Εξαιτίας της θέσης του Komsomolets, σχεδόν 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τα σοβιετικά σύνορα, οι σοβιετικές ναυτικές αρχές είχαν να πάρουν μια πολύ δύσκολη απόφαση.
Το Komsomolets καθιδρύθηκε το 1983, στο Severodvinks. Το σοβιετικό πυρηνικό υποβρύχιο ήταν τεράστιο με μήκος 117,5 μέτρων και ύψος 10,7 μέτρων. Το Komsomolets διέθετε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα. Επιπρόσθετα, το σκάφος είχε κύτος κατασκευασμένο από τιτάνιο. Το υλικό αυτό είναι ελαφρύτερο αλλά δυνατότερο από το σίδερο και ως αποτέλεσμα το Komsomolets μπορούσε να καταδυθεί βαθύτερα από κάθε άλλο επανδρωμένο υποβρύχιο. Τα βάθος αυτό ξεπερνούσε τα 915 μέτρα!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πως λειτουργούν τα πυρηνικά υποβρύχια; Με 3D αναπαράσταση!
Φωτιά στα Βαθιά
Ήταν 7 Απριλίου 1989 όταν συνέβη το τραγικό ατύχημα, με το υποβρύχιο να βρίσκεται στην Νορβηγική Θάλασσα και σε βάθος 381 μέτρων. Το βάθος αυτό ήταν μικρότερο από το μέγιστο βάθος επιχείρησης, οπότε κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν κίνδυνοι για την αποστολή.
Σύμφωνα με εκτίμηση της CIA, ένας αεραγωγός υψηλής πίεσης, ο οποίος συνδεόταν με τις βασικές δεξαμενές ερμάτων (οι βασικές ή κεντρικές δεξαμενές ερμάτων βοηθούν το υποβρύχιο να ρυθμίζει το βάθος του), εξερράγη στο έβδομο τμήμα. Αν και τα γεγονότα είναι μπερδεμένα, πιστεύεται ότι σταγονίδια λαδιού κατευθύνθηκαν σε μία καυτή επιφάνεια (στο έβδομο τμήμα), και δημιουργήθηκε σπίθα, που λόγω του οξυγονούχου αέρα μεγάλης πίεσης, οδήγησε σε πυρκαγιά.
To Komsomolets ήταν εξοπλισμένο με σύστημα κατάσβεσης φωτιών με βάση φρέον. Το γέμισμα του φλεγόμενου τμήματος με ένα μη εύφλεκτο υγρό θα έσβηνε την πυρκαγιά. Ο Α' μηχανικός του Komsomolets, Valentin Babenko και ο καπετάνιος του υποβρυχίου, Yevgeniy Vanin, καθυστέρησαν το γέμισμα του τμήματος εφτά με φρέον, επειδή είχε παγιδευτεί ένας ναύτης μέσα. Τελικά, γέμισαν το τμήμα με το υγρό, σκοτώνοντας τον παγιδευμένο ναύτη.
Η φωτιά όμως δεν έσβησε. Αντίθετα, εξαπλώθηκε και στο τμήμα έξι. Το Komsomolets έχασε ισχύ και οι προπέλες του σταμάτησαν να γυρνούν. Για να αποφευχθεί το λιώσιμο του πυρηνικού του αντιδραστήρα, η ενέργεια του υποβρυχίου απενεργοποιήθηκε και κάθε έλεγχος χάθηκε. Σχεδόν από θαύμα, το σκάφος κατάφερε να ξεκινήσει ανάδυση έκτακτης ανάγκης, κατά την οποία αέρας σπρώχνεται μέσα στις δεξαμενές ερμάτων και ως αποτέλεσμα το υποβρύχιο επανήρθε στην επιφάνεια του νερού.
Με τη συνεχιζόμενη φωτιά στο εσωτερικού του υποβρυχίου, ο καπετάνιος Vanin διέταξε τους άντρες να μετακινηθούν προς τον πύργο μεταφοράς (sail). Το εσωτερικό του Komsomolets ήταν τόσο ζεστό που το εξωτερικό μέρος του κύτους, το οποίο ήταν επενδυμένο με καουτσούκ, έλιωνε στην θάλασσα! Στις 11:41, το σήμα έκτακτης ανάγκης του καπετάνιου Vanin λαμβάνετε αλλά για κάποιο λόγο η απάντηση ήταν κρυπτογραφημένη. Ωστόσο, η σοβιετική ναυτική διοίκηση γνώριζε πως το σοβιετικό υποβρύχιο βρισκόταν σε κίνδυνο. Αυτό που δεν γνώριζε όμως ήταν πόσο σοβαρός ήταν ο κίνδυνος και φυσικά ποια ήταν η τοποθεσία του υποβρυχίου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Poseidon: το πρώτο μη επανδρωμένο πυρηνικό υποβρύχιο όχημα έρχεται στην Ρωσία το 2027
SOS
Στις 12:19, ο καπετάνιος Vanin παρέλειψε τις διαδικασίες αποκρυπτογράφησης της μετάδοσης, εξέπεμψε σήμα SOS και κάλεσε για βοήθεια από οποιαδήποτε διαθέσιμο πλοίο.
Εξαιτίας της θέσης του Komsomolets, σχεδόν 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, οι σοβιετικές ναυτικές αρχές είχαν να πάρουν μια πολύ δύσκολη απόφαση. Μπορούσαν να στείλουν αργά διασωστικά ελικόπτερα, τα οποία θα προσγειώνονταν στο νερό αλλά δεν θα είχαν αρκετό καύσιμο για επιστροφή ή να στείλουν αεροπλάνο πολλαπλών κινητήρων, το οποίο θα πετούσε λέμβους στο Komsomolets, αλλά δεν θα προσγειώνονταν.
Τελικά, στάλθηκε ένα Il-38 αεροσκάφος τεσσάρων κινητήρων, το οποίο δεν μπορούσε να προσγειωθεί στο νερό. Κάτω από ιδανικές συνθήκες, η προετοιμασία του αεροπλάνου για διάσωση έκτακτης ανάγκης θα διαρκούσε περίπου 90 λεπτά. Ο υπεύθυνος πιλότος, Petrogradsky, απογειώθηκε από τον διάδρομο πτήσης σε μόλις 49 λεπτά.
Βλέποντας το Il-38, το πλήρωμα δεν φόρεσε καταδυτική στολή, αφού θεώρησε πως η διάσωσή του ήταν επικείμενη. Αλλά το σχεδόν παγωμένο νερό μπορούσε να σκοτώσει σε μόλις 15 λεπτά...
Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, η θάλασσα έγινε αρκετά ταραγμένη και η φωτιά στο εσωτερικό του κύτους έγινε δύσκολο να ελεγχθεί.
Ο καπετάνιος Vanin μετέδωσε: "Προετοιμάζω 69 ανθρώπους να εγκαταλείψουν το σκάφος."
Αν και το Il-38 πέταξε διασωστικές λέμβους, κάποιες καταστράφηκαν στην θάλασσα και εν τέλει δεν ήταν αρκετές για όλους τους άντρες. Οι ναύτες έχαναν σταδιακά την αίσθηση των άκρων τους και δεν μπορούσαν να κρατηθούν άλλο από τις λέμβους. Κάποιοι από αυτούς χάνοντας τις αισθήσεις τους, γλίστρησαν και παρασύρθηκαν από την άγρια θάλασσα.
Ο καπετάνιος Vanin και άλλοι έξι ήταν ακόμα μέσα στο Komsomolets προσπαθώντας να αποτρέψουν την βύθιση του υποβρυχίου, ωστόσο πολεμούσαν σε μία μάχη που είχε ήδη χαθεί. Όσο το Komsomolets βυθίζονταν, ο Vanin και άλλοι πέντε πήδηξαν στην κάψουλα διαφυγής, αντιλαμβάνοντας πολύ αργά πως ένα άντρας έμεινε πίσω, κάπου στο υποβρύχιο. Αφού μπήκαν συνειδητοποίησαν επίσης πως δεν μπορούσαν να απελευθερώσουν την κάψουλα.
Μετά τα 400 μέτρα, μία έκρηξη συνέβη στο υποβρύχιο με αποτέλεσμα να ελευθερώσει την κάψουλα διαφυγής. Στην επιφάνεια, η ανώμαλη θάλασσα πλημμύρησε την κάψουλα μόλις άνοιξαν τη καταπακτή. Σχεδόν κατευθείαν, νερό γέμισε την άκατο και μόνο ένας άντρας κατάφερε να δραπετεύσει. Ο καπετάνιος Vanin και άλλοι τέσσερεις άντρες έχασαν την ζωή τους μαζί με το Komsomolets. Ο τελικός απολογισμός ήταν 42 νεκροί.
Ο Απόηχος
Από την δεκαετία του '90 έως και σήμερα, το Komsomolets παραμένει στον βυθό του ωκεανού. Εκτός από τον πυρηνικό του αντιδραστήρα, το υποβρύχιο διέθετε και τορπίλες με πυρηνικές κεφαλές.
Το 1992, μία ομάδα επιστημόνων ερεύνησε το ναυάγιο και πήρε αντιραδιενεργά μέτρα. Αν και τα μέτρα ήταν αρκετά, έκριναν πως ο ωκεανός θα αραίωνε αποτελεσματικά κάθε διαρροή ραδιενέργειας και πως η ανάδυση του υποβρυχίου θα ήταν πιο ριψοκίνδυνη από το να το αφήσουν εκεί.
Φαίνεται λοιπόν πως το Komsomolets θα μείνει στον βυθό του ωκεανού για μία αιωνιότητα...
