Η μείωση του φυσικού αερίου από την Ρωσία, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία έχει φέρει τα πάνω-κάτω στον κόσμο της ενέργειας. Από τους πρώτους που επηρεάζονται είναι οι Λετονοί, που δεν έχουν πλέον, από το τέλος του Ιουλίου, και ξέρουν τι να περιμένουν τους επόμενους μήνες. «Οι τιμές της ενέργειας είναι τόσο ακραίες που έχουμε εγκαταστήσει ατομικούς θερμοσίφωνες. Είναι λιγότερο δαπανηρό από την χρήση της συλλογικής παροχής ζεστού νερού», λέει ένας κάτοικος της μεθορίου με την Ρωσία προειδοποιώντας τους «πολιτικούς» ότι περιμένει βοήθεια για να πληρώσει τους επόμενους φουσκωμένους λογαριασμούς, «διαφορετικά θα έχουν πρόβλημα».
Όπως στην Λετονία, η στρόφιγγα έχει κλείσει ήδη για την Βουλγαρία, την Δανία, την Φινλανδία, την Ολλανδία και την Πολωνία. Οσο για τους υπόλοιπους, οι ροές προς την Ευρώπη μειώνονται: ήδη τον Ιούλιο ήταν μειωμένες κατά 70% σε επίπεδο έτους, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Στις πρωτεύουσες της Ευρώπης, η προοπτική των παγωμένων καλοριφέρ ή των εκτός λειτουργίας εργοστασίων στοιχειώνει τις κυβερνήσεις, που ξέρουν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν χρησιμοποιεί στρατηγικά το όπλο της ενέργειας. Οι μειώσεις στις εξαγωγές έχουν προκαλέσει την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αφού πολλοί θερμικοί σταθμοί παραγωγής λειτουργούν με φυσικό αέριο. Η τιμή του πετρελαίου έχει επίσης αυξηθεί, σημειώνοντας κάποια κάμψη πρόσφατα.
Ο πόλεμος εξαπέλυσε την «πρώτη πραγματική παγκόσμια ενεργειακή κρίση στην ιστορία», λέει ο Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας. Και η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της θύελλας.
Το φυσικό αέριο είναι τόσο κρίσιμης σημασίας, κυρίως στις χώρες με μεγάλη εξάρτηση, όπως η Γερμανία και η βαριά βιομηχανία της, που εξαιρείται των δυτικών κυρώσεων, αντίθετα με τον άνθρακα, για τον οποίο ισχύει ολικό εμπάργκο, και για το πετρέλαιο, όπου ισχύει σταδιακό εμπάργκο.
«Επιχείρηση θερμοστάτης» και… μάλλινη κάλτσα
Οι ήδη σημαντικά μειωμένες ροές φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 ανάμεσα στην Ρωσία και την Γερμανία «θα κυμανθούν ανάμεσα στο 0% και το 20% της δυναμικότητας τους προσεχείς μήνες, προκαλώντας ύφεση στην Ευρώπη κατά τον χειμώνα 2022/2023», προβλέπει ο Matt Oxenford του Economist Intelligence Unit.
Σε περίπτωση έλλειψης, οι αρχές θα διακόψουν κατά προτεραιότητα την τροφοδοσία των επιχειρήσεων: στην Γαλλία, όπως και στην Γερμανία, οι κυβερνήσεις εκπονούν σχέδια για να επιλέξουν ποιες επιχειρήσεις θα θυσιασθούν πρώτες.
Όμως, και οι καταναλωτές που ζεσταίνονται ή μαγειρεύουν με φυσικό αέριο καλούνται να κάνουν οικονομία στην ενέργεια, την ώρα που οι Βρυξέλλες ζητούν από τις 27 χώρες μέλη να μειώσουν κατά 15% την κατανάλωση φυσικού αερίου.
Η Ιταλία ξεκίνησε ήδη από την άνοιξη την «επιχείρηση θερμοστάτης» για την μείωση της θέρμανσης και του κλιματισμού στα σχολεία και τις δημόσιες υπηρεσίες. Την πρωτοβουλία μιμήθηκε η Ισπανία και η Γερμανία.
Ειδικά στην Γερμανία, ξεκίνησε εκστρατεία για την μείωση του κλιματισμού, την προώθηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς και της προμήθειας κεφαλών ντουσιέρας που βοηθούν στην εξοικονόμηση νερού.
«Στροφή» σε LNG και άνθρακα
Η Γαλλία έχει παγώσει τις τιμές του φυσικού αερίου για τους οικιακούς καταναλωτές, αλλά στην Γερμανία, ο λογαριασμός των νοικοκυριών θα επιβαρυνθεί κατά εκατοντάδες ευρώ ετησίως.
Εν όψει του δύσκολου χειμώνα που αναμένεται, το συμβουλευτικό κέντρο των καταναλωτών στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία δεν είχε ποτέ τόση δουλειά στα 40 χρόνια της ιστορίας του. «Θα υπάρξουν πολλά νοικοκυριά που δεν θα μπορούν να πληρώσουν», προβλέπει ο εκπρόσωπος του κέντρου Ούντο Ζίβερντινγκ.
Πολλοί είναι αυτοί που παίρνουν πληροφορίες για την εγκατάσταση ηλιακών πάνελ. Αλλά πολλή δουλειά έχουν και οι προμηθευτές άνθρακα.
Η Γαλλία από την πλευρά της καταφεύγει και πάλι στο «κυνήγι της σπατάλης» της δεκαετίας του 1970: τα καταστήματα που χρησιμοποιούν κλιματισμό καλούνται να κρατούν κλειστές τις πόρτες τους.
Η Γαλλία έχει επιδοθεί επίσης σε κούρσα για την εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως το LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) ή ο πολύ ρυπογόνος άνθρακας.
Η Γαλλία εγκατέλειψε προσωρινά το σχέδιο διακοπής της λειτουργίας σταθμού παραγωγής με άνθρακα και θέλει να εγκαταστήσει ένα νέο πλωτό τέρμιναλ μεθανίου, απόφαση που καταγγέλλεται από τους υπερασπιστές του περιβάλλοντος.
