έναντι 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το Associated Press το περιέγραψε ως μέρος μιας «μίνι κούρσας εξοπλισμών» με τη Σερβία.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Economist ανέφερε σχετικά με το «ξεφάντωμα αγορών όπλων» της Σερβίας και τον στρατιωτικό προϋπολογισμό 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, με τον τίτλο, «κούρσα εξοπλισμών στα Βαλκάνια».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Παραδοχή-βόμβα από Τούρκο αναλυτή: «Με Rafale και Belharra η Ελλάδα θα έχει υπεροχή στο Αιγαίο»
Στο Πενταπόσταγμα είχαμε αναφέρει ότι σε αυτήν την περίπτωση, η ανάλυση μπορεί να είναι απενεργοποιημένη, αλλά η ανησυχία είναι δικαιολογημένη. Ενώ η Σερβία και η Κροατία πράγματι γεμίζουν ταχύτατα τα αντίστοιχα οπλοστάσια τους, η περιγραφή της όλης διαδικασίας ως απλής κούρσας εξοπλισμών παρεξηγεί τη δυναμική που υπάρχει.
Πρόκειται για εκσυγχρονισμό του απαρχαιωμένου στρατιωτικού υλικού που έχει απομείνει από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας, ενώ Βελιγράδι και Ζάγκρεμπ, δεν οδηγούνται από στρατηγικό ανταγωνισμό ή φόβους σύγκρουσης μεταξύ τους.
Αντίθετα, οι ελίτ και στις δύο χώρες χρησιμοποιούν τη διαδικασία αγοράς νέων όπλων για να προωθήσουν ευρύτερους στόχους εξωτερικής πολιτικής και, το πιο σημαντικό, να βελτιώσουν την εσωτερική πολιτική τους θέση.
Η προοπτική ενός πολέμου δεν είναι ρεαλιστική, αλλά η χρήση της προμήθειας όπλων ως ευκαιρία για προβολή ισχύος μπορεί να αποσταθεροποιήσει την περιοχή.
Τα καλά νέα είναι ότι, οι πραγματικές προμήθειες μερικές φορές έχουν μείνει πίσω από τη ρητορική και, μέχρι σήμερα, καμία πλευρά δεν έχει υπερβεί τις διατάξεις για τον έλεγχο των όπλων της συμφωνίας του Ντέιτον.
Για τον εκσυγχρονισμό της πολεμικής αεροπορίας της, η Σερβία γνωστοποίησε ότι εξετάζει την απόκτηση δώδεκα Rafales, του αεροσκάφους Dassault Aviation που προτιμά το σερβικό γενικό επιτελείο. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες επιλογές στο τραπέζι, όπως η αγορά μεταχειρισμένων Eurofighter Typhoon από το Ηνωμένο Βασίλειο ή ρωσικών Su-30. Η επίσκεψη στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα από τον υπουργό Άμυνας της Σερβίας, Nebojsa Stefanović, θα καταστήσει αναμφίβολα δυνατή την προώθηση αυτού του φακέλου.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γαλλία, ο Stefanović έκανε παράκαμψη στην έκθεση όπλων ξηράς EuroSatory, στην οποία συμμετείχαν αρκετές σερβικές εταιρείες. Επιπλέον, συνάντησε αντιπροσωπεία της Γερουσίας, με επικεφαλής τον Christian Cambon, πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας, και, κυρίως, τον Sébastien Lecornu, τον Γάλλο ομόλογό του.
Σύμφωνα με την έκθεση αυτής της ανταλλαγής που έγινε από το Υπουργείο Άμυνας της Σερβίας, ο Lecornu και ο Stefanović, συμφώνησαν να ενισχύσουν τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.
«Η βελτίωση της αμυντικής συνεργασίας με τη Γαλλία, σε συνάρτηση με την ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων, που αναπτύσσονται συνεχώς, χάρη στις φιλικές σχέσεις των Προέδρων Aleksandar Vučić και Emmanuel Macron, είναι σίγουρα μία από τις προτεραιότητες», είπε ο Σέρβος υπουργός.
Όσο για τον Lecornu , είπε ότι είναι «ικανοποιημένος με την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ Γαλλίας και Σέρβων» και εξέφρασε την «πεποίθησή του ότι η συνεργασία» στον στρατιωτικό τομέα «θα ενισχυθεί περαιτέρω». Επιπλέον, ανέφερε επίσης ότι το Υπουργείο Ενόπλων Δυνάμεων, «θα στηρίξει όλες τις συμφωνίες που έχει συνάψει» η Σερβία με Γάλλους κατασκευαστές όπλων.
Σε κάθε περίπτωση, ο Stefanović εκμεταλλεύτηκε την επίσκεψή του στο Île-de-France για να επισκεφθεί το κέντρο ανάπτυξης Dassault Aviation στο Saint-Cloud. Με αυτή την ευκαιρία, είχε μια συζήτηση με τον Éric Trappier, τον διευθύνοντα σύμβουλο της γαλλικής κατασκευαστικής αεροσκαφών, με το Rafale στο μενού.
Σημάδι, αναμφίβολα, ότι η υπόθεση βρίσκεται στο σωστό δρόμο, ο Σέρβος υπουργός συνοδευόταν από τον Nenad Miloradovic, επικεφαλής των αμυντικών εξαγορών, τον στρατηγό Dusko Zarkovic, αρχηγό του επιτελείου της Σερβικής Πολεμικής Αεροπορίας και τον συνταγματάρχη Nebojsa Svjetlica, επικεφαλής του τμήματος διεθνούς στρατιωτικής συνεργασίας.
Υπενθυμίζουμε ότι η Σερβία, θέλει να αποκτήσει νέα αεροσκάφη προκειμένου να προβλέψει την απόσυρση των δεκατριών MiG-29 «Fulcrum». Είναι επίσης ζήτημα εξορθολογισμού της πολεμικής αεροπορίας της, η οποία χρησιμοποιεί τρεις διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών (συμπεριλαμβανομένων των Soko J-22 Orao και Soko G-4 «Super Galeb»). «Οι πόροι της αεροπορίας μας θα εξαντληθούν τα επόμενα δέκα ή δώδεκα χρόνια», είπε επίσης ο Stefanović τον περασμένο Απρίλιο.
Τούτου λεχθέντος, η πιθανή παραγγελία του Rafale θα πρέπει να ξεπεράσει κάποια εμπόδια… Υποψήφια για την Ευρωπαϊκή Ένωση (με, εξάλλου, την υποστήριξη της Γαλλίας), η Σερβία καλλιεργεί μια ισχυρή εγγύτητα με τη Ρωσία… αλλά και με την Κίνα. Πρόσφατα, οι σερβικές δυνάμεις παρέλαβαν τρία κινεζικά σχεδιασμένα συστήματα αεράμυνας FK-3.
Ένας πόλεμος είναι απίθανος, αλλά δεν χρειάζεται να ριχθούν σφαίρες για να προκληθεί η ζημιά. Η Σερβία και η Κροατία έχουν κάθε δικαίωμα να εκσυγχρονίσουν τα απαρχαιωμένα οπλοστάσια τους, ιδίως υπό το φως του τεχνολογικού μετασχηματισμού που αλλάζει το παγκόσμιο τοπίο ασφάλειας.
Το πιο σημαντικό είναι πάντως ότι, η άμυνα και η εθνική ασφάλεια θα πρέπει να μείνουν εκτός εσωτερικής πολιτικής στα Βαλκάνια, όπου οι ιστορικές πληγές άργησαν να επουλωθούν.
