Τα μέτρα στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα πρέπει να σταματήσουν έγκαιρα και με συντονισμένο τρόπο. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ προς τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Καθώς οι τιμές της ενέργειας πέφτουν και οι κίνδυνοι γύρω από τον ενεργειακό εφοδιασμό υποχωρούν, είναι σημαντικό να αρχίσουμε να καταργούμε αυτά τα μέτρα εγκαίρως και με συντονισμένο τρόπο».
Μιλώντας στη συνέντευξη τύπου που ακολούθησε την απόφαση του ΔΣ της ΕΚΤ να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, η κυρία Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι «τα κυβερνητικά μέτρα για την προστασία της οικονομίας από τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών ενέργειας θα πρέπει να είναι προσωρινά, στοχευμένα και προσαρμοσμένα στη διατήρηση των κινήτρων για κατανάλωση λιγότερης ενέργειας.
Ο πληθωρισμός αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ως εκ τούτου έμεινε σταθερή στην πορεία της αυξάνοντας τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης, όπως είχε προαναγγείλει, παρά την τραπεζική κρίση που πυροδότησαν οι Silicon Valley Bank και Credit Suisse.
Όπως τόνισε, o πληθωρισμός προβλέπεται να παραμείνει πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, σύμφωνα με την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Το αυξημένο επίπεδο αβεβαιότητας ενισχύει τη σημασία μιας προσέγγισης που εξαρτάται από τα δεδομένα στις αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής, οι οποίες θα καθορίζονται από την εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Παρακολουθούμε στενά τις τρέχουσες εντάσεις στην αγορά και είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε όπως είναι απαραίτητο για να διατηρήσουμε τη σταθερότητα των τιμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ. Ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ είναι ανθεκτικός, με ισχυρή κεφαλαιακή θέση και ρευστότητα. Σε κάθε περίπτωση, η εργαλειοθήκη πολιτικής μας είναι πλήρως εξοπλισμένη για να παράσχει στήριξη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, εάν χρειαστεί, και να διατηρήσει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κριστίν Λαγκάρντ: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιμέτωπη με την τέλεια οικονομική καταιγίδα
Οι νέες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ ολοκληρώθηκαν στις αρχές Μαρτίου πριν από την πρόσφατη εμφάνιση των εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ως εκ τούτου, οι εντάσεις αυτές συνεπάγονται πρόσθετη αβεβαιότητα γύρω από τις βασικές εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Πριν από αυτές τις τελευταίες εξελίξεις, η βασική πορεία του συνολικού πληθωρισμού είχε ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω, κυρίως λόγω της μικρότερης συμβολής των τιμών της ενέργειας από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ βλέπουν τώρα τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στο 5,3% το 2023, στο 2,9% το 2024 και στο 2,1% το 2025. Ταυτόχρονα, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα συνέχισε να αυξάνεται τον Φεβρουάριο και οι επιτελείς της ΕΚΤ αναμένουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 4,6% το 2023, δηλαδή υψηλότερα από ό,τι προέβλεπαν οι προβολές του Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, αναμένεται να μειωθεί στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% το 2025, καθώς εξασθενούν οι ανοδικές πιέσεις από τα σοκ της προσφοράς του παρελθόντος και την επαναλειτουργία της οικονομίας και καθώς η αυστηρότερη νομισματική πολιτική περιορίζει όλο και περισσότερο τη ζήτηση.
Οι βασικές προβολές για την ανάπτυξη το 2023 έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε 1,0% κατά μέσο όρο, ως αποτέλεσμα τόσο της μείωσης των τιμών της ενέργειας όσο και της μεγαλύτερης ανθεκτικότητας της οικονομίας στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Στη συνέχεια, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναμένουν ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί περαιτέρω, στο 1,6%, τόσο το 2024 όσο και το 2025, υποστηριζόμενη από μια εύρωστη αγορά εργασίας, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης και την ανάκαμψη των πραγματικών εισοδημάτων. Ταυτόχρονα, η ανάκαμψη της ανάπτυξης το 2024 και το 2025 είναι ασθενέστερη από ό,τι προβλεπόταν τον Δεκέμβριο, λόγω της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Οικονομική δραστηριότητα
Η οικονομία της ζώνης του ευρώ παρέμεινε στάσιμη το τέταρτο τρίμηνο του 2022, αποφεύγοντας έτσι την αναμενόμενη προηγουμένως συρρίκνωση. Ωστόσο, η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση μειώθηκε απότομα. Ο υψηλός πληθωρισμός, οι επικρατούσες αβεβαιότητες και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης επιβάρυναν την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, οι οποίες μειώθηκαν κατά 0,9% και 3,6% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η οικονομία φαίνεται ότι θα ανακάμψει τα επόμενα τρίμηνα. Η βιομηχανική παραγωγή αναμένεται να ανακάμψει καθώς οι συνθήκες προσφοράς βελτιώνονται περαιτέρω, η εμπιστοσύνη συνεχίζει να ανακάμπτει και οι επιχειρήσεις επεξεργάζονται μεγάλα ανεκτέλεστα υπόλοιπα παραγγελιών. Η αύξηση των μισθών και η πτώση των τιμών της ενέργειας θα αντισταθμίσουν εν μέρει την απώλεια αγοραστικής δύναμης που βιώνουν πολλά νοικοκυριά λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Αυτό, με τη σειρά του, θα στηρίξει τις καταναλωτικές δαπάνες.
Επιπλέον, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή, παρά την αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό του 6,6% τον Ιανουάριο του 2023.
Τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης για τη θωράκιση της οικονομίας από τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να είναι προσωρινά, στοχευμένα και προσαρμοσμένα στη διατήρηση των κινήτρων για λιγότερη κατανάλωση ενέργειας. Καθώς οι τιμές της ενέργειας πέφτουν και οι κίνδυνοι γύρω από τον ενεργειακό εφοδιασμό υποχωρούν, είναι σημαντικό να αρχίσει η άμεση και συντονισμένη αναδίπλωση των μέτρων αυτών. Τα μέτρα που δεν ανταποκρίνονται σε αυτές τις αρχές είναι πιθανό να αυξήσουν τις μεσοπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις, γεγονός που θα απαιτούσε ισχυρότερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, σύμφωνα με το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ και όπως αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 8ης Μαρτίου 2023, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες στο να καταστήσουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και να μειώσουν σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Οι πολιτικές για την ενίσχυση της ικανότητας προσφοράς της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν να συμβάλουν στη μεσοπρόθεσμη μείωση των πιέσεων στις τιμές. Για τον σκοπό αυτό, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εφαρμόσουν γρήγορα τα επενδυτικά και διαρθρωτικά μεταρρυθμιστικά τους σχέδια στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ επόμενης γενιάς. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 8,5% τον Φεβρουάριο. Η πτώση προήλθε από μια νέα απότομη πτώση των τιμών της ενέργειας. Αντίθετα, ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων αυξήθηκε περαιτέρω, στο 15,0%, με την προηγούμενη αύξηση του κόστους της ενέργειας και άλλων εισροών για την παραγωγή τροφίμων να εξακολουθεί να επηρεάζει τις τιμές καταναλωτή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Στο στόχαστρο των χάκερ η Κριστίν Λαγκάρντ
Επιπλέον, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα αυξήθηκε σε 5,6% τον Φεβρουάριο και άλλοι δείκτες υποκείμενου πληθωρισμού παρέμειναν επίσης υψηλοί. Ο πληθωρισμός των βιομηχανικών αγαθών εκτός ενέργειας αυξήθηκε σε 6,8% τον Φεβρουάριο, αντανακλώντας κυρίως τις καθυστερημένες επιπτώσεις των προηγούμενων συμφορήσεων στον εφοδιασμό και των υψηλών τιμών της ενέργειας. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών, ο οποίος αυξήθηκε σε 4,8% τον Φεβρουάριο, εξακολουθεί επίσης να οφείλεται στη σταδιακή μετακύλιση των προηγούμενων αυξήσεων του ενεργειακού κόστους, στη συσσωρευμένη ζήτηση από την επαναλειτουργία της οικονομίας και στην αύξηση των μισθών.
Οι μισθολογικές πιέσεις έχουν ενισχυθεί λόγω των εύρωστων αγορών εργασίας και των εργαζομένων που στοχεύουν να ανακτήσουν μέρος της αγοραστικής δύναμης που έχασαν λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Επιπλέον, πολλές επιχειρήσεις κατάφεραν να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους σε τομείς που αντιμετώπισαν περιορισμένη προσφορά και αναζωπύρωση της ζήτησης. Ταυτόχρονα, οι περισσότερες μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω στο 2%, αν και χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης, ιδίως υπό το πρίσμα της πρόσφατης μεταβλητότητας των προσδοκιών για τον πληθωρισμό με βάση την αγορά.
Αξιολόγηση κινδύνου
Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης κλίνουν προς τα κάτω. Οι επίμονα αυξημένες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να περιορίσουν τις ευρύτερες πιστωτικές συνθήκες πιο έντονα από ό,τι αναμένεται και να μειώσουν την εμπιστοσύνη. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και του λαού της εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πτωτικό κίνδυνο για την οικονομία και θα μπορούσε να ωθήσει εκ νέου το κόστος της ενέργειας και των τροφίμων. Θα μπορούσε επίσης να υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ εάν η παγκόσμια οικονομία εξασθενήσει πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν. Ωστόσο, οι εταιρείες θα μπορούσαν να προσαρμοστούν ταχύτερα στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον και, σε συνδυασμό με την εξασθένιση του ενεργειακού σοκ, αυτό θα μπορούσε να στηρίξει υψηλότερη ανάπτυξη από ό,τι αναμένεται σήμερα.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν τις υφιστάμενες πιέσεις από τον αγωγό που θα μπορούσαν ακόμη να στείλουν τις τιμές λιανικής ακόμη υψηλότερα από ό,τι αναμένεται βραχυπρόθεσμα. Οι εγχώριοι παράγοντες, όπως η επίμονη άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς και τα περιθώρια κέρδους, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερα επίπεδα, μεταξύ άλλων και μεσοπρόθεσμα. Επιπλέον, μια ισχυρότερη από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη στην Κίνα θα μπορούσε να δώσει νέα ώθηση στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων και στην εξωτερική ζήτηση. Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν τις επίμονα αυξημένες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές που θα μπορούσαν να επιταχύνουν τον αποπληθωρισμό. Επιπλέον, η πτώση των τιμών της ενέργειας θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μειωμένη πίεση από τον υποκείμενο πληθωρισμό και τους μισθούς. Μια αποδυνάμωση της ζήτησης, μεταξύ άλλων λόγω μεγαλύτερης επιβράδυνσης της τραπεζικής πίστωσης ή ισχυρότερης από την προβλεπόμενη μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, θα συνέβαλε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος, ιδίως μεσοπρόθεσμα.
Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες
Τα επιτόκια της αγοράς αυξήθηκαν σημαντικά τις εβδομάδες που ακολούθησαν την τελευταία μας συνεδρίαση. Ωστόσο, η αύξηση αυτή αντιστράφηκε έντονα τις τελευταίες ημέρες σε ένα πλαίσιο σοβαρών εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι τραπεζικές πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ έχουν γίνει ακριβότερες. Οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις έχουν αποδυναμωθεί περαιτέρω, λόγω της χαμηλότερης ζήτησης και των αυστηρότερων συνθηκών προσφοράς πιστώσεων. Ο δανεισμός των νοικοκυριών έχει γίνει επίσης ακριβότερος, ιδίως λόγω των υψηλότερων επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων. Αυτή η αύξηση του κόστους δανεισμού και η επακόλουθη μείωση της ζήτησης, μαζί με τα αυστηρότερα πιστωτικά πρότυπα, οδήγησαν σε περαιτέρω επιβράδυνση της αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά. Εν μέσω αυτής της ασθενέστερης δυναμικής των δανείων, η αύξηση του χρήματος έχει επιβραδυνθεί απότομα, καθοδηγούμενη από τις πιο ρευστές συνιστώσες του.
Συμπέρασμα
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κριστίν Λαγκάρντ: Συνάντηση με τον Νίκο Αναστασιάδη στην Κύπρο
Συνοψίζοντας, ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει υπερβολικά υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, σύμφωνα με την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Το αυξημένο επίπεδο αβεβαιότητας ενισχύει τη σημασία μιας προσέγγισης που εξαρτάται από τα δεδομένα στις αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής, οι οποίες θα καθορίζονται από την εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Παρακολουθούμε στενά τις τρέχουσες εντάσεις στην αγορά και είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο, για να διατηρήσουμε τη σταθερότητα των τιμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
