Η Ευρώπη είναι εκείνη που θα επωμιστεί το κύριο βάρος των επιπτώσεων μιας ταχέως κλιμακούμενης κρίσης για την Ουκρανία, με τα κράτη της Μέσης Ανατολής να ακολουθούν από πολύ κοντά.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Τουρκία και το Ισραήλ, των οποίων η διαχείριση της κρίσης στην Ουκρανία θα μπορούσε να καθορίσει την ικανότητά τους να προστατεύουν τα βασικά εθνικά συμφέροντα τους.
Η "ακροβασία" της Τουρκίας μεταξύ ΝΑΤΟ-ΗΠΑ-ΕΕ και Ρωσίας
Πράγματι, για την Τουρκία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Η ακτογραμμή της στη Μαύρη Θάλασσα μήκους 2.000 χιλιομέτρων είναι η μεγαλύτερη από οποιαδήποτε από τα παράκτια κράτη της Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
«Η Ουκρανία λειτουργεί σαν ένα φράγμα που σταματά την περαιτέρω ρωσική επιρροή και πίεση στην περιοχή. Εάν πέσει η Ουκρανία, αυτό θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην Τουρκία», προειδοποίησε Τούρκος αξιωματούχος.
Το διακύβευμα της Τουρκίας ενισχύεται από την περσινή ανακάλυψη ενός κοιτάσματος φυσικού αερίου στα παράκτια ύδατά της στη Μαύρη Θάλασσα, το οποίο, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας Fatih Donmez, θα μπορούσε μέχρι το 2027 να καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο των εγχώριων αναγκών της Τουρκίας.
Σε προγενέστερο άρθρο μας αναλύσαμε ότι οι Τούρκοι "τρυπάνε" τώρα στη Μαύρη θάλασσα για εξόρυξη φυσικού αερίου, εν μέσω μάλιστα κρίσης στην Ουκρανία και ασκήσεων του Ρωσικού πολεμικού Ναυτικού, επιχειρώντας να δείξουν σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και Ρωσία, ότι θέλουν να μείνουν αμέτοχοι στην κρίση στην Ουκρανία, συνεχίζοντας τις ερευνητικές τους δραστηριότητες για φυσικό αέριο στη Μαύρη θάλασσα, τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν ως πρόσχημα για την ουδέτερη στάση που θέλουν να κρατήσουν.
Η Τουρκία διατηρεί μια εύθραυστη εταιρική σχέση με τη Ρωσία, η οποία υποστηρίζεται από προσεκτική διαχείριση των διαφορών, ενώ παραμένει δυτικός σύμμαχος θεωρητικά αφοσιωμένος στην υπεράσπιση της δυτικής συμμαχίας.
Η τουρκική οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας και των Τάρταρων της Κριμαίας καθώς και η άρνησή της να αναγνωρίσει τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, καταδεικνύει στην πράξη την στάση της Άγκυρας , να ακροβατεί δηλαδή σε τεντωμένο σχοινί, στην προσπάθειά της να εμφανίζεται ευθυγραμμισμένη με την πολιτική του ΝΑΤΟ.
Η αναγνώριση από τη Ρωσία αυτή την εβδομάδα των αποσχισμένων ουκρανικών δημοκρατιών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ και η μετακίνηση ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία απειλεί να πετάξει την Τουρκία από το τεντωμένο σχοινί της και να δημιουργήσει πρόβλημα στην Άγκυρα.
Η επιβολή αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας είναι πολύ πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας αλλά και Τουρκίας-ΝΑΤΟ-ΕΕ.
Η Συρία αποτελεί το μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας
«Η Συρία παραμένει το μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας και για τον λόγο αυτό, η Ρωσία είναι πιθανό να ασκήσει πίεση στην Τουρκία μέσω της Συρίας», δήλωσε ο Τούρκος μελετητής Γκαλίπ Νταλέι.
«Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, η Ρωσία και η Τουρκία συνεργάστηκαν και ανταγωνίστηκαν μεταξύ τους μέσω των σημείων σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ωστόσο, η Μόσχα είναι λιγότερο ανοιχτή στην επανάληψη αυτής της εμπειρίας με την Τουρκία στον πρώην σοβιετικό χώρο».
Μέρες πριν από την αναγνώριση των ουκρανικών περιοχών, ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Μίκαελ Μπογκντάνοφ απηύθηνε μια έμμεση προειδοποίηση πρός την Τουρκία, αναφερόμενος στους Κούρδους της Συρίας.
Ο Μπογκντάνοφ δήλωσε συγκεκριμένα, ότι η συμμετοχή των Κούρδων της Συρίας στις διπλωματικές προσπάθειες για τη διαπραγμάτευση μιας μεταπολεμικής διευθέτησης στη Συρία, ήταν απαραίτητη για να αποτραπεί η κουρδική απόσχιση και να διασφαλιστεί η ενοποίηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρας.
Μιλώντας στην κρατικά ελεγχόμενη ρωσική τηλεόραση RT, ο Μπογκντάνοφ σημείωσε ότι το Συριακό Δημοκρατικό Συμβούλιο (SDC) ελέγχει μεγάλες περιοχές ανατολικά του ποταμού Ευφράτη. Η συνεργασία των ΗΠΑ με τους Κούρδους στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους έχει προκαλέσει ερεθισμό στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, λόγω των τουρκικών ισχυρισμών ότι το SDC συνδέεται με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK).
Ως τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, το PKK διεξάγει έναν πόλεμο χαμηλής έντασης στη νοτιοανατολική Τουρκία για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσπάθησε να αποτρέψει μια πιθανή περαιτέρω τουρκική εισβολή συμφωνώντας σε κοινές ρωσοτουρκικές περιπολίες σε μια περιοχή όπου η Τουρκία έχει ήδη χτίσει μια αλυσίδα από φυλάκια, ως φραγμό στις δυνάμεις της Ρωσίας και του συριακού καθεστώτος.
Ωστόσο, η Τουρκία κατηγορεί τη Ρωσία ότι δεν εκπλήρωσε τη δέσμευσή της να αφοπλίσει Κούρδους μαχητές σε μια περιοχή 30 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας.
Η στάση του Ισραήλ στην Ουκρανική κρίση θα έχει επιπτώσεις αναφορικά με Ιράν και Χεζμπολάχ
Από την πλευρά του, το Ισραήλ δεν μοιράζεται φυσικά χερσαία ή θαλάσσια σύνορα ούτε με τη Ρωσία ούτε με την Ουκρανία.
Ωστόσο, ανακαλύπτει ότι το μέλλον των "σχέσεών της" με το Ιράν και τη Χεζμπολάχ στη Συρία, μπορεί να εξαρτηθεί από την προσέγγισή της στην κρίση της Ουκρανίας.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα καταδίκασε τα ισραηλινά πλήγματα κατά στόχων στη Συρία ως «ωμή παραβίαση της κυριαρχίας της Συρίας». Προειδοποίησε ότι «μπορεί να προκαλέσουν μια απότομη κλιμάκωση των εντάσεων». Η Ζαχάροβα πρόσθεσε ότι «τέτοιες ενέργειες θέτουν σοβαρούς κινδύνους για τις διεθνείς πτήσεις επιβατών».
Η ρωσική προειδοποίηση ήρθε εβδομάδες αφότου η Ρωσία ανακοίνωσε ότι οι κοινές αεροπορικές περιπολίες Ρωσίας-Συρίας έγιναν ρουτίνα. Η ανακοίνωση ήρθε μάλιστα αφότου μια από τις πρώτες περιπολίες πέταξε κατά μήκος των κατεχόμενων από το Ισραήλ Υψίπεδων του Γκολάν που χωρίζουν το Ισραήλ και τη Συρία.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντζ επέμεινε προκλητικά απαντώντας ότι «θα συνεχίσουμε να αποτρέπουμε την ιρανική περιχαράκωση που τρώει τη Συρία από μέσα. Αυτό είναι υπέρτατο συμφέρον για τον συριακό λαό και το καθεστώς, προκειμένου να σταθεροποιηθεί, να απομακρυνθούν οι ιρανικές δυνάμεις από το έδαφός τους και να επιτραπεί η ανασυγκρότηση της χώρας».
Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Εξωτερικών Yair Lapid αναγνώρισε ότι «Έχουμε ένα είδος συνόρων με τη Ρωσία», δεδομένης της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στη Συρία για υποστήριξη του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Ο Λάπιντ σημείωσε περαιτέρω ότι το Ισραήλ έχει σημαντικές ρωσικές και ουκρανικές εβραϊκές κοινότητες και ότι ένας σημαντικός αριθμός Εβραίων κατοικεί στις δύο αντιμαχόμενες χώρες.
Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ βρίσκεται παγιδευμένο περίπου όπως η Τουρκία έναντι της Ρωσίας της οποίας την οργή προσπάθησε να κατευνάσει ανακοινώνοντας ότι απαγόρευσε στα κράτη της Βαλτικής να μεταφέρουν στην Ουκρανία όπλα με ισραηλινής προέλευσης.
Σε αντίθεση με μια Τουρκία που μπορεί να αισθάνεται ότι έχει μεγαλύτερη ικανότητα ελιγμών στις σχέσεις της με τη Ρωσία, την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ πιστεύει ότι οι επιλογές του, όπως στην περίπτωση της Κίνας, είναι πιο περιορισμένες όταν πρόκειται για τη Ρωσία, επειδή δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά και πολιτικά να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον.
Ο Ισραηλινός υπουργός Μεταφορών Merav Michaeli είπε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ειδική σχέση που έχει το Ισραήλ με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που αυτή η κυβέρνηση εργάζεται για την περαιτέρω ενδυνάμωσή της, δεν είναι η ίδια σχέση που έχει το Ισραήλ με τη Ρωσία».
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι η Ρωσία παρακολουθεί πολύ στενά τη στάση Τουρκίας και Ισραήλ στην Ουκρανική κρίση, προκειμένου να διαμορφώσει "κατάλληλα" την εξωτερική της πολιτική μεταγενέστερα.
Η Ουκρανική κρίση και η εξέλιξη της είναι βέβαιο ότι θα αναδιαμορφώσουν πολλά περιφερειακά μέτωπα και συμμαχίες.
Η Τουρκία δεν θα κάνει επιλογή υπέρ της Ρωσίας ή της Ουκρανίας στην μεταξύ τους κρίση και θα παραμείνει σταθερά προσηλωμένη υπέρ της διπλωματικής επίλυσης της με ειρηνικό τρόπο ,χωρίς να εγκαταλείψει τις σχέσεις της με τα δύο κράτη.
Αυτό είναι το ευκταίο αλλά όχι το εφικτό στην πραγματικότητα για την Τουρκία.
Η ώρα της κρίσεως πλησιάζει για την Τουρκία, αφού πραγματικά βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση. Είναι αυτό που λέει ο σοφός λαός μας, "μπρος βαθύ και πίσω ρέμα".
Η Τουρκία όντας μέλος του ΝΑΤΟ και απολαμβάνοντας την ασφάλεια που αυτό του παρέχει έναντι τρίτης χώρας μη μέλους της Συμμαχίας, προσέγγισε τη Ρωσία και "έκανε δουλίτσες μαζί της" σε Συρία, Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ, εγκαινιάζοντας τη "λυκοφιλία" Πούτιν- Ερντογάν.
Προσέγγισε φιλικά επίσης με το Σύμφωνο της Αστάνα εκτός από τη Ρωσία και το Ιράν , ενώ πήρε και τους Ρωσικούς S-400 την ώρα που μετείχε στο πρόγραμμα των αμερικανικών μαχητικών F-35.
Παράλληλα προσέγγισε την Ουκρανία και σύναψε μαζί της στρατιωτική συνεργασία, δίνοντας της drone και ζητώντας ως αντάλλαγμα ενίσχυση των αμυντικών βιομηχανιών των δύο χωρών, ενώ αγόρασε και το σύστημα αυτοπροστασίας αρμάτων Pullat , με το οποίο "ντύνει" τα άρματα της 1ης Στρατιάς της στην Ανατολική Θράκη, στοχοποιώντας για μια ακόμη φορά την Ελλάδα.
Τώρα ήρθε η ώρα να "γίνει ταμείο" στις φιλοδοξίες και τους σχεδιασμούς του Ερντογάν.
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι αν δεν ανήκε στο ΝΑΤΟ, ο Πούτιν την "έχει για πρόγευμα"
Από την άλλη αν στηρίξει όπως οφείλει ενεργά το ΝΑΤΟ ενάντια στο φίλο της τον Πούτιν θα αντιμετωπίσει το Ρωσικό μένος στη συνέχεια, που δεν είναι ανάγκη να εκδηλωθεί με απευθείας πόλεμο μεταξύ τους στην Μαύρη θάλασσα, αφού υπάρχει η Συρία και η Λιβύη όπου η Ρωσία θα επιχειρήσει να σβήσει από το χάρτη την Τουρκία.
Αναφορικά με το Ισραήλ τέλος, αναμένουμε μια αποστασιοποιημένη στάση του αναφορικά με την Ουκρανική κρίση , έναντι της Ρωσίας, αφού δεν επιθυμεί να διαταράξει τις σχέσεις του με τη Μόσχα, η οποία σε αντίθετη περίπτωση θα πυροδοτήσει εντάσεις εναντίον του από Χεζμολάχ και Ιράν, μέσω Συρίας.