Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παλεύει εδώ και εβδομάδες να μοιράσει τα χαρτοφυλάκια στους νέους επιτρόπους. Σύμφωνα με το Politico, ο Εμανουέλ Μακρόν είχε από καιρό προβάλει την επιθυμία του να λάβει ο Τιερί Μπρετόν ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο στην ΕΕ. Ο ρόλος του Μπρετόν, του αρμόδιου ως τώρα επιτρόπου για την Εσωτερική Αγορά, την τεχνολογία και την άμυνα, ήταν ένα βασικό κομμάτι στο περίπλοκο παζλ που έπρεπε να συνθέσει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μάλιστα, η αντικατάστασή του την τελευταία στιγμή, λίγο πριν τις ανακοινώσεις ήταν επικίνδυνη, καθυστερώντας περαιτέρω την επίσημη έναρξη της δεύτερης θητείας της. Ωστόσο, ο κόμπος είχε φτάσει προ πολλού στο χτένι. Μετά από μια σειρά από δημόσιες συζητήσεις με τον Μπρετόν και μήνες σιωπής, η φον ντερ Λάιεν πήρε την απόφαση και ανακοίνωσε στον Μακρόν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής τους επικοινωνίας ότι δεν μπορούσε πλέον να συνεργαστεί με τον Γάλλο επίτροπο, όπως αποκαλύπτουν στο Politico τρεις αξιωματούχοι που γνωρίζουν τις συνομιλίες που έγιναν.
Η Γαλλία θα μπορούσε είτε να έχει ένα μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο χωρίς να επισυνάπτεται το όνομα του Μπρετόν, είτε ένα μικρότερο μαζί του, σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ που γνωρίζει από πρώτο χέρι τη συζήτηση. «Δεδομένων των νέων καρτών, [ο Μακρόν] έκανε την επιλογή του», είπε ο αξιωματούχος.
Με αυτή την προσφορά, η φον ντερ Λάιεν έβαλε τέλος στην καριέρα του Μπρετόν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πολιτικά αποδυναμωμένος στο εσωτερικό μετά από πρόωρες εκλογές που ενίσχυσαν την ακροδεξιά, ο Μακρόν τόλμησε ένα καύτερο χαρτοφυλάκιο για τη χώρα του και πρότεινε τον Στεφάν Σεζουρνέ, υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας.
Η φον ντερ Λάιεν παρά το γεγονός ότι πίεζε τις χώρες να προτείνουν περισσότερες γυναίκες για την Επιτροπή, δέχθηκε την πρόταση.
«Σαφώς, ήταν οποιοσδήποτε άλλος εκτός από τον Μπρετόν», είπε ένας πρώην ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος.
«Δεν είσαι το αφεντικό μου»
Το τηλεφώνημα έκοψε την καριέρα μιας από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ΕΕ.
Πρώην Γάλλος υπουργός που μπήκε στην Κομισιόν μετά από μια δεκαετία που διετέλεσε επικεφαλής μιας από τις πιο σημαντικές εταιρείες πληροφορικής της χώρας του, ο Μπρετόν ρίχτηκε στη δουλειά όταν η προηγούμενη επιλογή του Μακρόν τορπιλίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ήταν στην πρώτη γραμμή διατελώντας μερικές από τις σημαντικότερες ενέργειες στην ΕΕ, βοήθησε στην παραγωγή αρκετών εμβολίων Covid-19 για ολόκληρο τον πληθυσμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οργάνωσε την παράδοση 1 εκατομμυρίου βλημάτων πυροβολικού για την Ουκρανία και αντιμετώπισε τον Ίλον Μασκ σε μια διαφωνία υψηλού προφίλ σχετικά με το τι πρέπει να επιτρέπεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όμως η δημόσια κριτική του προς το πρόσωπο της φον ντερ Λάιεν, σφράγισε τελικά τη μοίρα του, σύμφωνα με αρκετούς Ευρωπαίους και Γάλλους αξιωματούχους οι οποίοι διατήρησαν την ανωνυμία τους.
Περίπου στα μισά της πενταετούς θητείας του, ο Μπρετόν, ο οποίος ένιωθε ότι ήταν ο ρόλος του να αντισταθμίσει τη δύναμη της φον ντερ Λάιεν στην Επιτροπή, άρχισε να αμφισβητεί το στυλ διαχείρισης της, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Επέκρινε τους διορισμούς της και μάλιστα άφησε να γίνει γνωστό ότι δεν θα τον πείραζε να την αντικαταστήσει ως πρόεδρος της Επιτροπής — σοκάροντας πολλούς στον κόσμο της ΕΕ.
Στο επίκεντρο της διαμάχης τους, σύμφωνα με δύο παρατηρητές, ήταν το γεγονός ότι ο Μπρετόν δεν αποδέχτηκε ποτέ την εξουσία της φον ντερ Λάιεν. Αυτό τον οδήγησε να χάσει ευκαιρίες να ασχοληθεί εποικοδομητικά μαζί της, για παράδειγμα μέσω συναντήσεων κατ' ιδίαν ή ανταλλαγών γραπτών μηνυμάτων που παρείχε σε άλλους επιτρόπους, ακόμη και όταν το πρόγραμμά της ήταν γεμάτο.
«Ποτέ δεν την αναγνώρισε ως αφεντικό και ηγέτη», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Αυτή είναι μια κακή βάση για μια σχέση».
Τους τελευταίους μήνες, η σχέση τους πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Εκτός από ένα γρήγορο χαιρετισμό κατά τη διάρκεια των συναντήσεων του Κολλεγίου των Επιτρόπων, οι δυο τους μίλησαν όταν η φον ντερ Λάιεν συνομίλησε με τον Μακρόν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Στην επιστολή παραίτησής του, που δημοσιεύτηκε στο X τη Δευτέρα, ο Μπρετόν δεν μπόρεσε να κρύψει την οργή του για τη φον ντερ Λάιεν, αναφέροντας την «αμφισβητήσιμη διακυβέρνησή της» ως λόγο για την παραίτησή του.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ξαφνική παραίτηση Μπρετόν από επίτροπος της ΕΕ - Tα «καρφιά» προς την Φον ντερ Λάιεν
Ο επίτροπος για τα πάντα
Από τις πρώτες μέρες του ως Γάλλος Επίτροπος, ο Μπρετόν δεν έκανε καμία προσπάθεια να ενταχθεί στον διαδικαστικό κόσμο των υποθέσεων της ΕΕ.
Μιλώντας στο Politico το 2019, αμέσως μετά την υποψηφιότητά του, ο Μπρετόν διέγνωσε «μείζονες τεχνολογικές και κοινωνικές προκλήσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον πολιτισμό και τα μέσα ενημέρωσης», και είπε ότι «ανησυχεί για την οικονομική κατάσταση»,μια δουλειά που ήταν του Ιταλού Επιτρόπου Πάολο Τζεντιλόνι.
Η ικανότητα του Μπρετόν να κάνει θόρυβο, να ωθεί τον εαυτό του στο προσκήνιο και — μερικές φορές, αλλά όχι πάντα — να εκπληρώνει τις υποσχέσεις του, βοήθησε να σφυρηλατήσει τη φήμη του στις Βρυξέλλες. Πράγματι, στις αρχές της θητείας του, η φον ντερ Λάιεν στράφηκε στον Μπρετόν για να ηγηθεί της ομάδας εργασίας της για την παραγωγή εμβολίου Covid-19, υποδηλώνοντας ότι ήταν δυνατή μια εποικοδομητική σχέση.
Δεν άργησε, ωστόσο, ο Μπρετόν να έρθει σε ρήξη με ορισμένους από τους συναδέλφους του. Η ώθησή του να θεωρηθεί ως ο τεχνολογικός υπέρτατος του μπλοκ, για παράδειγμα, οδήγησε σε ανοιχτό ανταγωνισμό με τη Δανή επίτροπο ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η οποία έφτασε στο σημείο να αναγνωρίσει δημόσια την ένταση που υπήρχε ανάμεσά τους σε συνέντευξη Τύπου.
Αλλά όταν ο Μπρετόν οδήγησε μια εξέγερση ενάντια στην απόφαση της Βεστάγκερ να διορίσει τη Φιόνα Σκοτ-Μόρτον, Αμερικανίδα πολίτη, ως επικεφαλής οικονομολόγο ανταγωνισμού της ΕΕ, οι σχέσεις του με τη φον ντερ Λάιεν άρχισαν να επιδεινώνονται.
Μαζί με τέσσερις άλλους Επιτρόπους, ο Μπρετόν έστειλε επιστολή στη φον ντερ Λάιεν στα μέσα του 2023 για τον διορισμόόπου διαμαρτύρονταν για τον διορισμό αυτό, καλώντας την να «εκτιμήσει εκ νέου» και καλώντας σε «ανοιχτή συζήτηση» για τα επόμενα βήματα.
Ο Γάλλος δεν ήταν μόνος στις επικρίσεις του: Είχε την υποστήριξη του Μακρόν και άλλων ηγετών που ένιωθαν άβολα να βάλουν έναν Αμερικανό σε έναν τόσο ευαίσθητο ρόλο.
Αυξανόμενες εντάσεις
Τον τελευταίο χρόνο της Επιτροπής, καθώς η φον ντερ Λάιεν σκεφτόταν για μια πιθανή υποψηφιότητά της για δεύτερη θητεία, η σχέση τους πήρε μια πραγματική τροπή προς το χειρότερο.
Η τελευταία ρωγμή στη σχέση τους εμφανίστηκε λίγο αφότου η φον ντερ Λάιεν έλαβε την έγκριση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματός της (ΕΛΚ) να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για πρόεδρος της Επιτροπής, τον Μάρτιο.
Ο Μπρετόν έστειλε ένα tweet αμφισβητώντας τη νομιμότητα της φον ντερ Λάιεν ως υποψηφίου του ΕΛΚ, αιφνιδιάζοντας τους συναδέλφους του και δημιουργώντας μια σοβαρή - πιθανώς μοιραία - ρήξη με τον πρόεδρο.
«Αυτό το tweet τον έκανε πραγματικά να χάσει πολλή εξουσία στο Κολλέγιο», είπε ο ίδιος αξιωματούχος της ΕΕ.
Για τον αξιωματούχο της Γαλλικής Επιτροπής, το tweet ήταν ένα πολιτικό λάθος που μπορεί να κόστισε στον Μπρετόν τη δεύτερη θητεία του στις Βρυξέλλες.
«Ήταν απίστευτα ανόητο να μαχαιρώσεις την Ούρσουλα», είπε ο αξιωματούχος. «Ήταν ο μόνος στον κόσμο που πίστευε ότι, αν δεν ήταν η Ούρσουλα, θα ήταν αυτός. Κάτι που ήταν εντελώς αδύνατο. Αλλά το πίστευε».
