Επειδή η σκόπιμη, ακούσια ή τυχαία κλιμάκωση —ή ένας σκοτεινός συνδυασμός τους— θα μπορούσε να συμβεί υπό τις τρέχουσες συνθήκες ανά πάσα στιγμή, το ΝΑΤΟ έχει σχεδιάσει πώς να υπερασπιστεί τα κράτη μέλη της Βαλτικής, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία από την ένταξή τους στη Συμμαχία το 2004.
Και οι τρεις στρατιωτικά αδύναμες χώρες βρίσκονται άβολα κοντά στον κύριο αντίπαλο του ΝΑΤΟ, τη Ρωσία. Κάνοντας τα πράγματα ακόμη χειρότερα, συνδέονται στενά με το υπόλοιπο ΝΑΤΟ με δύο μόνο δρόμους, που συχνά αναφέρεται ως χάσμα Suwałki, μεταξύ Λιθουανίας και Πολωνίας. Εάν συμβεί μια σύγκρουση, η Ρωσία θα μπορούσε να κόψει το χάσμα, αφήνοντας το ΝΑΤΟ με μόνο έναν άλλο δρόμο μέσω του οποίου θα μπορούσε να στείλει γρήγορα ουσιαστικές ενισχύσεις στα ανατολικότερα μέλη της: τη Βαλτική Θάλασσα.
Οι πολυάριθμες εισβολές ρωσικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο των κρατών μελών του ΝΑΤΟ στη Βαλτική, είχε ως αποτέλεσμα, η μεγαλύτερη τριάδα των χωρών του ΝΑΤΟ κατά μήκος της Βαλτικής Θάλασσας —Δανία, Γερμανία και Πολωνία— να αρχίσουν σιγά σιγά να ανοικοδομούν το πολεμικό ναυτικό τους και να τα προετοιμάζονται για μια μάχη πέρα από τη θάλασσα, εάν παραστεί ανάγκη.
Ναυτική Γεωγραφία
Καθώς εξελίσσονται τα θαλάσσια λειτουργικά περιβάλλοντα, η Βαλτική Θάλασσα ήταν πάντα μια πρόκληση. Αυτό καθιστά δύσκολη τη διέλευση οποιουδήποτε πλοίου επιφανείας, είτε μεταφορικού είτε πολεμικού πλοίου, χωρίς να απειλείται με πυραυλική επίθεση. Ταυτόχρονα, οι πολύ μεταβλητές αλατότητες των ίδιων των υδάτων περιπλέκουν τον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, καθιστώντας τις επιθέσεις των υποβρυχίων πιο δύσκολο να αποτραπούν, παρά το σχετικά μικρό μέσο βάθος της θάλασσας.
Προπύργιο της Ρωσίας
Χωρίς αμφιβολία, η Ρωσία προσπάθησε να αξιοποιήσει τη στρατηγική θέση της περιφέρειας του Καλίνινγκραντ. Κατά μήκος των ακτών της, η Ρωσία έχει αναπτύξει τουλάχιστον μία κινητή μπαταρία παράκτιας άμυνας Bal και μία κινητή μπαταρία παράκτιας άμυνας K-300P Bastion-P.
Η Ρωσία έχει σταθμεύσει στο Καλίνινγκραντ τουλάχιστον δύο μοίρες επίθεσης Su-24 και μαχητικών αεροσκαφών Su-27, συλλογικά ικανές να εκτοξεύουν έως και τρεις ή τέσσερις δωδεκάδες ακόμη αντιπλοϊκούς πυραύλους.
Επίσης, από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, ο στόλος έχει προσθέσει μία φρεγάτα Project 11540 (κατηγορία Neustrashimy) καθώς και τέσσερις Project 20380 (κλάση Steregushchiy), τρεις Project 22800 (κατηγορία Karakurt) και δύο Project 21631-Mclassyan) κορβέτες όλες οπλισμένες με πολλαπλούς πυραύλους Kh-35 ή 3M54.
Με τόσα πολλά νέα πολεμικά πλοία με κατευθυνόμενους πυραύλους, ο στόλος της Βαλτικής της Ρωσίας μπορεί στην πραγματικότητα να έχει ενισχυθεί, παρά το γεγονός ότι η ταχεία απόσυρση παλαιότερων πολεμικών πλοίων τον άφησε μικρότερο από ότι ήταν κάποτε.
Ναυτικές Δυνάμεις της Βαλτικής του ΝΑΤΟ
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ναυτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή, είχαν παραταχθεί σε μεγάλο βαθμό για να προστατεύσουν τις ανατολικές προσεγγίσεις στο στενό Kattegat. Σήμερα, ωστόσο, μπορεί να κληθούν να αναγκαστούν να περάσουν από την περιφέρεια του Καλίνινγκραντ της Ρωσίας για να παραδώσουν ενισχύσεις στην Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Ενδείξεις αυτής της αλλαγής, έχουν γίνει ορατές στις αποφάσεις ναυτικών προμηθειών των χωρών του ΝΑΤΟ γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα.
Η Δανία, για παράδειγμα, κατασκεύασε τρεις φρεγάτες κλάσης Iver Huitfeldt με μεγάλους γεμιστήρες κάθετης εκτόξευσης πυραύλων εδάφους-αέρος SM2 και RIM-162, που είναι ικανοί να αναχαιτίζουν πυραύλους κατά πλοίων. Εν τω μεταξύ, η Γερμανία σχεδιάζει να προσθέσει μια δεύτερη παρτίδα πέντε κορβετών κλάσης Braunschweig, οι οποίες είναι επίσης εξοπλισμένες με ισχυρή αντιπυραυλική άμυνα με τη μορφή δύο εκτοξευτών Mk 49 οπλισμένων με 42 πυραύλους RIM-116, στον στόλο κορβετών της που βασίζεται στο Warnemünde στις αρχές της δεκαετίας του 2020.
Τα μέλη της Ανατολικής Ευρώπης του ΝΑΤΟ, έχουν επίσης εργαστεί για την ενίσχυση του ναυτικού τους. Η Πολωνία αναμένει να αποκτήσει δύο ή τρία νέα πετρελαιοηλεκτρικά επιθετικά υποβρύχια καθώς και τρεις νέες φρεγάτες πολλαπλών ρόλων στο πλαίσιο του έργου της Miezcnik .
Η Δανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο βοήθησαν όλες, μεταφέροντας ένα ναρκαλιευτικό κλάσης Lindormen και τρία ναρκαλιευτικά κλάσης Sandown στην Εσθονία. Επίσης ένα ναρκαλιευτικό κλάσης Vidar και πέντε ναρκαλιευτικά κλάσης Τριμερούς στη Λετονία, και ένα ναρκαλιευτικό κλάσης Vidar και δύο ναρκαλιευτικά κατηγορίας Hunt στη Λιθουανία.
Η ένοπλη ουδετερότητα της Σουηδίας και της Φινλανδίας
Οι δύο χώρες συμμετέχουν τακτικά με τη Δανία, την Ισλανδία και τη Νορβηγία σε στρατιωτικές ασκήσεις. Στην πραγματικότητα, κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2010, η Σουηδία έχει πλησιάσει περισσότερο τον συντονισμό ασφαλείας με το ΝΑΤΟ. Και αυτό είναι ευτυχές για τη Συμμαχία, γιατί μπορεί να χρειαστεί η σουηδική συνεργασία, εάν το ΝΑΤΟ θέλει να πραγματοποιήσει μια επιτυχημένη αποστολή βοήθειας στην περιοχή της Βαλτικής.
Ανησυχώντας για την ολοένα και πιο διεκδικητική συμπεριφορά της Ρωσίας στη Βαλτική Θάλασσα, η Σουηδία έχει επίσης λάβει μέτρα για την ενίσχυση της στρατηγικής της θέσης στην περιοχή. Ξεκινώντας το 2018, άρχισε να ενεργοποιεί εκ νέου μονάδες στρατού και αεράμυνας στο στρατηγικό νησί Γκότλαντ στη Βαλτική Θάλασσα. Δεσμεύτηκε επίσης να προμηθευτεί περισσότερα επιθετικά ντίζελ-ηλεκτρικά υποβρύχια εξοπλισμένα με A26 AIP, καθώς και έξι νέες κορβέτες κατευθυνόμενων πυραύλων κατηγορίας Visby για τον στόλο της. Και ενώ η Φινλανδία εφαρμόζει ένα πιο αυστηρό είδος ουδετερότητας από τη Σουηδία, έχει προσπαθήσει να ενισχύσει και το ναυτικό της. Το 2019, το Ελσίνκι απομακρύνθηκε από τις τυπικές αποκτήσεις σκαφών γρήγορης επίθεσης και ναρκαλιευτικών και κινήθηκε προς μεγαλύτερες και πιο ικανές κορβέτες.
Το ενδεχόμενο της Ρωσίας να αρνηθεί την πρόσβαση του ΝΑΤΟ στη Βαλτική Θάλασσα για αρκετό καιρό, ώστε οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις να καταλάβουν την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, αποτελεί σοβαρή ανησυχία για τη συμμαχία ασφαλείας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ΝΑΤΟ, έχει αναπτύξει ομάδες μάχης «μπροστινής παρουσίας» στα κράτη μέλη του στη Βαλτική.
Υποστήριξε τις προσπάθειες της Πολωνίας να ενισχύσει τον στρατό της κοντά στο χάσμα Suwałki και διεξήγαγε ασκήσεις δια-ηπειρωτικής κινητικότητας, για την εξάσκηση της μετακίνησης μεγάλων σχηματισμών μάχης από τη Δυτική Ευρώπη στην περιοχή της Βαλτικής. Και στη θάλασσα, είναι ο λόγος που οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν αφιερώσει περισσότερη προσοχή στο πολεμικό ναυτικό τους στη Βαλτική Θάλασσα.
Από την άλλη, η Ρωσία δεν έχει μείνει με σταυρωμένα τα χέρια. Το 2017, πραγματοποίησε τμήματα της τεράστιας τετραετούς στρατιωτικής άσκησης Zapad στην περιφέρεια Καλίνινγκραντ. Δύο χρόνια αργότερα, το ρωσικό ναυτικό διοργάνωσε τη μεγάλης κλίμακας άσκηση Ασπίδα του Ωκεανού 2019 στα κοντινά του νερά.
