Από την ερχόμενη Τετάρτη, μια σκοτεινή αυλαία σηκώνεται πάνω από το ελληνικό Δημόσιο, καθώς οι πολίτες καλούνται να γίνουν οι κριτές ενός συστήματος που, υπό το πρόσχημα της βελτίωσης, ίσως κρύβει μια πιο δυσοίωνη ατζέντα. Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος, εκατομμύρια Έλληνες θα εισέλθουν σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα για να βαθμολογήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες, σε μια διαδικασία που, αν και παρουσιάζεται ως συμμετοχική, εγείρει φόβους για την ιδιωτικότητα, την ελευθερία έκφρασης και την ίδια τη φύση της δημοκρατικής αλληλεπίδρασης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η στέγαση θα γίνει εφιάλτης! Η επιδότηση ενοικίου θα βάλει σε τσακωμό ενοικιαστές και ιδιοκτήτες
Περίπου 5 εκατομμύρια πολίτες, εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας και άνω των 17 ετών, θα κληθούν να αξιολογήσουν την Κεντρική Διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση, βαθμολογώντας από το 1 έως το 10 και απαντώντας σε 40-50 ερωτήσεις που εστιάζουν στην εξυπηρέτηση, την ταχύτητα, την ευγένεια και την αποτελεσματικότητα. Η πρόσβαση στην πλατφόρμα απαιτεί τους προσωπικούς κωδικούς του gov.gr, διασφαλίζοντας τη μοναδικότητα κάθε συμμετοχής – ή, όπως κάποιοι φοβούνται, την παρακολούθηση κάθε κίνησης. Οι πολίτες θα κληθούν να κρίνουν υπηρεσίες όπως η ΑΑΔΕ, η ΔΥΠΑ, ο ΕΦΚΑ, το Κτηματολόγιο, καθώς και τοπικές λειτουργίες, από τον ηλεκτροφωτισμό και την καθαριότητα μέχρι τις παιδικές χαρές και το οδικό δίκτυο. Δύο πεδία παρατηρήσεων θα επιτρέπουν γενικά σχόλια και προτάσεις για ψηφιοποίηση, αλλά η ελευθερία αυτή ίσως αποδειχθεί παγίδα, καθώς κάθε λέξη θα καταγράφεται σε ένα σύστημα που ελέγχεται από το κράτος.
Η διαδικασία, που θα διαρκέσει δύο εβδομάδες και θα επαναλαμβάνεται κάθε Απρίλιο και Οκτώβριο, παρουσιάζεται ως εργαλείο βελτίωσης. Ωστόσο, η ανωνυμοποίηση των απαντήσεων, που θα αναλυθούν και θα δημοσιευθούν τον Μάιο, δεν καθησυχάζει όσους βλέπουν πίσω από την πρωτοβουλία μια απόπειρα να μετατραπούν οι πολίτες σε άθελά τους πληροφοριοδότες. Η δεύτερη φάση, που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, εντείνει τους φόβους: κάθε συναλλαγή με φυσική παρουσία θα συνοδεύεται από έναν μοναδικό QR code, καλώντας τους πολίτες να αξιολογήσουν άμεσα την εμπειρία τους. Αυτή η συνεχής επιτήρηση της δημόσιας εμπειρίας εγείρει ερωτήματα: Ποιος εγγυάται την ανωνυμία; Πώς θα χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα; Και τι θα συμβεί σε όσους εκφράσουν δριμεία κριτική;
Η αξιολόγηση, αν και ντύνεται με τον μανδύα της διαφάνειας, κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν μηχανισμό ψηφιακής πειθάρχησης. Οι πολίτες, αντί να είναι ελεύθεροι κριτές, ίσως βρεθούν παγιδευμένοι σε ένα δίκτυο ελέγχου, όπου οι απόψεις τους θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να στοχοποιήσουν υπαλλήλους, να δικαιολογήσουν περικοπές ή να ενισχύσουν την κρατική επιτήρηση. Η υποχρεωτική χρήση κωδικών gov.gr και η καταγραφή λεπτομερών σχολίων δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η ειλικρίνεια μπορεί να έχει κόστος, ενώ η ίδια η διαδικασία θα μπορούσε να αποθαρρύνει την ελεύθερη έκφραση, μετατρέποντας τους πολίτες σε απρόθυμους συνεργάτες ενός συστήματος που παρακολουθεί και αξιολογεί.
Καθώς η Ελλάδα εισέρχεται σε αυτήν την αχαρτογράφητη εποχή, η αξιολόγηση του Δημοσίου από τους πολίτες φαντάζει λιγότερο ως δημοκρατική καινοτομία και περισσότερο ως ένα βήμα προς έναν κόσμο όπου κάθε αλληλεπίδραση με το κράτος καταγράφεται, αναλύεται και, ενδεχομένως, χρησιμοποιείται εναντίον όσων τολμούν να μιλήσουν. Το ερώτημα παραμένει: Ποιος αξιολογεί ποιον, και σε ποιον κόσμο οδηγεί αυτή η διαδικασία;
