«Το μέτρο απευθύνεται σε μια περιορισμένη ομάδα ενοικιαστών με αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια», δηλώνει στο MEGA ο πρόεδρος μεσιτών Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, με τόνο που προδίδει απογοήτευση. «Αφορά ενοίκια έως 800 ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα λειτουργεί περισσότερο ως δόλωμα κατά της παραοικονομίας παρά ως λύση στο στεγαστικό δράμα. Οι 948.000 δικαιούχοι που αναφέρει το υπουργείο είναι μια ψευδαίσθηση – πολλοί θα μείνουν εκτός, ενώ οι εντάσεις μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών θα κλιμακωθούν».
Τα κριτήρια και η ψευδαίσθηση της ανακούφισης
Τα κριτήρια επιλεξιμότητας αποκαλύπτουν την περιορισμένη εμβέλεια του μέτρου:
Άγαμοι: Ετήσιο εισόδημα έως 20.000 ευρώ.
Έγγαμοι ή σύμφωνο συμβίωσης: Έως 28.000 ευρώ, με προσαύξηση 4.000 ευρώ ανά εξαρτώμενο τέκνο.
Μονογονεϊκές οικογένειες: Έως 31.000 ευρώ, με επιπλέον 5.000 ευρώ ανά τέκνο πέραν του πρώτου.
«Το μέτρο δεν πρόκειται να αγγίξει την ουσία του προβλήματος», προειδοποιεί ο κ. Ποταμιάνος. «Αντί να προσφέρει λύση, ρίχνει λάδι στη φωτιά, σπρώχνοντας ενοικιαστές και ιδιοκτήτες σε έναν κύκλο αντιπαραθέσεων και αμοιβαίας καχυποψίας».
Η άβυσσος της αγοράς και η φοροδιαφυγή
Στην καρδιά του προβλήματος βρίσκεται μια ζοφερή πραγματικότητα: η αποσύνδεση μεταξύ της δηλωμένης και της πραγματικής αγοράς ενοικίων. Όπως αποκάλυψε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, το μέσο δηλωμένο ενοίκιο στην Ελλάδα ανέρχεται σε μόλις 255 ευρώ τον μήνα – ένα ποσό που μοιάζει με κακόγουστο αστείο μπροστά στα 9 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο που καταγράφει ο δείκτης SPI του Spitogatos.gr. Από τα 5,83 ευρώ/τ.μ. το 2019, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί, καθιστώντας την κατοικία απρόσιτη για τον μέσο πολίτη.
Ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. κοστίζει πλέον περίπου 630 ευρώ μηνιαίως, ενώ το δηλωμένο ενοίκιο των 255 ευρώ επαρκεί μόνο για ένα ασφυκτικό διαμέρισμα 28 τ.μ. Πάνω από το 60% των ενοικίων παραμένει αδήλωτο, τροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο φοροδιαφυγής που υπονομεύει κάθε προσπάθεια κρατικής παρέμβασης. Η κυβέρνηση, παγιδευμένη σε πλασματικά δεδομένα, αδυνατεί να σχεδιάσει μέτρα που να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Η επιδότηση ως παγίδα
Το μέτρο επιστροφής έως 800 ευρώ ετησίως παρουσιάστηκε ως αντίδοτο στην εκρηκτική αύξηση του κόστους στέγασης, αλλά η αγορά προειδοποιεί για έναν εφιάλτη. Οι ιδιοκτήτες, βλέποντας την επιδότηση ως ευκαιρία, πιέζουν ήδη για υψηλότερα «καθαρά» ενοίκια, μετατρέποντας την κρατική στήριξη σε μοχλό περαιτέρω ανατιμήσεων. Η επιδότηση του 8,5% κινδυνεύει να απορροφηθεί από τις απαιτήσεις των ιδιοκτητών, αφήνοντας τους ενοικιαστές εκτεθειμένους σε ακόμα μεγαλύτερο οικονομικό στραγγαλισμό.
Η απουσία λύσεων και το μέλλον της κρίσης
Η κυβέρνηση παραμένει ανήμπορη να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες της κρίσης: το πενιχρό απόθεμα κατοικιών, την ανεξέλεγκτη επέλαση της βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb και το πρόγραμμα «Χρυσή Βίζα», που έχει μετατρέψει την ελληνική αγορά σε παιδική χαρά για αλλοδαπούς επενδυτές. Οι τιμές σκαρφαλώνουν σε δυσθεώρητα ύψη, ενώ ο μέσος Έλληνας βλέπει το όνειρο της στέγασης να γίνεται εφιάλτης.
Το μέτρο επιστροφής ενοικίου, αντί να προσφέρει ελπίδα, φαντάζει ως μια ακόμα χαμένη ευκαιρία, ένας καθρέφτης που αντανακλά την ανικανότητα του κράτους να προστατεύσει τους πολίτες του. Καθώς οι εντάσεις κλιμακώνονται και η αγορά βυθίζεται σε αβεβαιότητα, η στεγαστική κρίση ρίχνει τη βαριά της σκιά, απειλώντας να καταπιεί κάθε ίχνος σταθερότητας για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά.
