«Όταν η Γαλλία και η Γερμανία προχωρούν, όλη η Ευρώπη προχωρά. Όταν δεν το κάνουν, σταματάει» ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο πρώην Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ είχε πει πριν από σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα σε μια από τις εξάρσεις “έρωτα” μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κρατών μελών της ΕΕ.
Τι θα έκανε λοιπόν ο Σιράκ, ο οποίος πέθανε το 2019, για την τρέχουσα κατάσταση του φημισμένου γαλλογερμανικού κινητήρα που, από την ίδρυση του μπλοκ, έχει τροφοδοτήσει τόσο μεγάλο μέρος του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού εγχειρήματος;
Ο Εμανουέλ Μακρόν διόρισε την Παρασκευή νέο πρωθυπουργό , τον πιστό κεντρώο σύμμαχό του Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος γίνεται ο τέταρτος πρωθυπουργός της Γαλλίας φέτος και θα έχει το τρομακτικό έργο να προσπαθήσει να συγκροτήσει μια σταθερή κυβέρνηση μετά την κατάρρευση την περασμένη εβδομάδα της πιο βραχύβιας διοίκησης της χώρας από το 1958, όπως αναφέρει η theguardian.com
Εν τω μεταξύ, το έλλειμμα του δημόσιου τομέα της Γαλλίας αναμένεται να ξεπεράσει το 6,1% του ΑΕΠ φέτος, υπερδιπλάσιο από το όριο της ευρωζώνης. Το δημόσιο χρέος είναι 110% του ΑΕΠ και αυξάνεται. και οι αγορές ομολόγων αυτό το μήνα βαθμολόγησαν τη Γαλλία ως οριακά λιγότερο φερέγγυα από την Ελλάδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ρωσικά πολεμικά πλοία κατευθύνονται προς τη Συρία!
Στη Γερμανία, ο διχασμένος κεντροαριστερός συνασπισμός στην εξουσία τα τελευταία τρία χρόνια κατέρρευσε τον περασμένο μήνα υπό το βάρος των δικών του ιδεολογικών αντιφάσεων και την πίεση πολλαπλών κρίσεων που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
- Όποιος γίνει καγκελάριος μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη μεγάλη οικονομία με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο η οποία πλήττεται από υψηλό κόστος ενέργειας και εργασίας καθώς και από γραφειοκρατία, καταρρέουσες υποδομές και επιταχυνόμενη ψηφιακή επέκταση.
Η επιβράδυνση με τον βασικό εμπορικό εταίρο της Κίνας έφερε επίσης πλήγμα στις γερμανικές εξαγωγές, μια παραδοσιακή δύναμη, ενώ η πολύ σημαντική γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία άργησε να αναπτύξει ελκυστικά ηλεκτρικά οχήματα (EV) και τώρα αντιμετωπίζει την απειλή των αμερικανικών δασμών υπό τον Ντόναλντ Τραμπ .
Δυο “γίγαντες” πολιτικά και οικονομικά αδύναμοι
Με τη Γαλλία να μην μπορεί να διεξαγάγει νέες βουλευτικές εκλογές μέχρι τον Ιούλιο και τη Γερμανία πιθανότατα χωρίς νέα κυβέρνηση μέχρι τον Ιούνιο, η πολιτική αδυναμία στην κορυφή των δύο χωρών με τη μεγαλύτερη επιρροή της ΕΕ αναπόφευκτα θα δυσκολέψει τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ.
Το Παρίσι και το Βερολίνο θεωρούνται ως ο βασικός άξονας ισχύος της ΕΕ, που καθοδηγεί την πολιτική και καθορίζει τα κύρια περιγράμματα της ατζέντας της. Καθώς και οι δύο πρωτεύουσες δεν μπορούν να λάβουν μεγάλες αποφάσεις πολιτικής λόγω έλλειψης ισχυρών, σταθερών κυβερνήσεων, το ευρωπαϊκό μπλοκ αντιμετωπίζει πιθανώς μήνες στασιμότητας.
Τα παράλληλα οικονομικά και δημοσιονομικά δεινά των δύο δυνάμεων θα βαρύνουν επίσης την ΕΕ.
- Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του μπλοκ – που αντιπροσωπεύουν το 41% του συνολικού ΑΕΠ της 27-μελούς ΕΕ – θα συρρικνωθούν οικονομικά το 2025.
Η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη, με την Ευρώπη να αντιμετωπίζει την επιστροφή των πολιτικών της Αμερικής κατά τη δεύτερη προεδρία του Τραμπ.
Το πώς κατέληξε σε αυτό δεν είναι πολύ δύσκολο να κατανοηθεί. Ωστόσο, δεν είναι τόσο εύκολο να καταλάβουμε πώς η Γαλλία και η Γερμανία θα μπορούσαν να βγουν έξω από τις συνεχιζόμενες πολιτικές και οικονομικές δοκιμασίες τους.
Η κατάρρευση της κυβέρνησης και οι προοπτικές στη Γερμανία
Όταν η γερμανική κυβέρνηση κατέρρευσε τον περασμένο μήνα, οι παρατηρητές έμειναν λιγότερο έκπληκτοι από την πτώση της και περισσότερο από το πώς άντεξε κλυδωνιζόμενη τόσο καιρό.
Όταν ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέλυσε τον υπουργό Οικονομικών του, Κρίστιαν Λίντνερ , στις 6 Νοεμβρίου για μια πολύμηνη διαφωνία για τον προϋπολογισμό, ξεκίνησε μια αλυσίδα γεγονότων που οι αισιόδοξοι λένε ότι θα μπορούσε να δώσει στη χώρα μια ζωτική ευκαιρία για ανανέωση.
«Τολμάμε να επενδύσουμε δυναμικά στο μέλλον μας ως ισχυρή χώρα; Θα εξασφαλίσουμε θέσεις εργασίας και θα εκσυγχρονίσουμε την οικονομία μας; Διασφαλίζουμε σταθερές συντάξεις, αξιόπιστη υγειονομική περίθαλψη και καλή νοσηλευτική περίθαλψη;». είπε ο Σολτς προκλητικός την Τετάρτη.
Η απόλυση του Λίντνερ άφησε τη Γερμανία με μια συμμαχία μειοψηφίας των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) του Σολτς και των Πρασίνων που είναι ικανοί μόνο για την πιο επιπόλαια χάραξη πολιτικής από τώρα μέχρι τη δημιουργία μιας νέας κυβέρνησης.
Τη Δευτέρα, ο Σολτς, αντιδημοφιλής με ιστορικό ρεκόρ, αλλά παρ’ όλα αυτά υποψήφιος του κόμματός του για επανεκλογή , θα αντιμετωπίσει ψήφο εμπιστοσύνης που ο ίδιος ζήτησε προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τις νέες εκλογές.
Εάν ο Σολτς χάσει την ψήφο των βουλευτώντην προεκλογική μια έντονα περικομμένη περίοδο, με μια πρώτη παύση από τις διακοπές των Χριστουγέννων.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση ανέδειξε το κεντροδεξιό CDU/CSU με 31%, ακολουθούμενο από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 18%, το SPD του Σολτς με 17% και τους Πράσινους με 13%. Το FDP και η νέα αριστερή συντηρητική Συμμαχία Σάχρα Βάγκενκνεχτ σημειώνουν και οι δύο ακριβώς γύρω από το όριο του 5% για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
Ο επόμενος ηγέτης της Γερμανίας ίσως είναι επομένως ο Χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς , ένας μακροχρόνιος αντίπαλο της πιο μετριοπαθούς συναδέλφου του Άνγκελα Μέρκελ, της οποίας η 16ετής θητεία ως καγκελαρίου άφησε σε μεγάλο βαθμό τον Μερτς στην πολιτική απραξία.
- Χρησιμοποίησε τον χρόνο του για να δημιουργήσει μια μικρή περιουσία στις επιχειρήσεις, κυρίως στη γερμανική μονάδα της πολυεθνικής επενδυτικής εταιρείας BlackRock. Ο Μερτς, του οποίου η διαβόητη φλογερή ιδιοσυγκρασία έχει υποχωρήσει ελαφρώς με την ηλικία, έχει υποσχεθεί να βγάλει τη Γερμανία από μια βαθιά οικονομική ύφεση, ενώ θα ακολουθήσει μια πιο σκληρή γραμμή για την άμυνα, τη Ρωσία και τη μετανάστευση.
Αλλά επειδή η κεντροδεξιά συμμαχία CDU/CSU του Μερτς , υποθέτοντας ότι θα έρθει πρώτη, έχει λίγες πιθανότητες να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, η επιλογή του εταίρου του συνασπισμού αναπόφευκτα θα αποδυναμώσει τα σχέδιά του για οικονομική μεταρρύθμιση. Όλα τα μεγάλα κόμματα απέκλεισαν το ενδεχόμενο συνεργασίας με την ακροδεξιά.
«Το τρέχον οικονομικό μοντέλο της Γερμανίας, στο οποίο η προμήθεια φθηνών ορυκτών καυσίμων και η παραγωγή αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο, φαίνεται ξεπερασμένο – αλλά οι πολιτικοί σπάνια τολμούν να το πουν αυτό ανοιχτά», δήλωσε ο Κάι Αρτσχάιμερ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Μάιντς. «Είμαι τουλάχιστον δύσπιστος ότι θα υπάρξει μια πραγματική νέα αρχή στο εγγύς μέλλον».
- Εάν η νέα κυβέρνηση αποτύχει να αλλάξει γρήγορα τα πράγματα, είναι το αντιμεταναστευτικό AfD, το οποίο υποστηρίζεται ιδιαίτερα από ψηφοφόρους στην ανατολική Γερμανία, που θα ωφεληθεί περισσότερο.
Η Ούρσουλα Μινς, διευθύντρια του thinktank της Ακαδημίας Πολιτικής Εκπαίδευσης στη Βαυαρία, λέει ότι το SPD είναι πιθανό να γίνει εταίρος του Μερτς, δημιουργώντας μια κυβέρνηση συμβιβασμού, κάτι που θα απογοητεύσει και να γκρεμίσει ελπίδες, δημιουργώντας ένα τοξικό μείγμα στην κοινή γνώμη.
«Οι προσδοκίες του εκλογικού σώματος, των εταιρειών και των μέσων ενημέρωσης είναι πολύ υψηλές – πολύ υψηλές», είπε, δεδομένης της επί χρόνια αποφυγής των πιεστικών διαρθρωτικών αλλαγών καθώς η Γερμανία έχει μείνει πίσω.
Η χειρότερη περίοδος πολιτικής αστάθειας στη Γαλλία
Τα τρέχοντα πολιτικά προβλήματα της Γαλλίας –η χώρα διέρχεται τη χειρότερη περίοδο πολιτικής αστάθειας από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο– προκύπτουν σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση του Μακρόν να διαλύσει το κοινοβούλιο μετά τη βαριά ήττα των κεντρώων δυνάμεών του από την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν στις ευρωεκλογές της περασμένης άνοιξης.
Στις βουλευτικές εκλογές, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που κυμαίνονται από το κυρίαρχο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) έως το ριζοσπαστικό αριστερό France Unbowed (LFI), με επικεφαλής τον Ζαν Λικ Μελανσόν, κέρδισε τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών.
Η συμμαχία του Μακρόν νικήθηκε και βρέθηκε στη δεύτερη θέση και το RN (αν και τερμάτισε ως το μεγαλύτερο ενιαίο κόμμα) κατέλαβε την τρίτη θέση. Το Κοινοβούλιο χωρίστηκε σε τρία περίπου ίσα και αντίπαλα μπλοκ – ευρεία αριστερά, κέντρο και δεξιά/ακροδεξιά – κανένα από τα οποία, το κρίσιμο, δεν απολάμβανε τίποτα που να πλησιάζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Μετά από εβδομάδες διχασμού και άρνησης να διορίσει πρωθυπουργό από την αριστερά, ο Μακρόν χρησιμοποίησε τον Μισέλ Μπαρνιέ, βετεράνο συντηρητικό και επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, που υποστηρίζεται από μια εύθραυστη μειοψηφική συμμαχία κεντρώων και κεντροδεξιών βουλευτών.
Αυτόν τον μήνα, το ακροδεξιό RN ένωσε τις δυνάμεις του με το αριστερό NFP για να ανατρέψει την κυβέρνηση του Μπαρνιέ σε μια ψηφοφορία μομφής για τον προϋπολογισμό του 2025, ο οποίος περιελάμβανε περίπου 20 δισ. ευρώ σε φορολογικές αυξήσεις και 40 δισ. ευρώ περικοπών στις δημόσιες δαπάνες .
Ο Μπαϊερού, ο αντικαταστάτης του, πρέπει να προσπαθήσει να συγκεντρώσει μια πιο σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία, πιθανώς να εμπλακούν δυνάμεις από την κεντροαριστερά – ή τουλάχιστον να εξασφαλίσει ένα «σύμφωνο μη επίθεσης» που δεν θα άφηνε τη νέα κυβέρνηση επιρρεπή στην ίδια ακριβώς απειλή – μια ψήφο δυσπιστίας που θα υποστηρίζεται τόσο από την αριστερά όσο και από την ακροδεξιά, όπως “την έπαθε” ο Μπαρνιέ.
Η κοινοβουλευτική αριθμητική πάντως παραμένει η ίδια.
Ο Μακρόν «φαίνεται να ετοιμάζεται να οικοδομήσει ένα πιο σταθερό κυβερνητικό σύμφωνο με τους Συντηρητικούς, τους Σοσιαλιστές, τους Κομμουνιστές και τους Πράσινους», οι οποίοι «μοιάζουν έτοιμοι να κάνουν συμβιβασμούς και να αποφύγουν μια κυβέρνηση στο έλεος του RN», δήλωσε ο Rym Momtaz του ευρωπαϊκού think tank Carnegie
- «Αλλά αυτό είναι μόνο μια προσωρινή διόρθωση. Εξακολουθεί να μην έχει λύση για να αντιστρέψει το κύμα δημοτικότητας που απολαμβάνει η Λεπέν από το 2017 και τις σημαντικές πιθανότητες να εκλεγεί πρόεδρος το 2027».
Εν τω μεταξύ, δεν προμηνύει τίποτα καλό καλό για τα δημοσιονομικά προβλήματα της Γαλλίας, το γεγονός ότι το έναυσμα για την κατάρρευση της απερχόμενης κυβέρνησης ήταν ένας προϋπολογισμός που σφίγγει το ζωνάρι και του οποίου ο κεντρικός στόχος ήταν η μερική αποκατάσταση των οικονομικών προβληματικών της Γαλλίας.
Τουλάχιστον, ωστόσο, η Γαλλία φαίνεται ότι «έμαθε το μάθημα» ότι χρειάζεται «ένα αξιόπιστο, αργό, δημοσιονομικό συμμάζεμα», δήλωσε ο οικονομολόγος John Springford του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση. Η Γερμανία, η οποία χρειάζεται φορολογικές μεταρρυθμίσεις και μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και δημόσιες επενδύσεις για να αυξήσει τις δαπάνες, δεν έχει κάνει ακόμη αυτό το βήμα, είπε.
- Από την σκοπιά της ΕΕ, ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές είναι συγκρατημένα αισιόδοξοι. «Είναι πρόωρο να πούμε ότι η Γαλλία και η Γερμανία είναι ξοφλημένες», δήλωσε ο Mujtaba Rahman από την εταιρεία συμβούλων Eurasia Group. «Μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους, θα πρέπει να δούμε έναν ανανεωμένο γαλλογερμανικό κινητήρα».
Οι εκλογές στη Γερμανία που μεταφέρθηκαν για τον Φεβρουάριο είναι «πολύ θετικές», είπε ο Ραχμάν: «Θα έχουμε σαφήνεια νωρίτερα μέσα στο έτος, έναν πιο συνεκτικό συνασπισμό και έναν καγκελάριο πιο σκεπτικιστή απέναντι τη Ρωσία. Και ο Μερτς και ο Μακρόν θα είναι πολύ πιο ευθυγραμμισμένοι σε όλα τα μεγάλα ζητήματα από ό,τι ο Μακρόν και ο Σολτς».
Τα εγχώρια δεινά του Μακρόν δεν θα εξαφανιστούν από τη μια μέρα στην άλλη. «Αλλά φαίνεται να υπάρχει μια αίσθηση εθνικής ευθύνης για το σχηματισμό κυβέρνησης, την έγκριση του προϋπολογισμού και την παροχή της ελάχιστης σταθερότητας που χρειάζεται η Γαλλία – και που χρειάζεται η Ευρώπη από τη Γαλλία», είπε.
Το πιο σημαντικό, ο Τραμπ «έχει δώσει βαρύτητα και αξιοπιστία σε όλα όσα είπε ο Μακρόν για την ασφάλεια, την άμυνα και τη στρατηγική αυτονομία», είπε. Το ζεύγος Παρισιού-Βερολίνου «θα αναζωογονηθεί – και με μια νέα, βελτιωμένη ηγεσία της ΕΕ, αυτοί οι άνθρωποι θα δώσουν στην Ευρώπη τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να μετριάσει τα χειρότερα από αυτά που θα ακολουθήσουν».
