Η κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι σκέφτονται για την ασφάλειά τους.
Μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης για την κρίση έχει παρουσιάσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ως διχασμένες, αδύναμες και απούσες. Ωστόσο, μια πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων στα τέλη Ιανουαρίου 2022, δείχνει ότι υπάρχει μια εκπληκτική συναίνεση για την κρίση μεταξύ των Ευρωπαίων ψηφοφόρων.
Οι Ευρωπαίοι στον Βορρά, τον Νότο, την Ανατολή και τη Δύση συμφωνούν ότι η Ρωσία ήταν πιθανό να εισβάλει στην Ουκρανία το 2022, ότι οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν καθήκον να υπερασπιστούν την Ουκρανία και ότι αυτό είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν τέσσερις θεμελιώδεις παρατηρήσεις: ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη δεν είναι πλέον αδιανόητος, ότι πρέπει να απαντήσουμε στη ρωσική επιθετικότητα, ότι οι μεγαλύτεροι φόβοι των Ευρωπαίων που σχετίζονται με την κρίση διαφέρουν από χώρα σε χώρα και ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πρέπει να σχεδιάσουν διάφορα απρόβλεπτα για να ελαφρύνουν το βάρος των απλών πολιτών.
Στην αρχή της πανδημίας του Covid-19, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις χαρακτήρισαν τον αγώνα κατά του ιού ως πόλεμο. Τώρα, ο φόβος ενός πραγματικού πολέμου καταδιώκει την Ευρώπη. Δεν υπάρχει πλέον πολλή αλήθεια στο κλισέ ότι οι Ευρωπαίοι πιστεύουν, ότι ο πόλεμος είναι αδιανόητος και θεωρούν την ειρήνη δεδομένη.
Είναι σαφές ότι, σε αντίθεση με το 2014, οι Ευρωπαίοι θεωρούν τη σύγκρουση στην Ουκρανία ως ευρωπαϊκή κρίση. Ο Πούτιν πέτυχε στην προσπάθειά του να τραβήξει την προσοχή της Ευρώπης, αλλά αυτό είχε κόστος. Όπως δείχνει η νέα έρευνα του ECFR, περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους συμφωνούν ότι η «προσέγγιση» της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί απειλή για την ασφάλεια στο σύνολο της Ευρώπης σε διάφορους τομείς.
Όπως έδειξε μια δημοσκόπηση της ECFR που διεξήχθη στα τέλη του περασμένου έτους , μέχρι πρόσφατα, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι οποιοσδήποτε μελλοντικός «ψυχρός πόλεμος», θα ήταν μια αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας ή της Κίνας. Οι Ευρωπαίοι θα ήταν θεατές και όχι συμμετέχοντες σε αυτή τη σύγκρουση.
Σχεδόν σε όλες τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, οι περισσότεροι ερωτηθέντες βλέπουν το ΝΑΤΟ, ως τον οργανισμό που βρίσκεται στην καλύτερη θέση για να υπερασπιστεί την Ουκρανία. Είναι αξιοσημείωτο, ότι εξαίρεση αποτελεί η Πολωνία, όπου λίγο περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν την ΕΕ σε αυτόν τον ρόλο.
Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν τώρα ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη είναι δυνατός, αλλά είναι προετοιμασμένοι για αυτού του είδους τον πόλεμο; Σήμερα, η γεωπολιτική δύναμη δεν καθορίζεται μόνο από τη στρατιωτική και οικονομική ισχύ, αλλά και από την ικανότητα να αντέχεις τον πόνο.
Σε αντίθεση με τον ψυχρό πόλεμο, ο αντίπαλος δεν είναι κάποιος πίσω από ένα σιδερένιο παραπέτασμα, αλλά κάποιος από τον οποίο αγοράζετε αέριο και στον οποίο εξάγετε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Αυτό τους καθιστά όχι μόνο δυνητικά ανοιχτούς στις αξίες και τα μηνύματα της ΕΕ, αλλά και ευάλωτους στην ευρωπαϊκή οικονομική πίεση. Αν και αυτές οι συνδέσεις αποτελούν μονοπάτια για την ευρωπαϊκή ήπια δύναμη, θα μπορούσαν επίσης να δοκιμάσουν την ανθεκτικότητα της ΕΕ.
Η στρατηγική της Δύσης για να αποτρέψει τη Ρωσία από την έναρξη μιας εισβολής στην Ουκρανία, ήταν να καταστήσει μια τέτοια επέμβαση πιο δαπανηρή για τους Ρώσους. Αυτό περιλαμβάνει ένα μείγμα στρατιωτικής αποτροπής στην Ανατολική Ευρώπη, αποστολές όπλων που προορίζονται να ενισχύσουν τον ουκρανικό στρατό και σχεδιασμό για μια σειρά κυρώσεων σε διάφορους τομείς. Η επιτυχία οποιασδήποτε στρατηγικής με επίκεντρο τις κυρώσεις, θα εξαρτηθεί από την προθυμία των Ευρωπαίων να κάνουν οικονομικές θυσίες.
Ωστόσο, η Πολωνία, η Σουηδία και η Ρουμανία είναι οι μόνες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, στις οποίες οι ερωτηθέντες που είναι πρόθυμοι να αναλάβουν όλα τα κύρια βάρη της υπεράσπισης της Ουκρανίας (συμπεριλαμβανομένης της απειλής της ρωσικής στρατιωτικής δράσης), υπερτερούν σε αριθμό από αυτούς που δεν είναι. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι Γάλλοι και οι Γερμανοί πολίτες, είναι από τους λιγότερο πρόθυμους να σηκώσουν αυτά τα βάρη, υποδηλώνοντας ότι πιστεύουν ότι οι κίνδυνοι από αυτό υπερτερούν των ανταμοιβών.
Μόνο στην Πολωνία οι περισσότεροι ερωτηθέντες είναι πρόθυμοι να δεχτούν τους κινδύνους μιας οικονομικής ύφεσης, των υψηλότερων τιμών της ενέργειας, των κυβερνοεπιθέσεων, μιας προσφυγικής κρίσης και της ρωσικής στρατιωτικής επίθεσης για να υπερασπιστούν την Ουκρανία. Στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Φινλανδία, πληθώρα ερωτηθέντων πιστεύουν ότι δεν αξίζει να το πράξουμε, εάν αυτό κινδυνεύει με οικονομική ύφεση. Φαίνεται κυρίως να υποστηρίζουν κυρώσεις που θα βλάψουν τη Ρωσία αλλά δεν θα την βλάψουν.
Τα δεδομένα της έρευνας, αποκαλύπτουν επίσης ένα χάσμα γενεών. Υπάρχουν ενδιαφέρουσες διαφορές στις αντιλήψεις της παλαιότερης και της νεότερης γενιάς στα ανατολικά και δυτικά κράτη μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, το χάσμα των γενεών είναι πολύ διαφορετικό σε άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, ειδικά στη Γαλλία και τη Γερμανία, όπου οι νεότεροι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν θυσίες από τους μεγαλύτερους σε όλους τους τομείς. Παραδόξως, στη Γαλλία, οι νεαροί ερωτηθέντες είναι πολύ πιο πρόθυμοι από τους μεγαλύτερους ομολόγους τους, να υπομείνουν τον κίνδυνο της ρωσικής στρατιωτικής δράσης για την υπεράσπιση της Ουκρανίας.
Εάν ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία για να αναγκάσει τους Ευρωπαίους να σκεφτούν τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής τάξης ασφάλειας, τα κατάφερε. Όμως, αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα της νεότερης δημοσκόπησης του ECFR, ο Ρώσος πρόεδρος μπορεί να εκπλαγεί που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι φαίνονται έτοιμοι να υπερασπιστούν την Ουκρανία.
Η ερμηνεία αυτών των αποτελεσμάτων της έρευνας, είναι ότι οι Ευρωπαίοι βλέπουν μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως επίθεση όχι μόνο σε μια γειτονική χώρα αλλά στην ίδια την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας. Και είναι εντυπωσιακό το γεγονός, ότι τόσοι πολλοί ερωτηθέντες στο Βορρά, στο Νότο, στην Ανατολή και στη Δύση πιστεύουν ότι αυτή η τάξη πρέπει να προστατεύεται.
Οι επόμενες εβδομάδες, θα δοκιμάσουν εάν οι Ευρωπαίοι μπορούν να κάνουν τη μετάβαση από έναν κόσμο που διαμορφώνεται από την ήπια δύναμη, σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται από την ανθεκτικότητα. Ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν αυτή τη δοκιμασία, θα είναι καθοριστικός για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
