Η βασική συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης σχετικά με την εξερεύνηση και την εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι άκυρη λόγω μη επικύρωσης της από την πανίσχυρη βουλή της Λιβύης, όπως και το Τουρκολιβυκό μνημόνιο αλλά και εξόρυξη στην λιβυκή ΑΟΖ, ενώ το μόνο που ισχύει είναι η συμφωνία για εκπαίδευση του λιβυκού στρατού στα δυτικά.
Οι συμφωνίες Τουρκίας-Λιβύης, συμπεριλαμβανομένου ενός πρόσφατου πλαισίου στρατιωτικής συνεργασίας που υπογράφηκε από την Τουρκία και την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης (GNU), αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια λόγω της κατακερματισμένης πολιτικής δομής της Λιβύης και της έλλειψης κοινοβουλευτικής επικύρωσης, αναφέρει ξένο ΜΜΕ.
Κατά τη συνεδρίαση της τουρκικής κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στις 14 Νοεμβρίου 2024, ο Μεχμέτ Σεκερτσί, επικεφαλής του Γραφείου Λιβύης στο Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, τόνισε ότι, παρόλο που η κυβέρνηση της Δυτικής Λιβύης (GNU) είχε υπογράψει αρκετές συμφωνίες συνεργασίας με την Τουρκία, το κοινοβουλευτικό σώμα της Λιβύης σταθερά αρνείται την επικύρωση ( οπισθογράφηση των συμφωνιών την αναφέρει το άρθρο).
Η βασική συμφωνία που υπογράφηκε το 2022 σχετικά με την εξερεύνηση και την εξόρυξη υδρογονανθράκων αντιμετώπισε την άμεση αντίδραση από το δικαστικό σώμα της Λιβύης, με τοπικό δικαστήριο να εκδίδει αναστολή της εφαρμογής της, λόγω διαδικαστικών προκλήσεων που ξεκίνησαν πολιτικοί και δικηγόροι, τώρα είναι ουσιαστικά άκυρη και ανενεργή.
Αν οι Τούρκοι επιχειρήσουν να "πατήσουν πάνω σε μια ανύπαρκτη συμφωνία) στην λιβυκή ΑΟΖ, αυτό θα ήταν εισβολή σε κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας αυτής, για να το ξεκαθαρίσουμε.
Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Νούχ Γιλμάζ, ο οποίος μετατέθηκε από την Τουρκική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΜΙΤ) μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, αναφέρθηκε επίσης στις νομικές περιπλοκές που αντιμετωπίζει η τουρκική παρουσία στη Λιβύη.
Ο Γιλμάζ αφού έκανε την ανάγκη φιλότιμο, υπογράμμισε ότι η Τουρκία έχει δεσμευτεί να σέβεται την κυριαρχία της Λιβύης, ωστόσο αντιμετωπίζει περιορισμούς λόγω της κατακερματισμένης διακυβέρνησης της Λιβύης.
Εξήγησε ότι ενώ η Τουρκία αναγνωρίζει το GNU ως νόμιμη κυβέρνηση ( πράγμα που δεν ισχύει διεθνώς), η εφαρμογή της συμφωνίας εξαρτάται από την επίλυση των εσωτερικών αγώνων εξουσίας της Λιβύης.
Ο Γιλμάζ τόνισε: «Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε τη σταθερότητα στη Λιβύη, αλλά αυτό απαιτεί ευθυγράμμιση με τις νομικές απαιτήσεις της Λιβύης».
Το μόνο που ισχύει είναι η στρατιωτική συμφωνία για εκπαίδευση των λιβυκών Ενόπλων Δυνάμεων, παρέχοντας στις τουρκικές δυνάμεις ευρεία νομική προστασία και υλικοτεχνική υποστήριξη ενώ επιχειρούν στο λιβυκό έδαφος.
Το μνημόνιο, που υπογράφηκε την 1η Μαρτίου στην Αττάλεια, βασίζεται σε προηγούμενες συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένου του Μνημονίου Συνεργασίας Στρατιωτικής Εκπαίδευσης που υπογράφηκε το 2012 και του Μνημονίου Ασφάλειας και Στρατιωτικής Συνεργασίας που υπογράφηκε το 2019.
Το μπλοκάρισμα του νομικού καθεστώτος της πρόσφατης θαλάσσιας συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης δεν είναι νέα
Σε συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής στις 8 Νοεμβρίου 2022, ο τότε πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου διευκρίνισε ότι η θαλάσσια συμφωνία του 2019, που πυροδότησε περιφερειακή διαμάχη με την Ελλάδα, δεν είναι επίσημη διεθνής συνθήκη.
Ο Τσαβούσογλου είχε εξηγήσει τότε ότι η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, που ιδρύθηκε σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΗΕ, δεν έχει την εξουσία να επικυρώνει διεθνείς συμφωνίες, αλλά μπορεί να συνάψει μνημονιακές συμφωνίες.
Ο Τούρκος υπουργός είχε τονίσει ότι το ίδιο το κοινοβούλιο της Τουρκίας επικύρωσε το Τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 για τη δημιουργία οικονομικής ζώνης στη Μεσόγειο, ευθυγραμμισμένη με τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή.
Παρατήρησε όμως ότι το νομοθετικό σώμα της Τουρκίας εγκρίνει τακτικά παρόμοιες συβάσεις με ξένα έθνη, υπογραμμίζοντας ότι αυτή η μορφή συμφωνίας αποτελεί συνήθη πρακτική στην τουρκική εξωτερική πολιτική, παρά την περιορισμένη δεσμευτική ισχύ της από τη Λιβυκή πλευρά.
Πριν δύο μήνες ο Τούρκος πρόεδρος Ρ.Ν. Ερντογάν είχε αναφέρει την στρατηγική σημασία της παρουσίας του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού στη Μεσόγειο, δηλώνοντας νέο οθωμανικό παραλήρημα περί “ επέκτασης που χρησιμεύει για την προστασία της εθνικής ασφάλειας και την αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστευτικών πιέσεων και των τρομοκρατικών απειλών”.
Η μόνη επικίνδυνη τρομοκρατική απειλή στην Μεσόγειο είναι η Τουρκία που διενεργεί λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών και μεταναστών μέσω παράνομων διαύλων, και μετά όλοι οι υπόλοιποι.
