Η επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, γεννά αγωνία και για την τύχη των εκατοντάδων αρχαιολογικών θησαυρών που εκτίθενται ή βρίσκονται στις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Καμπούλ, που θεωρούνταν παλαιότερα ένα από τα καλύτερα του κόσμου, με συλλογές και εκθέματα που έχουν έντονο ελληνικό χρώμα. Ανεκτίμητοι θησαυροί από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του, πειστήρια ενός μακραίωνου πολιτισμού που είχε διασωθεί και φυλασσόταν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της χώρας.
Το μουσειακό συγκρότημα, εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου τη δεκαετίας του 1990, υπέστη σοβαρές ζημιές και ένα σημαντικό μέρος των συλλογών του λεηλατήθηκε και βανδαλίστηκε. Μετά την ήττα των Ταλιμπάν το 2001, η ανακατασκευή του Μουσείου, αποτέλεσε προτεραιότητα του υπουργείου Πολιτισμού του Αφγανιστάν, προκειμένου να διασωθεί και αναδειχθεί ένα σημαντικό μέρος της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η δωρεά της Ελλάδας τη δεκαετία του 2000
Η Ελλάδα συνέβαλλε τα μέγιστα τη δεκαετία του 2000 για την αποκατάσταση του Αρχαιολογικού Μουσείο της Καμπούλ, αφού τόσο κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου όσο και κατά την επέμβαση των δυνάμεων ΗΠΑ και ΝΑΤΟ το 2001 κατά των Ταλιμπάν, είχε υποστεί σοβαρές καταστροφές.
Το 2002 πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της UNESCO το «Διεθνές Συνέδριο για την Αποκατάσταση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Αφγανιστάν», όπου η Ελλάδα ανακοίνωσε τη διάθεση 750.000 $ για την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη χώρα. Το ποσό αυτά τα επόμενα χρόνια δαπανήθηκε κυρίως στην ανασυγκρότηση της πολιτιστικής υποδομής του Αφγανιστάν, τόσο στην αποκατάσταση του κτιρίου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όσο της Εθνικής Πινακοθήκης και του Εθνικού Θεάτρου. Επιστέγασμα της προσπάθειας αυτής, ήταν η επαναλειτουργία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στα τέλη του 2005, με τα εγκαίνια να τελούνται από τον τότε πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι.
Επίσης την περίοδο του εμφυλίου πολέμου στο Αφγανιστάν, το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας αγόρασε αφγανικές αρχαιότητες που επωλούντο στο εξωτερικό, προκειμένου να τις φυλάξει και να τις επιστρέψει στους νόμιμους κατόχους.
Αποθετήριο πολιτιστικής κληρονομιάς
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ είναι το αποθετήριο πολλών από τα πιο εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα στη χώρα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τοιχογραφίες από το Ντιλμπερτζίν, επιγραφές, τμήματα αρχιτεκτονικής, γλυπτά, μεταλλικά αντικείμενα και νομίσματα που ανασκάφθηκαν κατά τις γαλλικές ανασκαφές στο Άι-Χανούμ και το Σουρχ Κοτάλ, η εντυπωσιακή συλλογή αντικειμένων που βρέθηκαν σε μια αποθήκη εμπόρων στην πόλη Μπαγκράμ, στην οποία περιλαμβάνονται φιλντίσι από την Ινδία, καθρέφτες από την Κίνα και γυάλινα σκεύη από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τα κεφάλια από μάρμαρο της Χαντά, βουδιστικά γλυπτά από το Τεπέ Σαρντάρ και άλλα μοναστικά ιδρύματα στο Αφγανιστάν, και μια μεγάλη συλλογή ισλαμικής τέχνης από τις περιόδους των Γκαζβανιδών και των Τιμουριδών που βρέθηκαν στο Γκάζνι. Επίσης, διαθέτει μια μεγάλη συλλογή νομισμάτων. Δεν είναι γνωστές οι μεταβολές που υπέστη η συλλογή κατά τη διάρκεια των διάφορων πολέμων έκτοτε. Η συλλογή περιέχει το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού υλικού που βρέθηκε στο Αφγανιστάν.
SOS λόγω της νέας κατάστασης
Την αγωνία του για το μέλλον των αρχαιοτήτων του Αφγανιστάν και του Αρχαιολογικού Μουσείου της Καμπούλ, εξέφρασε μιλώντας στο protothema.gr ο πρώην υπουργός πολιτισμού και πρώην πρέσβης στην Ελλάδα κ.Ομάρ Σουλτάν, που το τελευταίο διάστημα ζει μόνιμα στη χώρα μας.
Ο κ Σουλτάν είναι ελληνομαθής, λάτρης της Ελλάδας και του ελληνικού πολιτισμού. Σπούδασε αρχαιολογία δίπλα στον αείμνηστο Μανώλη Ανδρόνικο και ως υπουργός Πολιτισμού στο Αφγανισταν, την περίοδο 2005-2017, διέσωσε και ανέδειξε τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας, μέρος του οποίου αφορά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ μάλιστα, κατασκευάστηκε με ελληνική χρηματοδότηση. Η αντιμετώπιση των αρχαιοτήτων από τους Ταλιμπάν είναι γνωστή από το παρελθόν. Ότι δεν πουλιέται στα διεθνή κυκλώματα διακίνησης αρχαιοτήτων καταστρέφεται με μίσος και φανατισμό. «Δυστυχώς φοβάμαι για η τύχη των αρχαιοτήτων στο Αφγανιστάν και του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου που κτίστηκε με χρήματα της Ελλάδας και των Ελλήνων. Θέλαμε να δείξουμε στη διεθνή κοινή γνώμη ως εκτός από πολέμους, γυναίκες με τσαντόρ, Ταλιμπάν κ.α. υπάρχει και ο μοναδικός πολιτισμός της χώρας μας. Αυτή όλη η κληρονομιά κινδυνεύει με αφανισμό σήμερα» λέει, φανερά προβληματισμένος.
Τον περασμένο Οκτώβριο ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών του Αφγανιστάν Meerwais Nab, βρέθηκε στην Αθήνα και συναντήθηκε με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, όπου συζητήθηκε η υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ, καθώς και η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών για την προστασία και συντήρηση αρχαιοτήτων με την ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων ή μέσω διαδικτυακών σεμιναρίων.
