Χθες Πέμπτη, ο ΟΗΕ υπογράμμισε πως η κρίση ασφαλείας στην Αϊτή έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, με 1.554 φόνους μόνο τους πρώτους τρεις μήνες του χρόνου, ενώ κατήγγειλε ότι τα «πορώδη σύνορα» της φτωχότερης χώρας του δυτικού ημισφαιρίου κάνουν πιο εύκολο τον εφοδιασμό των συμμοριών με όπλα και πυρομαχικά.
«Είναι σοκαριστικό να διαπιστώνεις πως παρά τη φρίκη της κατάστασης στο πεδίο, τα όπλα συνεχίζουν να εισέρχονται αφειδώς στη χώρα. Απευθύνω έκκληση να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματικά το εμπάργκο όπλων», υπογράμμισε ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο Φόλκερ Τουρκ, παρουσιάζοντας νέα έκθεση.
«Δομικοί και συγκυριακοί παράγοντες έχουν οδηγήσει την Αϊτή σε κατακλυσμιαία κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από βαθιά πολιτική αστάθεια και ακραία εύθραυστους θεσμούς», αναφέρει η έκθεση (σελ. 13).
Η Αϊτή, αντιμέτωπη ήδη με βαθιά κρίση, πολιτική και ασφαλείας, βιώνει από την αρχή του μήνα ραγδαία κλιμάκωση των επιθέσεων συμμοριών, που ένωσαν τις δυνάμεις τους κι έβαλαν στο στόχαστρο τοποθεσίες στρατηγικής σημασίας στην πρωτεύουσα, διατρανώνοντας πως σκοπός τους ήταν να ανατρέψουν τον de facto πρωθυπουργό Αριέλ Ανρί.
Αμφισβητούμενος ολοένα πιο έντονα, ο τελευταίος δεν μπόρεσε να επιστρέψει στη χώρα του έπειτα από ταξίδι στην Κένυα. Εντέλει δέχθηκε να παραιτηθεί την 11η Μαρτίου.
Την ίδια μέρα, κατά τη διάρκεια έκτακτης διεθνούς συνόδου στην Τζαμάικα, με τη συμμετοχή χωρών μελών της κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM), στην οποία ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία η Γουιάνα, και παρόντες αντιπροσώπους του ΟΗΕ και άλλων κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και των ΗΠΑ, ανατέθηκε σε διάφορες αϊτινές οργανώσεις και πολιτικές παρατάξεις να σχηματίσουν μεταβατικές αρχές, προεδρικό μεταβατικό συμβούλιο, αποτελούμενο κυρίως από αντιπροσώπους πολιτικών κομμάτων.
Στην πρώτη του επίσημη ανακοίνωση που δημοσιοποίησε προχθές Τετάρτη, το υπό ίδρυση συμβούλιο αυτό που αναμένεται να πάρει στα χέρια του τα ηνία της χώρας δεσμεύθηκε να αποκαταστήσει «τη δημόσια και τη δημοκρατική τάξη».
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, «η διαφθορά, η ατιμωρησία και κακοδιοίκηση, που επιδεινώνονται από τα αυξανόμενα επίπεδα βίας των συμμοριών, υπονόμευσαν το κράτος δικαίου και οδήγησαν τους κρατικούς θεσμούς (...) στα όρια της κατάρρευσης».
Οι αριθμοί των νεκρών και των τραυματιών εξαιτίας της βίας των συμμοριών αυξήθηκαν με ραγδαίο ρυθμό το 2023: ανήλθαν αντίστοιχα σε 4.451 και 1.668, κατά τους αριθμούς του ΟΗΕ — που είναι μάλλον συντηρητικοί.
Τα θύματα αυξήθηκαν ακόμα ταχύτερα τους πρώτους τρεις μήνες του 2024, με 1.554 νεκρούς και 826 τραυματίες να καταγράφονται ως την 22η Μαρτίου, κατά το κείμενο.
«Υπέρτερη ισχύς πυρός»
Η Ύπατη Αρμοστεία τονίζει ότι, παρά το εμπάργκο όπλων, «η παράνομη διακίνηση όπλων και πυρομαχικών μέσω των πορωδών συνόρων παρέχει αξιόπιστη αλυσίδα εφοδιασμού στις συμμορίες», σε βαθμό που «διαθέτουν συχνά υπέρτερη ισχύ πυρός από την αστυνομία» της Αϊτής.
Επαναλαμβάνει πως θεωρεί απαραίτητη την κατεπείγουσα ανάπτυξη πολυεθνικής αποστολής υποστήριξης ασφάλειας για να βοηθήσει την αϊτινή αστυνομία να βάλει τέλος στη βία και να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου.
Ωστόσο ο κ. Τουρκ υπογραμμίζει στο δελτίο Τύπου που συνοδεύει την έκθεση πως είναι «απόλυτα απαραίτητο» η αποστολή να εγγυηθεί πως θα γίνονται σεβαστά «τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεών της».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι συμμορίες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν σεξουαλική βία για να τρομοκρατούν, να τιμωρούν και να ελέγχουν τον πληθυσμό. Όμως οι υποθέσεις σεξουαλικής βίας σπάνια καταγγέλλονται και συνήθως μένουν ατιμώρητες.
Οι συμμορίες συνεχίζουν επίσης να στρατολογούν ή/και να κακοποιούν παιδιά —τόσο αγόρια, όσο και κορίτσια—, κάποια από τα οποία σκοτώθηκαν όταν αποπειράθηκαν να εγκαταλείψουν τις τάξεις των συμμοριών.
Παράλληλα με την κλιμάκωση της βίας των συμμοριών και την ανημποριά της αστυνομίας να την αντιμετωπίσει, συνέχισαν να εμφανίζονται «ταξιαρχίες πολιτοφυλάκων» που αποδίδουν δικαιοσύνη μόνες τους, αυτοδικούν, σημειώνει το κείμενο. Καταγράφτηκαν τουλάχιστον 528 λιντσαρίσματα (510 ανδρών, 18 γυναικών) το 2023 και άλλα 59 ήδη το 2024.
Μολονότι ορισμένοι φόνοι κατά τα φαινόμενα διαπράχθηκαν αυθόρμητα, άλλοι ενθαρρύνθηκαν, υποστηρίχθηκαν ή διευκολύνθηκαν από αστυνομικούς και μέλη συμμοριών που ανήκουν σε συμμαχία εγκληματικών οργανώσεων γνωστή ως G9 και συμμάχους της, κατά την έκθεση (σελ. 4).
