Στα σκαριά έχει ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση το έκτο πακέτο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με βασικό επίκεντρο αυτή τη φορά τον πετρελαϊκό κλάδο. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg το σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι περιλαμβάνει σταδιακή μείωση των εισαγωγών πετρελαίου μέχρι τα τέλη της χρονιάς.
Ο δεύτερος βασικός βραχίονας του πακέτου έχει να κάνει με το περίφημο διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT. Φαίνεται, λοιπόν, πως η Ε.Ε. είναι έτοιμη να κάνει και εδώ το επόμενο βήμα διευρύνοντας τη λίστα των ρωσικών τραπεζών που θα τεθούν εκτός του συστήματος συμπεριλαμβανομένης της Sberbank PJSC. Πρόκειται για την κορυφαία ρωσική τράπεζα που έχει ήδη βρεθεί στο επίκεντρο του πακέτου των κυρώσεων από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τελευταίο εμπόδιο το ουγγρικό “όχι”
Το ζήτημα της διεύρυνσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και στον πετρελαϊκό κλάδο ήταν ένα ευαίσθητο ζήτημα για το οποίο στην Ε.Ε. δεν υπήρχε μέχρι τώρα ομοφωνία, παρά και τη δεδομένη πίεση της Ουκρανίας. Όμως, φαίνεται πως οι αντιστάσεις κυρίως της Γερμανίας έχουν αμβλυνθεί, κάτι ωστόσο που δεν φαίνεται να ισχύει για την Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, που ήταν και παραμένει ο καλύτερος φίλος της Μόσχας στα ευρωπαϊκά φόρουμ. Πραγματικά, πληροφορίες θέλουν την Βουδαπέστη να παραμένει το ισχυρότερο εμπόδιο.
Ο υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, σε συνέντευξη του προ ημερών, υποστήριξε πως το Βερολίνο δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο σε ένα πετρελαϊκό εμπάργκο, αν αυτό θελήσουν τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Όμως, εξέφρασε τις αμφιβολίες του αν το μέτρο αυτό θα είναι αρκετά αποτελεσματικό, ώστε να προκαλέσει την επιθυμητή πίεση προς το Κρεμλίνο και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία πως ένα πετρελαϊκό εμπάργκο θα αλλάξει σημαντικά τους όρους της διμερούς σχέσης μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε., δεδομένου πως η Ένωση ήταν και παραμένει μακράν ο μεγαλύτερος πελάτης του ρωσικού αργού. Το 2019, σχεδόν τα δύο τρίτα των εισαγωγών πετρελαίου της Ε.Ε. προήλθαν από τη Ρωσία και αν και έκτοτε το νούμερο αυτό έχει μειωθεί, στην ουσία δεν έχει αλλάξει ριζικά τις ισορροπίες μεταξύ τους.
Οι μόνιμοι πρεσβευτές των κρατών μελών, που θα συνεδριάσουν την ερχόμενη Τετάρτη, θα ασχοληθούν με τα τεχνικά στοιχεία του σχεδίου και τα πιθανά εναλλακτικά σενάρια του μηχανισμού, όπως για παράδειγμα η επιβολή ανώτατων ορίων στις τιμές. Στην περίπτωση του εμπάργκο στο ρωσικό άνθρακα η μεταβατική περίοδος ορίστηκε στους τέσσερις μήνες, ωστόσο είναι σίγουρο πως για το πετρέλαιο ο ρυθμός της απομείωσης θα είναι πολύ πιο αργός.
Σημαντικό επιμέρους θέμα συζήτησης θα είναι και η γραμμή που θα υιοθετηθεί για τη διαχείριση του πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω αγωγών ή μέσω τάνκερ, καθώς φαίνεται πως έχει αποφασιστεί να υιοθετηθεί διαφορετική προσέγγιση.
Σε κάθε περίπτωση στόχος της Ε.Ε. είναι η μείωση της εξάρτησης της από τη Ρωσία, αλλά με τον μικρότερο δυνατό αντίκτυπο για τις αγορές και τις τιμές. Εξάλλου, μία νέα έκρηξη στις τιμές άμεσα θα κατέληγε τελικά να αυξήσει το εισόδημα που διασφαλίζει ακόμη την περίοδο αυτή η Μόσχα, οπότε κάθε άλλο παρά θα λειτουργούσε σαν τιμωρία για την επιθετική στάση της στην Ουκρανία.
Διχασμός για το φυσικό αέριο
Στο μέτωπο του φυσικού αερίου, αντιθέτως, δεν φαίνεται πως έχει επιτευχθεί πρόοδος στην τήρηση μιας κοινής γραμμής απέναντι στην απαίτηση της Μόσχας να πληρωθεί σε ρούβλια. Η επίσημη θέση των Βρυξελλών, όπως εκφράστηκε και από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είναι πως ο μηχανισμός που απαιτεί το Κρεμλίνο για την πληρωμή των ροών φυσικού αερίου συνιστά παραβίαση των κυρώσεων που έχουν αποφασιστεί από την Ε.Ε. και σίγουρα αποτυγχάνει να πετύχει την πίεση που σκόπευε να ασκήσουν τα κράτη μέλη προς τη Μόσχα.
Σε δηλώσεις του νωρίτερα στην δημόσια ραδιοφωνία ORF, ο διοικητής της Τράπεζας της Αυστρίας και μέλος του συμβουλίου της ΕΚΤ, Ρόμπερτ Χόλτσμαν υποστήριξε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να εξετάσει κατά πόσο οι κινήσεις που έχουν γίνει από κάποιες ευρωπαϊκές εταιρείες κοινής ωφελείας, ώστε να ικανοποιήσουν τις ρωσικές απαιτήσεις είναι νόμιμες. Ξεκαθάρισε δε, πως μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει το θεσμικό ρόλο να μπορεί να αποφασίσει επί της νομιμότητας του προτεινόμενου μηχανισμού για την πληρωμή σε ρούβλια.
Θυμίζουμε πως Πολωνία και Βουλγαρία είδαν τις ρωσικές ροές να κόβονται ξαφνικά μέσα στην εβδομάδα, επειδή αρνήθηκαν τους ρωσικούς όρους. Όμως, φαίνεται πως η κίνηση αυτή θορύβησε έτερους εισαγωγείς, πετυχαίνοντας έτσι, έστω και μερικώς, το στόχο της.
Σύμφωνα με πληροφορίες εισαγωγείς, όπως η γερμανική Uniper και η αυστριακή OMV είναι κοντά στο να προχωρήσουν σε άνοιγμα λογαριασμών σε ρούβλια, ακολουθώντας τα βήματα του διατάγματος του Πούτιν. Αντιστοίχως και η Ρώμη και η ιταλική ΕΝΙ φαίνεται πως το σκέφτονται.
Σύμφωνα με προ ημερών δημοσίευμα του Bloomberg, που επικαλείτο εκπρόσωπο του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα της Gazprom, τέσσερις Ευρωπαίοι διαχειριστές φυσικού αερίου έχουν ήδη καταβάλλει πληρωμές σε ρούβλια, ενώ δέκα ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ανοίξει λογαριασμούς στην Gazprombank προκειμένου να ακολουθήσουν το μοντέλο πληρωμών που απαίτησε ο Πούτιν. Αν και το δημοσίευμα δεν αναφερόταν σε συγκεκριμένα εταιρικά ονόματα.
Σε κάθε περίπτωση η σύγχυση που επικρατεί και η έλλειψη κοινής γραμμής δεδομένων των διαφορετικών εθνικών συμφερόντων εκθέτει την ενότητα και ομοψυχία της Ε.Ε. Είναι κάτι που θα συζητήσουν εντατικά οι υπουργοί Ενέργειας της Ένωσης, σε έκτακτη συνεδρίαση τους, τη Δευτέρα. Αν και δεν αποκλείεται το θέμα τελικά να ξεκαθαρίσει σε ανώτατο επίπεδο, από τους ίδιους τους ηγέτες σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής, μέσα στο Μάιο, η οποία θα θέσει επί τάπητος συνολικά το ζήτημα των κυρώσεων και της νέας ενεργειακής πολιτικής της Ένωσης.
Για τη χώρα μας θυμίζουμε πως η ελληνική κυβέρνηση έχει διαβεβαιώσει πως υπάρχει ενεργειακή επάρκεια και πως δεν αναμένεται να προκύψει διαταραχή στις προμήθειες της χώρας. Πάντως οι επόμενες πληρωμές μας προς την Gazprom πρόκειται να γίνουν το τρίτο 10ημερο του Μαΐου
