Από την πρώτη στιγμή, οι λεγόμενοι Ρώσοι ολιγάρχες , ανάμεσά τους και ο πασίγνωστος Ρομάν Αμπράμοβιτς, μπήκαν στο στόχαστρο χωρών της Δύσης οι οποίοι είδαν προσωπικά τους περιουσιακά στοιχεία να κατάσχονται σε μία προσπάθεια να ασκηθεί ασφυκτική πίεση στο περιβάλλον του Βλαντιμίρ Πούτιν. Άλλωστε πολλοί από αυτούς βρίσκονται στον στενό κύκλο συμβούλων και συνεργατών τρόπον τινά του ίδιοι του Ρώσου προέδρου. Συνολικά, μεγιστάνες συνολικής αξίας τουλάχιστον 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων πριν από την έναρξη του πολέμου έχουν πληγεί από κυρώσεις, σύμφωνα με την ιστοσελίδα reporter.com.cy.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Καθηγητής Μάζης: Τα ρούβλια, ο Πούτιν- Ο άξονας Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και η Ευρώπη που απλώς κοιτάζει (Βίντεο)
Κατατοπιστική είναι η έρευνα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg και των δημοσιογράφων Stephanie Baker και Tom Maloney οι οποίοι σε εκτενές άρθρο τους φανερώνουν πώς, γιατί και ποιοι είναι οι ολιγάρχες που αυτή τη στιγμή συνεχίζουν να κάνουν business σε παγκόσμιο επίπεδο παρά τον επιθετικό πόλεμο του Πούτιν.
Παρά το μπαράζ, ωστόσο, των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, οι μισοί από τους 20 ισχυρότερους ολιγάρχες της Ρωσίας φαίνεται πως έχουν αποφύγει να τους επιβληθούν μέτρα και οι λόγοι είναι αρκετοί. Η προσπάθεια απομόνωσης της Ρωσίας από τη διεθνή χρηματοδότηση και πίεσης προς τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν – ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία – οδήγησε το Ηνωμένο Βασίλειο να επιβάλει κυρώσεις σε 10 από τους πλουσιότερους δισεκατομμυριούχους και την Ευρωπαϊκή Ένωση εννέα. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις μόνο σε τέσσερις.
Όπως προκύπτει από την έρευνα, μόνο τρεις από τους 20 πλουσιότερους ολιγάρχες εμφανίζονται και στις τρεις λίστες, με τέσσερις από τους πέντε να μην έχουν υποστεί κυρώσεις ούτε από την ΕΕ, ούτε από τις ΗΠΑ, ούτε και από την Μεγάλη Βρετανία.
«Επικεφαλής» είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Ποτάνιν, ένας μεγιστάνας των μετάλλων που η περιουσία του στις 18 Φεβρουαρίου ανερχόταν στα 30 δισ. δολάρια. Αυτή τη στιγμή, ο πλουσιότερος από τους ολιγάρχες που έχουν υποστεί κυρώσεις είναι ο Alexey Mordashov, ο κύριος μέτοχος της Severstal PJSC, της τέταρτης μεγαλύτερης χαλυβουργίας της Ρωσίας, ο οποίος είδε την ΕΕ να δεσμεύει τα περιουσιακά του στοιχεία στις 28 Φεβρουαρίου και το Ηνωμένο Βασίλειο δύο εβδομάδες αργότερα.
Ο μεγιστάνας της ενέργειας, Leonid Mikhelson, ο μεγιστάνας του χάλυβα Vladimir Lisin και ο Vagit Alekperov, πρόεδρος του πετρελαϊκού κολοσσού Lukoil PJSC, είναι μεταξύ των άλλων πλουσιότερων Ρώσων που δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Όπως επισημαίνει το Bloomberg η παρακολούθηση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν παραμένει δύσκολη, καθώς η Ουάσιγκτον, οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο εκδίδουν κυρώσεις κατά βούλησιν και χωρίς απαραίτητα να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ τους. Αντίστοιχα η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Ιαπωνία έχουν επιβάλει τους δικούς τους περιορισμούς.
Γιατί δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε όλους
Στο ερώτημα λοιπόν, γιατί δεν βρίσκονται όλοι οι Ρώσοι ολιγάρχες σε κάποια λίστα κυρώσεων μία και μόνο απάντηση δεν υπάρχει. Σύμφωνα με το Bloomberg, το οποίο επικαλείται αναλύσεις ειδικών σε θέματα κυρώσεων το να επιβληθούν κυρώσεις σε συγκεκριμένα πρόσωπα δεν είναι μία απλή διαδικασία, καθώς σε έναν βαθμό δεν επηρεάζεται μόνο το πρόσωπο, ούτε η πατρίδα του στην οποία δραστηριοποιείται κυρίως, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επηρεαστεί αρνητικά και η χώρα που επιβάλλει της κυρώσεις, εάν οι δραστηριότητές του επεκτείνονται και εκεί. Άλλωστε ειδικά οι Ρώσοι ολιγάρχες δραστηριοποιούνται σε μεγάλο βαθμό εντός και εκτός Ρωσίας με σημαντικά μερίδια σε τεράστιες εταιρείες ενέργειας, μετάλλων και λιπασμάτων σε πολλές χώρες του πλανήτη.
«Υπάρχουν λόγοι να κυνηγάς ορισμένους ολιγάρχες και υπάρχουν λόγοι να κρατάς μερικούς σε εκκρεμότητα», λέει στο Bloomberg ο Τζον Σμιθ, ο οποίος ήταν επικεφαλής της μονάδας κυρώσεων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC), μέχρι τον Μάιο του 2018, και τώρα είναι συνεργάτης στη δικηγορική εταιρεία Morrison & Foerster στην Ουάσιγκτον, DC «Μπορεί είτε επειδή πιστεύεται ότι δεν είναι στο κέντρο αποφάσεων του Κρεμλίνου, είτε οι όποιες κυρώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να σχεδιαστούν έτσι ώστε να έχουν τις λιγότερες επιπτώσεις στις χώρες που τις επιβάλλουν».
Άλλωστε, οι ΗΠΑ έμαθαν από την εμπειρία του 2018, όταν επέβαλαν κυρώσεις στον δισεκατομμυριούχο Oleg Deripaska, ο οποίος έλεγχε την United Co. Rusal International PJSC, τη μεγαλύτερη εταιρεία αλουμινίου στον κόσμο εκτός Κίνας. Αυτό προκάλεσε τις παγκόσμιες τιμές να εκτιναχθούν στα ύψη, επανερχόμενες σε σταθεροποίηση μόνο αφού ο Deripaska συμφώνησε να παραιτηθεί από τον έλεγχο της Rusal το 2019.
Πώς επηρέασαν οι κυρώσεις τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους;
Ορισμένοι Ρώσοι στοχοποιήθηκαν λόγω των σαφών δεσμών τους με κρατικές εταιρείες, ανεξάρτητα από την καθαρή τους περιουσία: ο Igor Shuvalov, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, είναι τώρα πρόεδρος της κρατικής τράπεζας VEB, ενώ ο Sergey Ivanov είναι διευθύνων σύμβουλος της κρατικά ελεγχόμενης εταιρεία διαμαντιών Alrosa PJSC και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Gazprombank.
Οι άνευ προηγουμένου κυρώσεις μπορεί να επεκτάθηκαν σε μεγάλο μέρος του πλανήτη, ωστόσο οι πλούσιοι Ρώσοι, μετακίνησαν όσο πρόλαβαν περιουσιακά στοιχεία με αποτέλεσμα πολλές χώρες, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία να προχωρήσουν σε κατασχέσεις ακόμη και γιοτ και ιδιωτικών αεροσκαφών. Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο μεγαλύτερος μέτοχος της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής χάλυβα της Ρωσίας, Evraz Plc, πουλά την ποδοσφαιρική ομάδα της Τσέλσι μετά από τις κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Ο Alisher Usmanov, ο οποίος κατέχει το 49% της USM, η οποία ελέγχει την εταιρεία παραγωγής χάλυβα και σιδηρομεταλλεύματος Metalloinvest, υπέστη κυρώσεις από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Είχε ήδη μεταβιβάσει το μεγαλύτερο μέρος της ακίνητης περιουσίας του και άλλης περιουσίας του σε αμετάκλητα καταπιστεύματα των οποίων δεν είναι πλέον δικαιούχος.
Αυτή η κίνηση έχει περιπλέξει τις προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης να μπλοκάρει την περιουσία του, συμπεριλαμβανομένου του μήκους 156 μέτρων γιοτ του, Dilbar, που τώρα βρίσκεται στο Αμβούργο της Γερμανίας. Οι ανησυχίες για πιθανές επιπτώσεις στην αγορά έγιναν γρήγορα σαφείς, παρόλο που ο Usmanov πιστεύεται ότι κατέχει λίγο λιγότερο από το 50%, το όριο στο οποίο οι κυρώσεις επιβάλλονται στις εταιρείες του. Αφού οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στον Ουσμάνοφ στις 3 Μαρτίου, μπλοκάροντας τα προσωπικά του περιουσιακά στοιχεία, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έκανε στροφή την ίδια μέρα και εξέδωσε άδειες που επιτρέπουν σε οποιεσδήποτε εταιρείες που ανήκουν στην πλειοψηφία τους, άμεσα ή έμμεσα, να συνεχίσουν να λειτουργούν.
