Η αστραπιαία κατάρρευση της φιλοαμερικανικής κυβέρνησης του Αφγανιστάν, και η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, τελικά αποτελεί και είναι, το πιο μεγαλοπρεπές στρατιωτικό και εξωτερικό πολιτικό φιάσκο των Ηνωμένων Πολιτειών, από το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ.
Η συλλογική ανησυχία της Δύσης είναι κατανοητή, καθώς υπάρχουν ήδη ενδιαφερόμενοι παίκτες που παρατάσσονται στην περίμετρο του Αφγανιστάν και μπορούν να του προσφέρουν, πολύ περισσότερα από τη στρατιωτική κατοχή και τον έλεγχο μέσω μιας κυβέρνησης-μαριονέτας, όπως καλώς ή κακώς έβλεπε ένα μεγάλο μέρος του αφγανικού λαού προηγούμενη κυβέρνηση.
Μόσχα και Πεκίνο έχουν κάθε λόγο να λοξοκοιτούν προς το Αφγανιστάν, στοχεύοντας στον ορυκτό του πλούτο, δελεάζοντας τους Ταλιμπάν με επενδύσεις δισεκατομμυρίων. Το Αφγανιστάν είναι εξαιρετικά πλούσιο σε ορυκτά και κοιτάσματα, συμπεριλαμβανομένων πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα, χαλκού, σιδήρου, πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων.
Η Αμερική και η Ευρώπη παρακολουθούν αμήχανοι τις εξελίξεις, ενδεικτικό είναι δε ότι, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις και Πολιτική Ασφάλειας Josep Borrell, σε μια απρογραμμάτιστη συνεδρίαση των επιτροπών εξωτερικού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωσε ότι πρέπει να εμποδιστούν η Ρωσία και η Κίνα να «πάρουν τον έλεγχο της χώρας και να γίνουν χορηγοί της Καμπούλ».
Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει, ότι η ενέργεια είναι πάντα η βάση της πολιτειακής ανάπτυξης στον σύγχρονο κόσμο και οι Ταλιμπάν, αν δείξουν κάποια πολιτική σοφία, έχουν κάθε ευκαιρία να μείνουν στην ιστορία ως μεταρρυθμιστές που έβγαλαν το Αφγανιστάν από τον Μεσαίωνα.
Τι έχει η Καμπούλ ως στρατηγικό απόθεμα
Πρώτον, υπάρχει ένα τεράστιο κοίτασμα σιδηρομεταλλεύματος στην επαρχία Hajigak του Αφγανιστάν. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι, ότι το μετάλλευμα βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια, γεγονός που του επιτρέπει να εξορύσσεται απλά με τη βοήθεια εκσκαφέων.
Ταυτόχρονα, στις γειτονικές περιοχές Shabashak και Dar-l-Suf, υπάρχουν βιομηχανικά κοιτάσματα άνθρακα, δηλαδή η ίδια η φύση έχει δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη της μεταλλουργίας.
Αυτός ο συνδυασμός συνθηκών ήταν απλά καταδικασμένος να προσελκύσει την προσοχή της Ινδίας, η οποία ενέκρινε ένα κρατικό πρόγραμμα για την κατάκτηση της παγκόσμιας αγοράς χάλυβα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αφγανιστάν: Αγωνία για τους χιλιάδες εγκλωβισμένους στην χώρα - Μπάιντεν και Ταλιμπάν λένε όχι στην παράταση των εκκενώσεων
Ως εκ τούτου, το 2016, η Ινδία, το Ιράν και το Αφγανιστάν υπέγραψαν μια τριμερή συμφωνία, σύμφωνα με την οποία το Δελχί επένδυσε στον εκσυγχρονισμό του ιρανικού λιμένα Chahbehar και η Τεχεράνη κατασκεύασε, μια απευθείας σιδηροδρομική γραμμή που έφτανε στη Χεράτ από τα βορειοδυτικά σύνορα.
Η Ινδία χρειάζεται αφγανικό μετάλλευμα και άνθρακα τόσο πολύ, που είναι έτοιμη να επενδύσει δέκα δισεκατομμύρια δολάρια, στην κατασκευή ενός ορυχείου και ενός απευθείας σιδηροδρόμου προς το Chahbehar. Το έργο σταμάτησε λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης στη χώρα και οι Ταλιμπάν, που κατέλαβαν την επαρχία, τα σταμάτησαν.
Οι τελευταίες εξελίξεις βέβαια δεν συνέφεραν ιδιαίτερα το Ν. Δελχί, καθώς είδε τις προσπάθειες ετών να βρίσκουν εμπόδια στην κατάκτηση της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το Πακιστάν, τον ''αιώνιο εχθρό'' της Ινδίας. Η Ινδία, για αυτό το λόγο, ενισχύει διπλωματικά και στρατιωτικά την αφγανική αντίσταση του Αχμάντ Μασούντ, οι οποίοι πέρα από τους Ταλιμπάν, έχουν να αντιμετωπίσουν και Πακιστανούς στρατιώτες που πολεμούν στο πλευρό των ισλαμιστών, κάτι που αναδείξαμε σε σημερινό μας άρθρο στο Πενταπόσταγμα.
Στη βόρεια επαρχία Μπαλκ, κατά μήκος του Αμού Ντάρια και στα σύνορα με το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν, έχουν ανακαλυφθεί μεγάλα αποθέματα υδρογονανθράκων.
Τι γίνεται με την Κίνα;
Το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο, το οποίο πραγματοποίησε επιτόπιες έρευνες υπό την κάλυψη του αμερικανικού στρατού, υπολόγισε το δυναμικό της λεκάνης σε 1,8 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, 440 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και περισσότερα από 560 χιλιάδες βαρέλια συμπυκνώματος αερίου.
Για το Αφγανιστάν, που καταναλώνει ελάχιστα (πέντε χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου την ημέρα), αυτός είναι απλά ένας υπέροχος πλούτος, που μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ενεργειακής ''πείνας'' για τις επόμενες δεκαετίες.
Προς θλίψη της Ουάσινγκτον, η Κίνα έχει τα μάτια της στην περιοχή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το 2011, η Καμπούλ συμφώνησε με την κρατική China National Petroleum Corporation. Η εταιρεία έλαβε μια παραχώρηση για την ανάπτυξη τριών πεδίων και σε αντάλλαγμα, ανέλαβε να κατασκευάσει τρία διυλιστήρια, τα οποία έγιναν τα επόμενα τρία χρόνια.
Το κύριο ενδιαφέρον της Κίνας εδώ είναι το λίθιο. Πριν από δέκα χρόνια, η ίδια Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ δημοσίευσε στοιχεία από τα οποία προκύπτει, ότι αποθέματα λιθίου αξίας τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων κρύβονται στα σπλάχνα του αφγανικού εδάφους.
Για την Κίνα, τον κορυφαίο κατασκευαστή ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο και τεχνολογία μπαταριών, αυτό είναι κάτι παραπάνω από αρκετό.
Λίγες ώρες μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας από τους Ταλιμπάν, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γκενγκ Σουάνγκ, ανακοίνωσε ότι η Κίνα υπολογίζει στην «πιο φιλική συνεργασία με το Αφγανιστάν». Είναι αξιοσημείωτο ότι η κινεζική πρεσβεία στην Καμπούλ, επίσης δεν υπέστη ζημιές και τώρα φυλάσσεται, από ένοπλους εκπροσώπους της νέας κυβέρνησης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
“Καμπανάκι” Λαβρόφ προς ΗΠΑ: Μακριά από την περιοχή μας οι στρατιώτες σας-Ουγγρική προειδοποίηση για Αφγανούς στα Βαλκάνια
Στις σελίδες του αμερικανικού Τύπου, μια πραγματική υστερία ξετυλίχθηκε από αυτή την άποψη. Για παράδειγμα, το CNBC γράφει ότι τώρα όχι μόνο το λίθιο θα πέσει στα χέρια του βασικού αντιπάλου της Αμερικής, αλλά και το νεοδύμιο, το λανθάνιο, ο ψευδάργυρος και ο υδράργυρος που υπάρχουν στο Αφγανιστάν. Εάν η Κίνα αποκτήσει έρεισμα στην περιοχή, θα αποκτήσει σχεδόν μονοπώλιο στην επεξεργασία και χρήση μετάλλων σπάνιων γαιών.
Τι γίνεται με τη Ρωσία;
Οι Ρώσοι δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν και επίσης να διακυβεύσουν την παρουσία τους στην περιοχή; Φυσικά, έχουν.
Το 2010, υπογράφηκε τετραμερής συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Τουρκμενιστάν-Αφγανιστάν-Ινδία (TAPI), μήκους 1,7 χιλιάδων χιλιομέτρων και χωρητικότητας 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Το έργο σταμάτησε για τον ίδιο λόγο: ατελείωτη αστάθεια, μάχες και μια αδύναμη κυβέρνηση που δεν ελέγχει τις περισσότερες απόμακρες επαρχίες της.
Εάν σταθεροποιηθεί η κατάσταση στο Αφγανιστάν, η Ρωσία μπορεί όχι μόνο να γίνει ο κύριος προμηθευτής σωλήνων, αλλά και να αυξήσει τον εφοδιασμό καυσίμων ανακατευθύνοντας, τουλάχιστον τα πεντέμισι δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τουρκμενικού αερίου που αγοράζονται ετησίως προς το νότο.
Το Αφγανιστάν βιώνει, χωρίς καμία υπερβολή, μια τεράστια έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας. Η χώρα με πληθυσμό 38 εκατομμυρίων, δηλαδή περισσότερο από τη σύγχρονη Ουκρανία, διαθέτει μόνο επτά σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με συνδυασμένη εγκατεστημένη ισχύ 3,1 γιγαβάτ.
Για σύγκριση
Στην Ουκρανία, ο ίδιος αριθμός είναι 55 gigawatt. Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Μόσχα έχει στη διάθεσή της ένα έργο ενεργειακής γέφυρας μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Ιράν, το οποίο, αφού εδραιώσει το σημερινό status quo στο Καραμπάχ, έχει κάθε πιθανότητα να εφαρμοστεί. Σε περίπτωση ενδιαφέροντος από την αφγανική πλευρά, η ενεργειακή γέφυρα μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω προς τα ανατολικά.
Επιπλέον, παρά τις δυσκολίες, δύο υδροηλεκτρικοί σταθμοί λειτουργούν στο Αφγανιστάν, οι Darunta και Pul-I-Khumri, και τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έχει αποκτήσει πλούσια εμπειρία, τόσο στον εκσυγχρονισμό των υδροηλεκτρικών της σταθμών όσο και στην κατασκευή νέων, συμπεριλαμβανομένων μικρών και μεσαίου μεγέθους σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που κατασκευάζονται ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες μεγάλου υψομέτρου.
Το εγγύς μέλλον θα δείξει, πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα στην περιοχή, αλλά η δεδομένη τάση υποδηλώνει ότι το μοτίβο της παρουσίας των κύριων παγκόσμιων δυνάμεων εκεί, είναι πιθανό να αλλάξει.
