Οι Ηνωμένες Πολιτείες, παραγκωνίζοντας τη Γαλλία σε μια συμφωνία με την Αυστραλία για αγορά υποβρυχίων, έθεσαν για άλλη μια φορά αμφιβολίες για τη δέσμευση της Ουάσινγκτον στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Η Ουάσινγκτον τόνισε επίσης την ταχύτητα με την οποία ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κινείται, τουλάχιστον στρατιωτικά, στην Ανατολική Ασία.
Όταν ο Μπάιντεν διαδέχθηκε τον Ντόναλντ Τραμπ, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι περίμεναν ότι αυτό προμήνυε μια νέα εποχή στενής συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
Η περιφρόνηση των ΗΠΑ έναντι των Συμμάχων στο ΝΑΤΟ
Αντ 'αυτού, το ΝΑΤΟ χτυπήθηκε με μυστικές αποφάσεις από την Ουάσινγκτον που υποδηλώνουν περιφρόνηση για την Ευρώπη γενικά και στην συγκεκριμένη περίπτωση, τον κορυφαίο σύμμαχο της, την Γαλλία ειδικότερα.
Πιο πρόσφατα, υπήρξε η αποχώρηση του Μπάιντεν από το Αφγανιστάν και μια χαοτική έξοδος αμάχων που πραγματοποιήθηκε με ελάχιστο συντονισμό με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Τον Απρίλιο, όταν ο Μπάιντεν αποφάσισε να αποχωρήσει, το ΝΑΤΟ είχε περίπου 7.000 στρατιώτες στη χώρα εκ των οποίων 2.500 ήταν Αμερικανοί.
Όταν τον Ιούλιο, ο Μπάιντεν διέταξε την εκκένωση της κοινής στρατιωτικής αεροπορικής βάσης του Μπαγκράμ στο Αφγανιστάν, όχι μόνο δεν ενημέρωσε την αφγανική κυβέρνηση εκ των προτέρων, αλλά ούτε και το ΝΑΤΟ.
Ο Μπάιντεν προσέβαλε τους ανατολικοευρωπαίους συμμάχους του αποδεχόμενος το αίτημα της Γερμανίας να την λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, ο οποίος παρακάμπτει την Ουκρανία και θα μπορούσε να δώσει στη Μόσχα τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως οικονομικό όπλο εναντίον τους.
Η απόφαση για τα υποβρύχια δείχνει ότι η αμερικανική στρατιωτική εστίαση ανατολικά μπορεί να διαταράξει τους παραδοσιακούς συμμάχους στη Δύση.
Η δημιουργία της AUKUS
Η Συμμαχία της AUKUS υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι περισσότερο επείγον από το αναμενόμενο, τυχόν περαιτέρω ενίσχυση της με την προσθήκη της Ιαπωνίας και την Ινδίας σε αυτήν.
Ο Μπάιντεν έχει προγραμματίσει να συναντηθεί με ηγέτες από την Ιαπωνία, την Ινδία και την Αυστραλία στην Ουάσιγκτον στις 23 Σεπτεμβρίου.
Θα είναι η πρώτη συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο του λεγόμενου Τετραπλούς Διαλόγου Ασφαλείας, γνωστού και ως Quad, που επιδιώκει τον συντονισμό των πολιτικών σε διάφορα θέματα, κυρίως την συρρίκνωση της αυξανόμενης στρατιωτικής επιρροής της Κίνας στην Ανατολική Ασία.
Η Γαλλική δυσαρέσκεια
Οι Γάλλοι από την πλευρά τους ήταν απογοητευμένοι για την αρνητική εξέλιξη του θέματος αγοράς υποβρυχίων τους από την Αυστραλία και τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Την Παρασκευή, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακάλεσε τους πρέσβεις του από την Ουάσινγκτον και την Αυστραλία.
Η Γαλλία, ο παλαιότερος σύμμαχος της Αμερική, ακύρωσε εκδήλωση στην Ουάσινγκτον για τον εορτασμό της 240ης επετείου της θαλάσσιας μάχης μεταξύ γαλλικών και βρετανικών πλοίων στο Γιορκτάουν της Βιρτζίνια.
Η γαλλική νίκη επέτρεψε τότε στα στρατεύματα υπό τη διοίκηση του George Washington να νικήσουν τους Βρετανούς και να τερματίσουν τον Επαναστατικό πόλεμο.
Υπενθυμίζεται ότι ο Μακρόν είχε υπογράψει συμφωνία αξίας 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την πώληση στην Αυστραλία 12 υποβρυχίων με κινητήρα ντίζελ.
Μυστικά, οι ΗΠΑ παρενέβησαν και συμφώνησαν με την Αυστραλία, να της παράσχουν τεχνολογία για την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων και να ακυρωθεί έτσι η γαλλική παραγγελία.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι η Γαλλία ενημερώθηκε εκ των προτέρων για τη συμφωνία, αλλά αρνήθηκε να πει πότε.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν χαρακτήρισε την εξέλιξη των γεγονότων ένα μαχαίρι στην πλάτη. «Είχαμε δημιουργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με την Αυστραλία και αυτή η εμπιστοσύνη προδόθηκε», είπε. Πρόσθεσε ότι η Γαλλία δεν ενημερώθηκε για την αλλαγή των σχεδίων.
Ο Λε Ντριάν ξεκίνησε επίσης μια ιδιαίτερα κριτική στον Μπάιντεν, συγκρίνοντάς τον με τον περιφρονημένο Τραμπ. «Αυτό που με απασχολεί επίσης είναι η αμερικανική συμπεριφορά», είπε. «Αυτή η βάναυση, μονομερής, απρόβλεπτη απόφαση μοιάζει πολύ με αυτό που έκανε ο κ. Τραμπ. Οι σύμμαχοι δεν το κάνουν αυτό ο ένας στον άλλο ».
Η υπουργός των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων Φλόρενς Πάρλι παραπονέθηκε ότι οι Αμερικανοί αποφάσισαν να παραμερίσουν έναν σύμμαχό τους «σε μια εποχή που αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού».
Κοινή Γαλλογερμανική στάση στο ΝΑΤΟ
Η κυβέρνηση Μακρόν δεν είχε δείξει κανένα ενθουσιασμό για τυχόν εμπλοκή του ΝΑΤΟ που ενδεχομένως παρασύρθηκε από τις ΗΠΑ σε σύγκρουση με την Κίνα. Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, ο Μακρόν περιφρόνησε δημόσια την ιδέα. «Το ΝΑΤΟ είναι ένας οργανισμός που αφορά τον Βόρειο Ατλαντικό. Η Κίνα δεν έχει καμία σχέση με τον Βόρειο Ατλαντικό », είπε.
Δεν ήταν μόνος. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελ Μέρκελ χαρακτήρισε τη Ρωσία και όχι την Κίνα ως «μεγάλη πρόκληση» και ότι το ΝΑΤΟ δεν πρέπει «απλώς να αντιπαρατεθεί με την Κίνα».
«Πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία». κατέληξε.
Το ΝΑΤΟ είχε επιφυλάξει τις κύριες ανησυχίες του για τη Ρωσία. Στην ανακοίνωση του Ιουνίου, το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε τη Μόσχα ως «απειλή για την ευρωατλαντική ασφάλεια». Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, «μπορεί να παρουσιάσει προκλήσεις».
Η συμφωνία ήταν μέρος της νέας συμμαχίας που ονομάζεται AUKUS, αρκτικόλεξο για την «Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες», μια οιονεί συμμαχία που μοιράζεται τεχνολογία και απευθύνεται σαφώς κατά της Κίνας.
Η κινεζική αντίδραση
Η Κίνα εξέφρασε την οργή της. Ο αξιωματούχος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Zhao Lijian δήλωσε στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία:
«Πρέπει να εγκαταλείψουν τη ξεπερασμένη ψυχοπολεμική νοοτροπία μηδενικού αθροίσματος και τις στενόμυαλες γεωπολιτικές έννοιες και να σεβαστούν τη φιλοδοξία των περιφερειακών λαών και να κάνουν περισσότερα που ευνοούν την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και ανάπτυξη, γιατί διαφορετικά θα καταλήξουν να βλάπτουν τα δικά τους συμφέροντα ».
Ο Ζάο προσπάθησε να συνδέσει τη συμφωνία για την υποβρύχια πυρηνική πρόωση με τους κινδύνους της διάδοσης των ατομικών όπλων, θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα την Ιαπωνία και τη Νέα Ζηλανδία, λέγοντας:
«Η Κίνα θα παρακολουθεί στενά την κατάσταση», είπε ο Ζάο. Η Κίνα διαθέτει άφθονα πυρηνικά υποβρύχια και προσθέτει στο οπλοστάσιό της πυρηνικούς πυραύλους ικανούς να πλήξουν χερσαίους στόχους από μεγάλη απόσταση.
Η πιο στρτικοποιημένη εφημερίδα του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος "Global Times" ανακοίνωσε ότι «τα αυστραλιανά στρατεύματα είναι επίσης πιθανότατα η πρώτη ομάδα δυτικών στρατιωτών που θα σπαταλήσουν τη ζωή τους στη θάλασσα της Νότιας Κίνας».
Πιθανές επιπτώσεις
Οι πιθανές βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αυτού του μοναδικού γεγονότος είναι πολλές, όπως:
Η συρρίκνωση της σημασίας του ΝΑΤΟ για την ΕΕ
Η επιτακτικότητα της δημιουργίας Ευρωστρατού από την ΕΕ ως στρατιωτικού βραχίονα επιβολής των αποφάσεών της. Ήδη με την PESCO έχουν τεθεί οι βάσεις για την δημιουργία κοινής Ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία προχωράει με γρήγορους ρυθμούς
Η βελτίωση των σχέσεων Γαλλίας-Γερμανίας -ΕΕ με την Ρωσία
Η στάση της Κίνας απέναντι στη πεινασμένη για εμπόριο, Βρετανία μετά το Brexit.
Ο Φουέτερ επιδεινώνει τις ήδη κακές σχέσεις μεταξύ Κίνας και Αυστραλίας, που οφείλεται στην κριτική της Καμπέρα για την πολιτική του Πεκίνου απέναντι στον πληθυσμό των Ουιγούρων μουσουλμάνων-μειονοτήτων.
Και τέλος, όλο και περισσότερο αναρωτιέται για το αν η Κίνα θα προσπαθήσει σύντομα να στραγγαλίσει την Ταϊβάν, την από καιρό αποσχισμένη περιοχή.
Ο Μπάιντεν πρότεινε πρόσφατα ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν το νησί .
Η θέση της Ελλάδας
Η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω αυτής της μείζονος κρίσης, μεταξύ των δύο σημαντικότερων συμμάχων της, των ΗΠΑ και της Γαλλίας και καλό θα ήταν να διατηρήσει ισορροπίες.
Η χρονική περίοδος μάλιστα που εξελίσσεται αυτή η Αμερικανογαλλική κρίση συμπίπτει με την υπογραφή 5ετούς ανανέωσης στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ.
Η χώρα μας τέλος θα πρέπει να παίξει ρόλο γεφυροποιού μεταξύ των δύο συμμάχων μας το ταχύτερο δυνατόν.
