Το όνομα Πάβελ Ντούροφ σημαίνει πολλά πράγματα για πολλούς ανθρώπους όχι μόνο στη Ρωσία αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Παιδί – θαύμα του προγραμματισμού. Δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας. Τσιράκι του Κρεμλίνου. Ενθερμος υποστηρικτής της ελευθερίας του λόγου. Βιολογικός πατέρας τουλάχιστον 100 παιδιών. Οι ιδιότητες και οι τίτλοι που συνοδεύουν τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία είναι πολλοί.
Ο Ντούροφ, ο ιδρυτής της εφαρμογής Telegram που συνελήφθη στη Γαλλία το Σαββατοκύριακο, προβάλλει την εικόνα ενός μυστηριώδους, περιπλανώμενου σε όλο τον κόσμο άνδρα της τεχνολογίας με την ιδιοφυΐα του Μαρκ Ζούκενμπεργκ, τις παράξενες συνήθειες του Τζακ Ντόρσεϊ και την ελευθεριακή τάση του Έλον Μασκ – συν μια παρόμοια εμμονή με τον προναταλισμό και την πατρότητα των παιδιών. Ο Ντούροφ δήλωσε τον Ιούλιο ότι είχε γίνει πατέρας περισσότερων από 100 παιδιών χάρη στις δωρεές σπέρματος που έκανε τα τελευταία 15 χρόνια.
Η κράτηση του Durov στη Γαλλία συνδέεται με ένταλμα που αφορούσε διάφορες παραβιάσεις στις οποίες έχει υποπέσει η πλατφόρμα. Η Telegram απάντησε σε ανακοίνωσή της ότι «είναι παράλογο να ισχυρίζεται κανείς ότι μια πλατφόρμα ή ο ιδιοκτήτης της είναι υπεύθυνοι για την κατάχρηση της πλατφόρμας αυτής». Στην ανακοίνωση προστίθεται ότι η Telegram τηρεί τους νόμους της ΕΕ και ότι ο Ντούροφ δεν είχε τίποτα να κρύψει.
Με εκτιμώμενη περιουσία ύψους 9,15 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με το Bloomberg και έχοντας στην κατοχή του μια σειρά από διαβατήρια και κατοικίες, ο Ντούροφ ζει εδώ και μια δεκαετία μια ζωή χωρίς σύνορα, ένα διαρκές ταξίδι προκειμένου να εξασφαλίσει την ελευθερία της επικοινωνίας από τα αδιάκριτα βλέμματα των κυβερνήσεων, δημοκρατικά εκλεγμένων ή μη.
Νομικές περιπέτειες
Όμως, όπως σημειώνει το CNNbusiness, οι τελευταίες νομικές περιπέτειες του Ντούροφ εγείρουν ερωτήματα, τα οποία θέτουν την κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο του Telegram, η οποία διατηρεί τις επικοινωνίες μεταξύ των χρηστών ασφαλείς ακόμη και από τους υπαλλήλους της εταιρείας, αντιμέτωπη με τις ανησυχίες διαφόρων κυβερνήσεων αναφορικά την ασφάλεια και την εκστρατεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον περιορισμό των big tech.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πάβελ Ντούροφ: Ποιος είναι ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής του Telegram που συνελήφθη στη Γαλλία
Τα αδέρφια – διάνοιες
Ο Ντούροφ γεννήθηκε το 1984 στη Σοβιετική Ένωση, αλλά μετακόμισε στην Ιταλία όταν ήταν 4 ετών, δήλωσε ο επιχειρηματίας σε μια σπάνια συνέντευξη του στον Τάκερ Κάρλσον. Η οικογένεια επέστρεψε στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, αφού ο πατέρας του Ντούροφ είχε μια πρόταση να εργαστεί στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης.
Ο Ντούροφ είπε ότι ο ίδιος και ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Νικολάι, ήταν μαθηματικές διάνοιες από μικρή ηλικία. Ο μεγαλύτερος αδερφός ήταν το ξεχώριζε όταν ήταν παιδιά. Ο Ντούροφ είπε ότι ο αδελφός του εμφανίστηκε στην ιταλική τηλεόραση για να λύσει κυβικές εξισώσεις σε πραγματικό χρόνο ως παιδί και κέρδισε επανειλημμένα χρυσά μετάλλια στη Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα. Ο νεότερος Ντούροφ ήταν ο καλύτερος μαθητής στο σχολείο του και διαγωνιζόταν σε τοπικό επίπεδο.
«Ήμασταν και οι δύο πολύ παθιασμένοι με τον προγραμματισμό και με το σχέδιο», δήλωσε ο ίδιος.
Είπε ότι όταν η οικογένεια επέστρεψε στη Ρωσία, έφεραν από την Ιταλία έναν υπολογιστή IBM PC XT, πράγμα που σημαίνει ότι «στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν μία από τις λίγες οικογένειες στη Ρωσία που μπορούσαν πραγματικά να μάθουν να προγραμματισμό».
Ο Ζούκερμπεργκ της Ρωσίας
Οι ικανότητες του Ντούροφ στον προγραμματισμό και το επιχειρηματικό του πνεύμα τον οδήγησαν στην κατασκευή του Vkontakte (VK), ενός ιστότοπου μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το 2006, όταν ήταν 21 ετών και μόλις είχε τελειώσει το πανεπιστήμιο. Το VK έγινε γρήγορα γνωστό ως το Facebook της Ρωσίας και ο Ντούροφ ήταν η ρωσική απάντηση στον Μαρκ Ζούκερμπεργκ.
Αλλά η σχέση του Ντούροφ με το Κρεμλίνο έγινε εχθρική πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η σχέση του Ζούκερμπεργκ με την Ουάσινγκτον.
Όταν οι διαδηλωτές άρχισαν να χρησιμοποιούν το VK για να οργανώσουν διαδηλώσεις στο Κίεβο κατά του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, το 2013, ο Ντούροφ δήλωσε ότι το Κρεμλίνο ζήτησε από τον ιστότοπο να παραδώσει τα προσωπικά δεδομένα των Ουκρανών χρηστών.
Αποφασίσαμε να αρνηθούμε, και αυτό δεν πήγε πολύ καλά», δήλωσε ο Ντούροφ.
Αυτή η απόφαση σφράγισε τη μοίρα του στην εταιρεία. Ο Ντούροφ θα παραιτηθεί αργότερα από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, ανοίγοντας την πόρτα για να αναλάβουν άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο επιχειρηματίας πούλησε όλες τις μετοχές του για εκατομμύρια και στη συνέχεια εγκατέλειψε τη Ρωσία. Σήμερα, η VK βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο.
«Για μένα, δεν ήταν ποτέ ζητούμενο να γίνω πλούσιος. Τα πάντα στη ζωή μου είχαν να κάνουν με το να είμαι ελεύθερος. Στο βαθμό που είναι δυνατόν, η αποστολή μου στη ζωή είναι να επιτρέψω σε άλλους ανθρώπους να γίνουν ελεύθεροι», δήλωσε ο Ντούροφ.
«Δεν θέλω να δέχομαι εντολές από κανέναν».
«Είναι όλες χάλια»
Ενώ ο Ζούκερμπεργκ αγόρασε το WhatsApp στην προσπάθειά του να χτίσει την αυτοκρατορία των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης που σήμερα είναι γνωστή ως Meta, ο Ντούροφ επέλεξε να δημιουργήσει τη δική του εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων παρά την ήδη κορεσμένη αγορά.
Δεν πίστευε ότι τίποτα από όσα υπήρχαν εκεί έξω ήταν αρκετά καλό.
«Δεν έχει σημασία πόσες εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων υπάρχουν εκεί έξω αν όλες τους είναι χάλια», δήλωσε ο Ντούροφ στο TechCrunch το 2015.
Ο Ντούροφ δήλωσε ότι η εμπειρία του με το Κρεμλίνο αποτέλεσε βασικό κίνητρο για τη δημιουργία του Telegram, το οποίο πλέον εδρεύει στο Ντουμπάι. Αυτός και ο αδελφός του ήθελαν να δημιουργήσουν κάτι που θα ήταν ελεύθερο από τα αδιάκριτα βλέμματα της κυβέρνησης.
Η ισχυρή κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο και η πολυδιαφημισμένη δέσμευση της εταιρείας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής αποδείχθηκε ελκυστική για τα εκατοντάδες εκατομμύρια χρηστών που συνέρρευσαν στο Telegram – συμπεριλαμβανομένων, τελικά, των τρομοκρατών που σχεδίασαν τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2015.
Η αποκάλυψη ώθησε τον συνήθως κλειστό Ντούροφ να προχωρήσει σε μια εκστρατεία δημοσίων σχέσεων, δίνοντας μια πληθώρα συνεντεύξεων, συμπεριλαμβανομένης μιας στο CNN, για να διαβεβαιώσει το επιφυλακτικό κοινό ότι το Telegram δεν μετατράπηκε σε WhatsApp για τρομοκράτες.
Το Telegram, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν απλά η πιο ασφαλής πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων στην αγορά – και ο συμβιβασμός με το άνοιγμα μιας κερκόπορτας για τις κυβερνήσεις θα υπονόμευε την ελκυστικότητα της εφαρμογής και τη δέσμευση της εταιρείας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.
«Δεν μπορείς να το κάνεις ασφαλές για τους εγκληματίες και ανοιχτό για τις κυβερνήσεις», δήλωσε ο Νυύροφ στο CNN το 2016. «Είτε είναι ασφαλές είτε δεν είναι ασφαλές».
Η άρνηση της Telegram να υποχωρήσει στην αποκρυπτογράφηση την έφερε σε αντιπαράθεση με κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, τουλάχιστον αρχικά.
Η Μόσχα το 2018 επιχείρησε να απαγορεύσει την Telegram επειδή αρνήθηκε να προμηθεύσει τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας με κλειδιά αποκρυπτογράφησης. Ο Ντούροφ ορκίστηκε να αψηφήσει την απαγόρευση.
Μια ακόμη αναμέτρηση μεταξύ του επιχειρηματία τεχνολογίας και του Κρεμλίνου φαινόταν να βρίσκεται στον ορίζοντα, αλλά τελικά δεν έγινε τίποτα. Η απαγόρευση ήρθη το 2020.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, το Telegram έγινε μία από τις λίγες ξένες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που λειτουργούσαν στη Ρωσία χωρίς περιορισμούς. Είναι πλέον το προτιμώμενο μέσο επίσημης επικοινωνίας για πολλούς αξιωματούχους της ρωσικής κυβέρνησης.
Οι επικριτές του Ντούροφ αμφισβητούν εδώ και καιρό κατά πόσο το Telegram θα μπορούσε να λειτουργεί τόσο ελεύθερα στη Ρωσία χωρίς να έχει κάνει κάποιου είδους παραχώρηση στο Κρεμλίνο, κριτική που ο Durov έχει επανειλημμένα αποκρούσει – συχνά επισημαίνοντας σύγκρουση στις αρχές της δεκαετίας του 2010 που τον οδήγησε να εγκαταλείψει τη Ρωσία.
Πριν συλληφθεί στο Παρίσι, ο Ντούροφ βρισκόταν στο Αζερμπαϊτζάν την ίδια στιγμή με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος βρισκόταν στη χώρα πραγματοποιώντας επίσημη διήμερη επίσκεψη. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι οι δύο τους δεν συναντήθηκαν.
Και παρόλο που ο Ντούροφ γύρισε δημοσίως την πλάτη του στη Ρωσία, η κυβέρνηση έσπευσε να αρχίσει να εργάζεται για λογαριασμό του Ντούροφ μετά την κράτησή του. Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι η ρωσική πρεσβεία στο Παρίσι «άρχισε αμέσως να αναλαμβάνει δράση» μόλις πληροφορήθηκε τα νομικά προβλήματα του Ρώσου επιχειρηματία.
