Η συνέντευξη του Πρέσβη επί τιμή Γιώργου Αϋφαντή (Ναυτεμπορική, 17/04/2025) δεν είναι απλώς μια προσωπική άποψη ενός έμπειρου διπλωμάτη. Είναι ένα καμπανάκι για τον στρατηγικό αποπροσανατολισμό της Ελλάδας στο πιο νευραλγικό της πεδίο: τη θαλάσσια κυριαρχία και τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο.
1. Ο «θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός»: Μια καθυστερημένη αλλά αναγκαία κίνηση
Η Ελλάδα, όπως ορθά τονίζει ο κ. Αϋφαντής, όφειλε ήδη από το 2011 να έχει θεσμοθετήσει σαφές πλαίσιο για τις χρήσεις στη θάλασσα εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η καθυστέρηση αυτή οδήγησε στην καταδίκη της χώρας από το Δικαστήριο της ΕΕ και στέρησε από την Ελλάδα τη δυνατότητα να διεκδικήσει εμπράκτως την εθνική της θαλάσσια κυριαρχία.
Πρόκειται για μη στρατιωτικό, αλλά στρατηγικής σημασίας εργαλείο εθνικής πολιτικής. Ο χωροταξικός σχεδιασμός στην ΑΟΖ, ανεξαρτήτως της οριοθέτησης, κατοχυρώνει το δικαίωμα στην αξιοποίηση πόρων και στην πρόληψη τρίτων από αυθαίρετες παρεμβάσεις.
«Δεν οριοθετούμε ΑΟΖ, δηλώνουμε τις χρήσεις της θάλασσας, όπως οφείλουμε. Όταν δεν ασκείς το δικαίωμά σου, το χάνεις στην πράξη», παρατηρεί ο κ. Αϋφαντής.
2. Το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και η Τουρκία
Η εγκατάσταση του ενεργειακού καλωδίου είναι καίριο έργο για την ενεργειακή διασύνδεση και τη γεωπολιτική σταθερότητα της περιοχής. Όμως, όπως διαφαίνεται από τη συνέντευξη, το έργο έχει μετατραπεί σε όμηρο του πολιτικού δισταγμού και των φοβικών συνδρόμων της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας.
Η Τουρκία προχωρά ήδη σε de facto εφαρμογή του δικού της σχεδίου («Γαλάζια Πατρίδα») και δηλώνει έτοιμη να φέρει μη ευρωπαϊκές εταιρείες για γεωτρήσεις σε αμφισβητούμενες περιοχές.
«Αν το καλώδιο γίνει μόνο στο χαρτί και δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της ΕΕ, η Τουρκία θα το ανατρέψει επί του πεδίου», προειδοποιεί ο πρέσβης.
3. Η απουσία σοβαρής αμυντικής πολιτικής
Η ελληνική εξοπλιστική πολιτική παρουσιάζεται από τον κ. Αϋφαντή ως ανεπαρκής, πρόχειρη και καθυστερημένη. Η αγορά μόλις 16 Exocet, όπως ειρωνικά τονίζει, «είναι λες και αγοράζουμε αυγά» όταν η απειλή είναι η υπερσύγχρονη τουρκική ναυτική ισχύς. Επιπλέον, η κατεστραμμένη εγχώρια αμυντική βιομηχανία, χωρίς στρατηγικό σχέδιο αναβίωσης, ενισχύει την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές.
4. Η πραγματική αποτροπή: Πολιτική βούληση, όχι αριθμοί
Η αποτροπή δεν είναι τεχνικό ζήτημα εξοπλισμών αλλά πολιτική στάση, διπλωματική συνέπεια και κοινωνική ετοιμότητα. Η Ελλάδα, όπως επισημαίνει ο πρέσβης, δεν εμπνέει εμπιστοσύνη ούτε στους συμμάχους της, ούτε στους αντιπάλους της.
«Όταν μια χώρα δείχνει πως είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις της, τότε ο αντίπαλος κάνει πίσω. Αν όχι, δεν μας υπολογίζει κανείς.»
Ο κ. Αϋφαντής καταγγέλλει την πολιτική αναποφασιστικότητα με σπάνια σαφήνεια: αν δεν μπορούμε να υπερασπιστούμε τα 12 ναυτικά μίλια και την ΑΟΖ, τότε μην αναρωτιόμαστε γιατί οι τρίτοι δεν μας στηρίζουν.
5. Η Τουρκία υπολογίζει μόνο τους αποφασισμένους
Η πολιτική της Τουρκίας είναι σταθερή, συστηματική και βασίζεται στην πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα υποχωρήσει. Η τουρκική ηγεσία αξιοποιεί την κάθε ελληνική παλινδρόμηση για να παγιώσει τετελεσμένα.
«Αν η Ελλάδα δείξει ότι θα αντιδράσει αποφασιστικά – διπλωματικά και στρατιωτικά – τότε θα στηριχθεί από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Ισραήλ. Αλλιώς, θα μείνει μόνη της.»
Συμπεράσματα – Προτάσεις πολιτικής
Άμεση ενεργοποίηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού με ασκήσεις εμπράκτου εφαρμογής (π.χ. έρευνες, γεωτρήσεις, ζώνες προστασίας).
Αξιοποίηση διεθνών συμμαχιών όχι με εκκλήσεις, αλλά με τετελεσμένα που να δείχνουν σοβαρότητα.
Ανασύσταση της αμυντικής βιομηχανίας με κρατικό σχέδιο και σύμπραξη με ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες.
Δημόσια και θεσμική καλλιέργεια εθνικής ετοιμότητας, όχι με στρατιωτική προπαγάνδα, αλλά με αίσθηση ευθύνης.
Διεκδίκηση ΑΟΖ και 12 ν.μ. όχι ως επικοινωνιακό εργαλείο αλλά ως εφαρμογή δικαιωμάτων, υπό όρους εθνικής συνεννόησης.
