Αναλυτές προειδοποιούν ότι η άνοδος της ακροδεξιάς μπορεί να παρουσίασε επιβράδυνση, αλλά δεν ανακόπηκε
Σε ένα πρώτο συμπέρασμα το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία και τη Βρετανία θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως νίκη επί της ακροδεξιάς και των υπερσυντηρητικών με τους αναλυτές ωστόσο να επισημαίνουν ότι η πορεία των τελευταίων μπορεί απλώς να έχει επιβραδυνθεί και όχι να έχει σταματήσει.
Ταυτόχρονα ενδεικτική ως προς το ίδιο συμπέρασμα, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Associated Press, είναι και η περίπτωση του Ιράν, όπου ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει τον τελευταίο λόγο για όλα τα ζητήματα του κράτους, αλλά εξελέγη νέος πρόεδρος ο Μασούντ Πεζεσκιάν, που συνδέεται από καιρό με το μεταρρυθμιστικό κίνημα.
Στη Γαλλία, ο αριστερός συνασπισμός αναδείχθηκε στην πρώτη θέση της εκλογικής αναμέτρησης με την ακροδεξιά να πέφτει στην τρίτη παρά τη νίκη της στον πρώτο γύρο. Το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου επανήλθε στην εξουσία μετά από 14 χρόνια συντηρητικής διακυβέρνησης. Οι Ιρανοί ψηφοφόροι, οι οποίοι είχαν περιορισμένες επιλογές, επέλεξαν τον πιο μετριοπαθή από τους δύο υποψηφίους για να αντικαταστήσουν τον σκληροπυρηνικό Εμπραχίμ Ραΐσι που σκοτώθηκε όταν συνετρίβη το ελικόπτερό του.
Αλλά με τους ψηφοφόρους σε πολλές χώρες να εξακολουθούν να είναι διχασμένοι και απογοητευμένοι κυρίως λόγω της οικονομικής επιδείνωσης, που βιώνουν, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η πορεία της ακραίας δεξιάς μπορεί απλώς να έχει επιβραδυνθεί και όχι να έχει σταματήσει.
Η κρίση που καθυστερεί
Πρόκειται για μια κρίση που καθυστερεί, δεν αποτρέπεται», είπε ο αναλυτής του Eurasia Group Μουτζτάμπα Ράχμαν για το αποτέλεσμα στη Γαλλία, όπου οι ψηφοφόροι απέκλεισαν την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση από τη διακυβέρνηση της χώρας, αλλά έστρεψαν επίσης την οργή τους στον κεντρώο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος προκήρυξε τις αιφνιδιαστικές εκλογές. Ο κεντρώος συνασπισμός του Μακρόν τερμάτισε στη δεύτερη θέση μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών της Κυριακής.
Παρά τη νίκη του Νέου Λαϊκού Μετώπου κανένα κόμμα ή συμμαχία δεν κατάφερε να κερδίσει απόλυτη πλειοψηφία γεγονός που εντείνει τους φόβους περί ακυβερνησίας με τη Γαλλία να εισέρχεται σε περίοδο αναταραχής σε μια εποχή ευρωπαϊκής και παγκόσμια αστάθεια.
«Δεν είναι καλή κατάσταση για τη Γαλλία, για την Ευρώπη ή για το ΝΑΤΟ », δήλωσε ο Ράχμαν, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Eurasia. «Η Γαλλία είναι μέλος της G-7, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΟΗΕ)… Οτιδήποτε αποδυναμώνει τον Εμανουέλ Μακρόν, οτιδήποτε τον αναγκάζει να εστιάσει στις εσωτερικές υποθέσεις θα μειώσει τη δική του επιρροή και την επιρροή της Γαλλίας στον κόσμο».
Αντίθετα, η νέα κυβέρνηση της Βρετανίας δεσμεύεται να ανακτήσει τον διεθνή της ρόλο μετά από χρόνια που είχε στρέψει το ενδιαφέρον του στα εσωτερικά ζητήματα λόγω της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Εργατικό Κόμμα του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερκέρδισε με τεράστια πλειοψηφία στις εκλογές της Πέμπτης, λαμβάνοντας 412 από τις 650 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι Συντηρητικοί, που κυβερνούσαν από το 2010, μείωσαν τη δύναμή τους σε 121 έδρες, το χειρότερο αποτέλεσμα στην 190 χρόνων ιστορία του κόμματος.
Το Εργατικό Κόμμα θα μπορέσει να εφαρμόσει τις πολιτικές του, αλλά η εικόνα είναι πιο ασταθής από ό,τι υποδηλώνει η πλειοψηφία. Η νίκη του Εργατικού Κόμματος οικοδομήθηκε σε μεταβαλλόμενες πολιτικές συνθήκες: οργή για τους Συντηρητικούς, συνεχείς ψηφοφορίες και ένα ακραίο κόμμα στα δεξιά του, το Reform UK, που μείωσε την υποστήριξη των Συντηρητικών.
Η μεταρρύθμιση κέρδισε μόνο πέντε έδρες αλλά συγκέντρωσε σχεδόν το 14% των ψήφων. Ο ηγέτης της, Νάιτζελ Φάρατζ, υποστήριξε ότι το σχέδιό του είναι να αναλάβει τον ρόλο της αληθινής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση των Εργατικών από τους μετριοπαθείς Συντηρητικούς πριν από τις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν έως το 2029.
Η απώλεια εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα
Η Ευρώπη γενικά προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη σταδιακή απώλεια εμπιστοσύνης από την πλευρά του εκλογικού σώματος απέναντι στις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την παγκοσμιοποίηση, αλλά και τους νικητές και τους ηττημένους που προέκυψαν, εκτιμά ο Ρόμπιν Νίμπλετ, πρώην διευθυντής του think-tank Chatham House.
«Βρισκόμαστε απλώς σε μια πολύ, πολύ δύσκολη περίοδο της εσωτερικής πολιτικής. Οπότε, δεν νομίζω ότι πρόκειται για την επιστροφή της Αριστεράς», είπε. «Βρισκόμαστε σε μια πολύ ασταθή και επικίνδυνη περίοδο, αλλά θα έλεγα ότι τα μετριοπαθή κόμματα εξακολουθούν να διατηρούν τις δυνάμεις τους».
Αναφορικά με την αύξηση των ποσοστών του κόμματος της Μαρίν Λεπέν, ο Φιλίπ Μαρλιέ, καθηγητής γαλλικής και ευρωπαϊκής πολιτικής στο University College του Λονδίνου, εκτιμά ότι «μπορεί απλώς να περιμένουν τον κατάλληλο χρόνο τους».
«Φυσικά πρόκειται για ένα πισωγύρισμα για την Εθνική Συσπείρωση, αλλά μπορεί να υποστηρίξει ότι «ηττηθήκαμε γιατί όλα τα άλλα κόμματα συσπειρώθηκαν εναντίον μας, διαφορετικά θα είχαμε επικρατήσει» επισημαίνει.
«Ειδικά εάν υπάρξει πολιτική ταραχή, κάτι που είναι πιθανό, θα περιμένουν την ώρα τους. Και σε τρία χρόνια, στις προεδρικές εκλογές η Λεπέν θα ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να κερδίσει».
Υψηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμα στο Ιράν
Στο Ιράν, όπου διεξήχθησαν προεδρικές εκλογές μετά τον θάνατο του προέδρου Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου τον Μάιο εξελέγη ο Πεζεσκιάν, ένας καρδιοχειρουργός και πολλά χρόνια βουλευτής.
Ο Πεζεσκιάν συνδέεται με το κίνημα που στοχεύει στην αλλαγή της σιιτικής θεοκρατίας της χώρας εκ των έσω, αναζητώντας παράλληλα καλύτερες σχέσεις με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένου του πιο παλιού εχθρού του Ιράν, των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο πρώτος γύρος των εκλογών στο Ιράν σημείωσε τη χαμηλότερη συμμετοχή από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Το ιρανικό καθεστώς επέλεξε τους υποψηφίους και κανένας διεθνώς αναγνωρισμένος παρατηρητής δεν παρακολούθησε την εκλογική διαδικασία.
Ωστόσο, τόσο οι Ιρανοί όσο και οι διεθνείς παρατηρητές που έχουν εκφράσει υψηλές προσδοκίες από την εκλογή του νέου προέδρου μπορεί να απογοητευτούν. Ο Πεζεσκιάν έχει δηλώσει ανοιχτά ότι πιστεύει ότι ο Χαμενεΐ έχει τον τελευταίο λόγο για όλα τα ζητήματα του κράτους και έχει τιμήσει την παραστρατιωτική Επαναστατική Φρουρά του Ιράν, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Πεζεσκιάν «βρίσκεται αντιμέτωπος με εκτεταμένους περιορισμούς στην εξουσία του από τον Χαμενεΐ και τους κορυφαίους βοηθούς και συμμάχους του, οι οποίοι είναι όλοι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί», ανέφερε το Soufan Center με έδρα τη Νέα Υόρκη σε ανάλυσή του.
«Ο Χαμενεΐ απηύθυνε έκκληση για ενότητα και μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων συμβούλεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο να συνεχίσει τον δρόμο που χάραξε ο Ραΐσι, μια έμμεση προειδοποίηση στον Πεζεσκιάν να μην ξεπεράσει τα όρια της εξουσίας του», αναφέρει η ανάλυση.
Χαρακτηριστικό των ψηφοφόρων σε πολλές χώρες είναι η οργή προς τις κατεστημένες κυβερνήσεις.
Ο Ρομπ Φορντ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, αναφέρει ότι σε όλο τον κόσμο, οι ψηφοφόροι που έχουν πληγεί από τον μεγάλο πληθωρισμό και τη συμπίεση του κόστους διαβίωσης «έχουν εκφράσει μεγάλη δυσαρέσκεια για την απόδοση της κυβέρνησης», ενώ προσθέτει ότι «η ιδεολογία υπερεκτιμάται συστηματικά από εκείνους των οποίων η δουλειά είναι να εξηγούν τις εκλογές».
