Σε καιρό ειρήνης η Ουκρανία είχε τη φήμη της «γκρίζας ζώνης», από την οποία τα όπλα εξαπλώνονταν ανεξέλεγκτα σε όλο τον κόσμο. Σε αυτήν την περίπτωση, πώς και σε ποιο βαθμό η δυτική θανατηφόρα βοήθεια εισέρχεται στη μαύρη αγορά;
Ο αμερικανικός στρατός απαιτεί από το Κίεβο, να ελέγχει αυστηρά τι συμβαίνει με τα όπλα που μεταφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία. Αυτό ανακοίνωσε την Πέμπτη ο επικεφαλής του Πενταγώνου Λόιντ Όστιν, μιλώντας σε ακρόαση στην Επιτροπή Πιστώσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κογκρέσου. «Το τονίζω αυτό κάθε φορά που μιλάμε με τους εταίρους μας και το κάνουμε σε εβδομαδιαία βάση», διαβεβαίωσε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ τους βουλευτές. Είπε ότι έκανε την τελευταία υπενθύμιση την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τον Ουκρανό ομόλογό του Αλεξέι Ρέζνικοφ. «Θα συνεχίσουμε να τονίζουμε αυτό το πολύ, πολύ σημαντικό σημείο», πρόσθεσε ο επικεφαλής του Πενταγώνου.
Το αυξημένο ενδιαφέρον των μελών του Κογκρέσου, για την τύχη των όπλων που μεταφέρθηκαν στην Ουκρανία είναι αρκετά κατανοητό. Την Τετάρτη, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε νομοσχέδιο για πρόσθετη βοήθεια 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Κίεβο (το οποίο, ωστόσο, μπλόκαρε ο γερουσιαστής Ραντ Πολ). Ένα μικρότερο μέρος αυτού του ποσού, θα πρέπει να διατεθεί για ανθρωπιστικές ανάγκες, ένα μεγάλο μέρος, σε στρατιωτικές δαπάνες. Για σύγκριση: 40 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι το 5% του συνολικού προϋπολογισμού εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.
Αυτή τη στιγμή ο όγκος του εγκεκριμένου κόστους όπλων, που επισημοποιείται ως βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία, είναι 13,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Εγκρίνεται ο νόμος δανείων-μίσθωσης, με αρχικό κόστος 82 δισεκατομμυρίων δολαρίων για όπλα και εξοπλισμό που μπορεί να προμηθευτεί. Έτσι, οι όγκοι των αμερικανικών και άλλων δυτικών όπλων που μεταφέρθηκαν στο Κίεβο, είναι ήδη πολλές φορές μεγαλύτεροι από ότι η Δύση παρείχε στους Μουτζαχεντίν, κατά τη διάρκεια των δέκα ετών του πολέμου στο Αφγανιστάν.
Η ανησυχία των Αμερικανών είναι φυσική, αν θυμηθούμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των όπλων που μεταφέρθηκαν δεν είναι τεθωρακισμένα οχήματα ή οβίδες , αλλά φορητά όπλα και φορητά συστήματα.
«Τα αμερικανικά Stinger MANPADS, τα αντιαρματικά συστήματα Javelin και οι φορητοί κατευθυνόμενοι αντιαρματικοί πύραυλοι της Σουηδίας-Βρετανίας NLAW, μπορούν να πέσουν στα χέρια τρομοκρατών στο έδαφος αυτών των χωρών», εξηγεί ο στρατιωτικός ειδικός Ντμίτρι Ντροζντένκο. «Οι τρομοκράτες, μπορούν να διαπράξουν μια τρομοκρατική ενέργεια, για παράδειγμα, καταρρίπτοντας ένα αεροπλάνο», είπε.
Γενικά, αν κρίνουμε από τη δήλωση του αρχηγού του Μικτού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, Mark Milley, οι Ηνωμένες Πολιτείες μετέφεραν στην Ουκρανία 60.000 αντιαρματικά όπλα και 25.000 αντιαεροπορικά όπλα.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση Μπάιντεν, έχει ήδη δηλώσει ότι οι Ουκρανοί «δεν μας λένε για κάθε φυσίγγιο». Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Πενταγώνου Τζον Κίρμπι, το Υπουργείο Άμυνας δεν σημειώνει τα όπλα που στέλνει σε συγκεκριμένες μονάδες. Ο Κίρμπι είπε ότι, τα φορτηγά με όπλα παραλαμβάνονται από τον ουκρανικό στρατό, κυρίως στην Πολωνία, και στη συνέχεια μεταφέρονται στην Ουκρανία.
Ακόμη και σε σχετικά ήρεμα χρόνια, η Ουκρανία είχε τη φήμη της «γκρίζας ζώνης», μέσω της οποίας μεταφέρονται όπλα σε ασταθείς περιοχές του κόσμου. Το 2013, η έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ανέφερε ότι δύο χρόνια νωρίτερα, η Ουκρανία (μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αλβανία και την Αρμενία), παρακάμπτοντας τις κυρώσεις του ΟΗΕ, παρείχε φορητά όπλα και άλλα όπλα στο λιβυκό καθεστώς του Μουαμάρ Καντάφι.
Το 2017, η διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση Κέντρο για τη Μελέτη της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (OCCRP), δημοσίευσε μια έκθεση η οποία ανέφερε ότι Ουκρανία έχει γίνει ένα «στοιχείο κλειδί» ενός είδους «πλυντηρίου», μέσω του οποίου όπλα από την Ε.Ε. εισήλθαν σε αφρικανικά κράτη.
Όπως σημειώνει το RBC, το ρεπορτάζ έκανε λόγο για τεθωρακισμένα οχήματα που αγόρασε ουκρανική εταιρεία στην Πολωνία, τα οποία κατέληξαν στην Ουγκάντα. Την ίδια χρονιά, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε την εμπλοκή της Ουκρανίας σε πωλήσεις όπλων στο εμπόλεμο Νότιο Σουδάν, αν και το Κίεβο εντάχθηκε επίσημα στο εμπάργκο όπλων της ΕΕ σε αυτήν την αφρικανική χώρα.
Ο Drozdenko, ένας στρατιωτικός εμπειρογνώμονας, πιστεύει επίσης ότι ένα «σημαντικό μέρος» των όπλων που παρέχονται στην Ουκρανία, ειδικά των φορητών όπλων ATGM και MANPADS, βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό στη μαύρη αγορά, η οποία είναι «απλά τεράστια» και δεύτερη μόνο μετά τις πωλήσεις ναρκωτικών σε όγκο.
Σύμφωνα με ειδικούς της αμερικανικής ΜΚΟ Global Financial Integrity, το λαθρεμπόριο όπλων αντιπροσωπεύει το 10% όλων των παγκόσμιων συμφωνιών όπλων. Για σύγκριση, επισημαίνουμε ότι μέχρι το τέλος του 2021, ο παγκόσμιος όγκος νόμιμων εισαγωγών-εξαγωγών συμβατικών όπλων υπολογιζόταν σε 99,6 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Κέντρο Ανάλυσης Διεθνούς Εμπορίου Όπλων (CAMTO).
Ο Drozdenko συνεχίζει. «Επιπλέον, τα περισσότερα από τα όπλα ενδέχεται να προορίζονται για άλλες ζώνες συγκρούσεων, όπως το Ιράκ, η Συρία και η Λιβύη, όπου υπάρχει ζήτηση για βαρέα όπλα σε αρκετά μεγάλες ποσότητες ώστε να πληρωθούν από τους αντιπροσώπους της μαύρης αγοράς».
Σύμφωνα με τον στρατιωτικό ειδικό Vladislav Shurygin, οι Αμερικανοί είναι ανήσυχοι πώς οι Ουκρανοί απλώς σκορπίζουν εκατοντάδες πανάκριβα όπλα και πυρομαχικά.
«Το τελευταίο πράγμα που θέλει το Πεντάγωνο, είναι όλα αυτά τα όπλα να αρχίσουν να πέφτουν στα χέρια των Ρώσων και στις παγκόσμιες αγορές όπλων. Επομένως, αυτή η δήλωση του Austin είναι ήδη από κροκοδείλια δάκρυα. Είναι σαφές ότι καθώς αναπτύσσεται η κατάσταση στο μέτωπο, τα όπλα θα συνεχίσουν να ρέουν στη μαύρη αγορά. Και το Πεντάγωνο δεν μπορεί να κάνει τίποτα γι 'αυτό», ανέφερε.
Όμως, πιστεύει ότι η γεωπολιτική λογική της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, αποδεικνύεται ισχυρότερη ακόμη και από τους λόγους ασφαλείας. «Η σταυροφορία κατά της Ρωσίας είναι πάνω από όλους τους νόμους, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό. Το στοίχημα είναι το αμερικανικό μέλλον του κόσμου. Αν καταφέρουν να συντρίψουν τη Ρωσία, θα γίνουν ηγεμόνες για τις επόμενες δεκαετίες. Εάν αποτύχουν να το κάνουν αυτό, τότε ολόκληρο το παγκόσμιο σύστημα που χτίστηκε από τους Αμερικανούς θα αρχίσει να καταρρέει, οπότε δεν τους νοιάζονται οι δικοί τους νόμοι», ανέφερε.