Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία έχει βαθύνει την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Ρωσίας. Η υψηλή εξάρτησή της από τη Ρωσία για φυσικό αέριο έχει καταστήσει την ενεργειακή ασφάλεια υπαρξιακή προτεραιότητα για τα κράτη μέλη της, ειδικά μετά τις πρόσφατες πράξεις δολιοφθοράς κατά των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 και Nord Stream 2. Αυτό το σενάριο προσθέτει ότι η ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ δεν λύνει βραχυπρόθεσμα τα προβλήματα εφοδιασμού των κρατών μελών της, καθώς είναι ένας κοινός ανταγωνισμός, όπου παραδοσιακά κυριαρχεί το εθνικό συμφέρον.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ενεργειακή κρίση: Διχασμός στην ΕΕ για το πλαφόν στο φυσικό αέριο-Δεν θα υπάρξει συμφωνία την επόμενη βδομάδα
Αυτός ο παράγοντας ώθησε τα κράτη μέλη να προσπαθήσουν να εγγυηθούν (το καθένα από μόνο του) τον μεγαλύτερο δυνατό όγκο ενεργειακού εφοδιασμού, εφαρμόζοντας τις αντίστοιχες εθνικές στρατηγικές τους και δίνοντας προτεραιότητα στις πηγές και τους παρόχους που έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στο σύστημά τους. Ωστόσο, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) αντιπροσωπεύει την πιο σταθερή εναλλακτική λύση που έχουν για να μετριάσουν τις επιπτώσεις μιας πιθανής ολικής διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου ή ενόψει νέων και πιθανών σαμποτάζ κρίσιμες ενεργειακές υποδομές.
Πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης
Στο πλαίσιο της συζήτησης για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, μια πρόσφατη έκθεση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου επισημαίνει τις βραχυπρόθεσμες δυνατότητες των λεγόμενων «πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης» (FSRU) για μείωση της ευρωπαϊκής εξάρτησης από Ρωσικό αέριο. Ουσιαστικά, αυτές οι μονάδες αποθήκευσης λειτουργούν ως δεξαμενόπλοια σχεδιασμένα να αποθηκεύουν, να μεταφέρουν, να επαναεριοποιούν και να έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύουν LNG απευθείας στους εθνικούς αγωγούς φυσικού αερίου.
Το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο αυτών των μονάδων είναι ότι, ανάλογα με την περίπτωση, μπορούν να λειτουργήσουν ως δεξαμενόπλοια μεταφοράς LNG ή ως πλωτές πλατφόρμες με την ευελιξία να τοποθετούνται και να μεταφέρονται σε στρατηγικά σημεία, κοντά σε υπάρχοντες αγωγούς φυσικού αερίου όπου στη συνέχεια εισάγεται LNG, χωρίς την ανάγκη της πολύπλοκης και δαπανηρής φυσικής υποδομής των τερματικών σταθμών LNG. Για παράδειγμα, το 2021 η ύπαρξη αυτών των μονάδων υπολογίστηκε σε 48. Τέσσερις από αυτές τις μονάδες βρίσκονταν στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, σε Ιταλία, Κροατία, Λιθουανία και Ρωσία (Καλίνινγκραντ). Τρεις μονάδες κατασκευάστηκαν το ίδιο έτος 2021 και 21 μονάδες βρίσκονται επί του παρόντος υπό κατασκευή. Το ένα μέρος αυτών αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2022 και το άλλο εντός του 2023.
Αν και από το 2021 η ζήτηση για πλωτές μονάδες έχει αυξηθεί μόνο, η πρόσφατη αναστολή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Πολωνία, τη Φινλανδία, τη Βουλγαρία, την Ολλανδία και τη Δανία οδήγησε σε νέα και σημαντική έκρηξη στη ζήτηση για αυτές τις μονάδες. Επί του παρόντος, αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν υποβάλει εντολές αγοράς ή έχουν ζητήσει υπηρεσίες μίσθωσης πλωτών μονάδων. Η Γερμανία βρίσκεται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για την απόκτηση πέντε πλωτών μονάδων. Η Πολωνία, από την πλευρά της, βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης μιας πλωτής μονάδας για τη δική της προμήθεια και διερευνά τη δυνατότητα κατασκευής άλλης για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Τσεχία και τη Σλοβακία. Η Φινλανδία και η Εσθονία διαθέτουν επίσης, υπό κοινή λειτουργία, μια μισθωμένη πλωτή μονάδα.
Προθεσμίες και κόστος κατασκευής
Η κατασκευή μιας από αυτές τις πλωτές μονάδες μπορεί να διαρκέσει τρία χρόνια και το κόστος της μπορεί να φτάσει τα 300 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, οι χρόνοι παραγωγής και το κόστος μπορούν να μειωθούν σημαντικά όταν πρόκειται για τη μετατροπή ενός δεξαμενόπλοιου LNG σε πλωτή πλατφόρμα (η χωρητικότητα των δεξαμενόπλοιων LNG και των πλωτών μονάδων είναι η ίδια, 170.000 κυβικά μέτρα). Ομοίως, οι όροι και το κόστος σε περιπτώσεις επαναμετατροπής μειώνονται επίσης σημαντικά.
Οι όροι κατασκευής αυτών καθορίζονται μεταξύ ενάμιση και δύο έτους και το κόστος τους κυμαίνεται μεταξύ 100 και 150 εκατομμυρίων δολαρίων. Παρά τα προηγούμενα, η κατασκευαστική ικανότητα των εν λόγω μονάδων είναι ένας περιοριστικός παράγοντας. Τα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας, ακολουθούμενα από τα ναυπηγεία στη Σιγκαπούρη και την Κίνα, είναι οι κύριοι κατασκευαστές αυτού του τύπου πλωτής υποδομής. Η έκρηξη της ζήτησης και η έλλειψη προσφοράς μπορεί κάλλιστα να δημιουργήσουν ένα εμπόδιο στον τομέα αυτό, το οποίο, πρακτικά, θα περιόριζε τη δυνατότητα της ΕΕ και των κρατών μελών της να εισάγουν μεγαλύτερο όγκο LNG βραχυπρόθεσμα.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ γνωρίζουν ότι μια σημαντική αύξηση της προμήθειας LNG στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα από την ικανότητά τους να κατασκευάσουν μεγαλύτερο αριθμό πλωτών μονάδων. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τις χώρες της ΕΕ να στοιχηματίσουν στην κατασκευή αυτών των μονάδων για να επεκτείνουν τις εξαγωγές LNG στην ΕΕ. Είναι λογικό να σκεφτούμε σε αυτό το σημείο ότι, μετά τις πράξεις δολιοφθοράς κατά των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 και φοβούμενοι ότι αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να επεκταθεί σε άλλες κρίσιμες υποδομές φυσικού αερίου, δεν είναι λίγες οι κοινοτικές χώρες που θα προσπαθήσουν να αυξήσουν τις ικανότητές τους για να εξοπλίσουν η ίδια με πλωτές μονάδες για τη μείωση των κινδύνων και την ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας.
Ισπανική προοπτική
Από την σκοπιά της Ισπανίας, μιας χώρας που επιδιώκει να μετατρέψει την ικανότητα επαναεριοποίησης της σε συγκριτικό πλεονέκτημα και έτσι να γίνει ο κύριος κόμβος διανομής LNG —έχει το ένα τρίτο του συνόλου της ικανότητας επαναεριοποίησης στην ΕΕ—, η έλλειψη υποδομής διασύνδεσης με γειτονικές χώρες θα μπορούσε να είναι μειονέκτημα. Αν και η Ισπανία έχει την υποστήριξη πολλών κοινοτικών εταίρων (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας) για την αύξηση της χωρητικότητας των υποδομών διασύνδεσης φυσικού αερίου, έχει επίσης αρνητές. Η Γαλλία είναι η κύρια από αυτές.
Χωρίς την υποστήριξη της Γαλλίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) δεν θα πάρει θέση. Με μια ευνοϊκή θέση από την ΕΚ, η Ισπανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ευρωπαϊκά κονδύλια και έτσι να αυξήσει τις δυνατότητες των υποδομών διασύνδεσης φυσικού αερίου με τις γειτονικές χώρες. Έτσι, ενόψει της θέσπισης ενός πιθανού κοινού συστήματος αγοράς φυσικού αερίου στην κοινότητα, οι τερματικοί σταθμοί LNG που βρίσκονται στις ισπανικές ακτές θα διαδραμάτιζαν κρίσιμο ρόλο στη λήψη και διανομή φυσικού αερίου στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο, η απουσία τέτοιων δυνατοτήτων διασύνδεσης θα ματαιώσει τον στόχο της Ισπανίας να γίνει ο κύριος κόμβος διανομής LNG από τη νότια προς την κεντρική Ευρώπη, δεν είναι ακόμη γνωστό εν μέρει ή πλήρως.
