Στα πρόθυρα του απόλυτου χάους βρίσκονται τα Σκόπια, με τις προεδρικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν αύριο να κρίνουν το μέλλον της επαίσχυντης Συμφωνίας των Πρεσπών και την πορεία της χώρας.
Το αντιπολιτευόμενο VMRO που είναι κατά της Συμφωνία προηγείται, ωστόσο, αυτό που εκτιμούν οι περισσότεροι είναι υψηλά ποσοστά αποχής.
Ως κρίσιμο τεστ για την επιβίωση της κεντροαριστερής κυβέρνησης του Ζόραν Ζάεφ σε μια χώρα διχασμένη από την αλλαγή του ονόματός της χαρακτηρίζουν διεθνή πρακτορεία και ΜΜΕ τις προεδρικές εκλογές που διεξάγονται αύριο στα Σκόπια.
Το ονοματολογικό, που διευθέτησε η Συμφωνία των Πρεσπών και άνοιξε το δρόμο για την ένταξη της χώρας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ εξακολουθεί να προκαλεί εντάσεις στα Σκόπια και επισκιάζει σε μεγάλο βαθμό τα ζητήματα αυτών των προεδρικών εκλογών. «Η κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη μεταξύ εκείνων που είναι υπέρ και κατά της Συμφωνίας», λέει ο πολιτικός αναλυτής Πέταρ Αρσόφσκι.
«Για μένα δεν υπάρχει δίλημμα. Πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά. ΕΕ και ΝΑΤΟ είναι ο μόνος δρόμος. Χρειαζόμαστε έναν πρόεδρο που θα εμμείνει σ’ αυτό το στόχο», λέει η Έλενα Στογιάνοβα, μια 35χρονη πωλήτρια από τα Σκόπια.
Η φιλοδυτική κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ ελπίζει να ακούσει ευχάριστα νέα από την ΕΕ τον Ιούνιο, όταν η πΓΔΜ μπορεί να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αλλά υπάρχουν φωνές εντός της Ένωσης που διατυπώνουν αμφιβολίες για την ανάγκη περαιτέρω διεύρυνσης.
Την ένταξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ υποστηρίζουν και οπαδοί του αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE, αλλά όπως ισχυρίζονται η συμφωνία για την αλλαγή του ονόματος υπονόμευσε την εθνική ταυτότητα της χώρας.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς σ’ αυτή τη χώρα που να μη θέλει να μπούμε στην ΕΕ ή να μη βλέπει μέλλον στην Ευρώπη, αλλά το τίμημα που καλούμαστε να πληρώσουμε είναι πολύ υψηλό», λέει ο Πέταρ Κονσταντίνοφ, ένας 65χρονος συνταξιούχος.
Τρεις υποψήφιοι διεκδικούν το ύπατο αξίωμα
Τρεις καθηγητές Νομικής ερίζουν για το εν πολλοίς τελετουργικό αξίωμα του προέδρου, που διαθέτει όμως εξουσίες ικανές να ενισχύσουν ή να εγείρουν εμπόδια στις προσπάθειες των Σκοπίων να οικοδομήσει βαθύτερους δεσμούς με πλουσιότερα κράτη της ΕΕ, καθώς μπορεί να επικυρώνει, αλλά και να βάζει βέτο σε κυβερνητικά νομοσχέδια.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Γκιόργκε Ιβανόφ, η δεύτερη πενταετής θητεία του οποίου λήγει στις 12 Μαϊου, είχε προσπαθήσει να εκτροχιάσει ή να καθυστερήσει τη συμφωνία με την Ελλάδα και τις απόψεις του απηχεί η υποψήφια του εθνικιστικού VMRO-DMPNE Γκορντάνα Σιλιανόφσκα Ντάφκοβα, η πρώτη γυναίκα που διεκδικεί την προεδρία της πΓΔΜ.
https://www.youtube.com/watch?v=UkPlzIxo2cw
Η 63χρονη Ντάφκοβα -δεύτερη σε πρόσφατη δημοσκόπηση με ποσοστό 26,8%, χαρακτηρίζει «οδυνηρή και αντισυνταγματική» την αλλαγή του ονόματος, καθώς όπως λέει η Συμφωνία των Πρεσπών στερείται νομιμότητας λόγω της χαμηλής προσέλευσης στο δημοψήφισμα του περασμένου Σεπτεμβρίου. «Η νίκη μας θα σημάνει την ήττα των “αντιμακεδονικών” και αντεθνικών πολιτικών», λέει.
Ο αντίπαλός της, ο 56χρονος κεντροαριστερός Στέβο Πενταρόφσκι, που υποστηρίζεται από τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες του Ζόραν Ζάεφ και τον ελάσσονα κυβερνητικό εταίρο τους, το αλβανικό DUI, υπεραμύνεται της αλλαγής του ονόματος των Σκοπίων.
«Η εκλογή αυτή θα είναι αποφασιστικής σημασίας για το αν η Βόρεια Μακεδονία θα προχωρήσει προς ένα ασφαλές μέλλον στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ή θα πισωγυρίσει», είπε σε πρόσφατη προεκλογική του συγκέντρωση ο Πενταρόσφκι, που είχε ηττηθεί με αντίπαλο τον Ιβανόφ στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές πριν από πέντε χρόνια.
Και σε άλλη ομιλία του συμπλήρωσε: «Καταφέραμε να γκρεμίσουμε τα εμπόδια του [προηγούμενου] καθεστώτος και τώρα ακολουθούμε το δρόμο της ενσωμάτωσης, της οικονομικής ανάπτυξης και κυρίως της κοινωνικής προόδου. Ο δημοκρατικός κόσμος μας αναγνωρίζει πλέον ως σοβαρό εταίρο», είπε σε πρόσφατη προεκλογική του συγκέντρωση στα Σκόπια ο Πενταρόφσκι.
Ο Μπλερίμ Ρέκα, ο υποψήφιος του Besa, του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της αλβανικής μειονότητας της χώρας, αναμένεται να έρθει τρίτος με ποσοστό γύρω στο 7% αν επιβεβαιωθούν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις.
Στο β΄γύρο θα κριθεί η εκλογική μάχη
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι με βάση τις έως τώρα σφυγμομετρήσεις η αναμέτρηση για την ανάδειξη του νέου προέδρου θα κριθεί στο δεύτερο γύρο, που αναμένεται να διεξαχθεί στις 5 Μαϊου.
«Ο Πενταρόφσκι θα επωφεληθεί απ’ αυτό καθώς πολλοί Αλβανοί θα ψηφίσουν στον πρώτο γύρο τον Ρέκα, αλλά θα στηρίξουν τον Πενταρόφσκι στον δεύτερο γύρο», λέει ο Φλόριαν Μπίμπερ, διευθυντής του Κέντρου Νοτιοανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών του αυστριακου Πανεπιστημίου του Γκρατς.
Ανησυχία για υψηλή αποχή
Η προσέλευση στις κάλπες μπορεί να είναι χαμηλή λόγω της κόπωσης του εκλογικού σώματος, τις διαφωνίες για τις λίστες των ψηφοφόρων και τη δυσαρέσκεια για την διαφθορά, τις πελατειακές σχέσεις και την αποτυχία της κυβέρνησης να υλοποιήσει τη δέσμευσή της για προσέλκυση περισσότερων ξένων επενδύσεων και μείωση της υψηλής ανεργίας.
«Ο κόσμος είναι απογοητευμένος από τους πολιτικούς», λέει η Σουζάνα Ντόμπρεφσκα, κάτοικος Σκοπίων. «Δεν τους εμπιστεύονται και γι’ αυτό δεν θέλουν να πάνε να ψηφίσουν».
Η ανησυχία για το ποσοστό της αποχής είναι δικαιολογημένη αφού για να κριθεί έγκυρο το αποτέλεσμα των εκλογών στα Σκόπια η συμμετοχή θα πρέπει να ξεπεράσει το 40% κι αυτό είναι αμφίβολο καθώς πολλοί από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Μία ήττα ή προσέλευση σε ποσοστό κάτω του 40% θα ήταν χαστούκι για τον Ζόραν Ζάεφ, αφού θα άφηνε ανοικτό το παράθυρο για να ακολουθήσουν βουλευτικές εκλογές, με σοβαρές συνέπειες για την σταθερότητα των Σκοπίων.
