Είναι γεγονός ότι η κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια λόγω εθνικιστικών τάσεων και παρεμβάσεων ξένων δυνάμεων, το τελευταίο χρονικό διάστημα εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους στρατιωτικής ανάφλεξης, κυρίως μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου.
Η παρέμβαση της ΕΕ στην διένεξη Σερβίας-Κοσόβου
Η ΕΕ αντιλαμβανόμενη τον κίνδυνο να έχει να αντιμετωπίσει μαζί με τον πόλεμο στην Ουκρανία και μια νέα στρατιωτική ανάφλεξη στα Βαλκάνια, αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί πριν "ανάψει η φωτιά", φέρνοντας στο τραπέζι του διαλόγου Σερβία και Κόσοβο, με πολύ καλά αποτελέσματα, αφού πετυχε οι δύο τους να συμφωνήσουν στην εφαρμογή σχεδίου εξομάλυνσης των σχέσεών τους.
"Οι ηγέτες της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου συμφώνησαν προσωρινά για το πώς θα εφαρμόσουν ένα σχέδιο εξομάλυνσης των σχέσεών τους μετά από δεκαετίες εντάσεων μεταξύ των δύο βαλκανικών εχθρών" , δήλωσε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ συμπληρώνοντας ότι Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Άλμπιν Κούρτι «κατέληξαν σε συμφωνία για το πώς να το κάνουν».
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα οι ηγέτες των 2 χωρών συμφώνησαν στην διατύπωση ενός σχεδίου 11 σημείων της ΕΕ για εξομάλυνση των σχέσεων τους μετά τον πόλεμο των γειτόνων το 1998-1999 και τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία το 2008.
«Στόχος ήταν να συμφωνήσουμε πλέον για τον τρόπο εφαρμογής της συμφωνίας που έγινε αποδεκτή στην τελευταία συνάντηση υψηλού επιπέδου», είπε ο Μπορέλ. «Αυτό σημαίνει πρακτικά βήματα για το τι πρέπει να γίνει, πότε, από ποιον και πώς».
Η πορεία προς την ΕΕ
Και οι δύο χώρες ελπίζουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια μέρα, αφού πρέπει πρώτα να βελτιώσουν τις σχέσεις τους. Η επίλυση των διαφορών Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου έχει γίνει πιο σημαντική για την ΕΕ καθώς μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και εντείνονται οι φόβοι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να προσπαθήσει να προκαλέσει αστάθεια στα ασταθή Βαλκάνια, όπου έχει ιστορική επιρροή.
Ο Μπορέλ είπε ότι παρά το γεγονός ότι προτάθηκε «ένα πιο φιλόδοξο κείμενο» στην αρχή των διαπραγματεύσεων από αυτό που αποδέχθηκαν τα μέρη, «θα γίνει αναπόσπαστο μέρος της αντίστοιχης πορείας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
"Είναι σαφές ότι και τα δύο μέρη θα αποκομίσουν σημαντικό όφελος από αυτή τη συμφωνία,ενώ ο διάλογος έχει να κάνει με τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία ολόκληρης της περιοχής", είπε ο Μπορέλ.
Το σχέδιο της ΕΕ καλεί τις δύο χώρες να διατηρήσουν σχέσεις καλής γειτονίας και να αναγνωρίσουν η μία επίσημα την άλλη, κάτι που εάν εφαρμοστεί, θα εμπόδιζε το Βελιγράδι να σταθεί απέναντι στις προσπάθειες του Κοσσυφοπεδίου για ένταξη του στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Ιστορική αναδρομή
Το Κοσσυφοπέδιο ήταν μια πρώην σερβική επαρχία με πλειοψηφία Αλβανικής καταγωγής.
Ο πόλεμος του 1998-1999 ξέσπασε όταν οι αυτονομιστές Αλβανοί επαναστάτησαν ενάντια στην κυριαρχία της Σερβίας και το Βελιγράδι απάντησε με καταστολή.
Το 1999 μια στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ ανάγκασε τη Σερβία να αποσυρθεί από το έδαφος. Το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008.
Οι εντάσεις έχουν σιγοβράσει από τότε. Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου αναγνωρίζεται από πολλές δυτικές χώρες, όχι όμως από την Ελλάδα και άλλες 5 χώρες της ΕΕ, ενώ το Βελιγράδι αντιτίθεται με την υποστήριξη της Ρωσίας και της Κίνας.
Η Σερβία έχει διατηρήσει στενούς δεσμούς με τον παραδοσιακό σλαβικό σύμμαχό της, τη Ρωσία, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, εν μέρει λόγω της αντίθεσης της Μόσχας στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και του πιθανού βέτο στη συμμετοχή του στον ΟΗΕ .
Η στάση της Τουρκίας
Η Τουρκία χαιρέτισε την συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας σχετικά με την εφαρμογή μιας συμφωνίας που υποστηρίζεται από την ΕΕ για την εξομάλυνση των σχέσεων.
«Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι μετά την επίτευξη συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του οδικού χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ηγέτες του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας συμφώνησαν για την εφαρμογή του στην Οχρίδα», αναφέρεται σε ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.
Το υπουργείο εξέφρασε την ελπίδα ότι τα μέρη «θα συμμορφωθούν πλήρως με τις διατάξεις της εν λόγω συμφωνίας και θα επιτύχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα την επόμενη περίοδο».
"Η χώρα μας συμβάλλει στη διαδικασία, ειδικά στο θέμα της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Πρόεδρός μας είχε πρόσφατα χωριστές συναντήσεις τόσο με τον Σέρβο Πρόεδρο Βούτσιτς όσο και με τον Πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Κούρτι. Ως Τουρκία, θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε όλες τις πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Κόσοβο και Σερβία», προστίθεται.
Τι μέλλει γενέσθαι
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η Σερβία βρίσκεται εν μέσω αντικρουόμενων συμφερόντων μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ-ΗΠΑ, αφού η μεν πρώτη επιθυμεί να την διατηρήσει σύμμαχό της στα Βαλκάνια , οι δε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον θέλουν να την "τραβήξουν" προς την πλευρά της Δύσης , αποστερώντας ουσιαστικά την δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης της Μόσχας στα Βαλκάνια μελλοντικά.
Το Βελιγράδι αντιλαμβάνεται ότι στην παρούσα φάση η Ρωσία δεν μπορεί να το ενισχύσει, έχοντας στρέψει ολοκληρωτικά την προσοχή της στον πόλεμο στην Ουκρανία και μη διαθέτοντας χερσαία σύνορα με την Σερβία.
Ο Βούτσιτς βλέπει επίσης ότι η χώρα του απομονώνεται επικίνδυνα Διεθνώς, γεγονός που τον ωθεί κατά την άποψή μας να γίνει περισσότερο ελαστικός και συζητήσιμος στο θέμα του Κοσόβου, όπως αποδείχθηκε άλλωστε από την μη υποτροπή των πρόσφατων επεισοδίων σε θερμή στρατιωτική σύγκρουση και την υπογραφή σχεδίου οδικού χάρτη εξομάλυνσης των σχέσεών του με το Κόσοβο, χάρη στην παρέμβαση της ΕΕ .
Γνωρίζουμε τέλος ότι υπάρχουν ιστορικοί δεσμοί μεταξύ Μόσχας-Βελιγραδίου , οι οποίοι δεν είναι καθόλου εύκολο να αποκοπούν από την μια στιγμή στην άλλη, εφόσον η Σερβία θελήσει να στραφεί προς την Δύση, κάτι που διαφαίνεται, οπότε και θεωρούμε ότι είναι πολύ πιθανό εφεξής να υπάρξουν σοβαρά εσωτερικά προβλήματα και αναταραχές στην φίλη χώρα της Σερβίας.
