Η δολοφονία του 29χρονου οπαδού της ΑΕΚ, Μιχάλη Κατσούρη, τη νύχτα της περασμένης Δευτέρας, όταν Κροάτες χούλιγκαν της Ντιναμό Ζάγκρεπ (συνεπικουρούμενοι από αντίστοιχους του Παναθηναϊκού) επιτέθηκαν σε «Ενωσίτες», έξω από την «Opap Arena – Αγιά Σοφιά», δεν είναι η πρώτη που γίνεται στη Νέα Φιλαδέλφεια. Πριν από 32 χρόνια, λίγα μέτρα μακριά από εκεί που έπεσε νεκρός ο 29χρονος, είχε δολοφονηθεί ένας 17χρονος φίλαθλος του Ολυμπιακού κατά τη διάρκεια επεισοδίων ανάμεσα στους οπαδούς των «ερυθρόλευκων» και των «κιτρινόμαυρων».
Όπως και τώρα, έτσι και τότε η ατμόσφαιρα «μύριζε μπαρούτι» αλλά κανείς δεν μπόρεσε να αποτρέψει εκείνη την τραγωδία. Τον Ιανουάριο του 1991 η Ελλάδα βίωνε μια εξαιρετικά βίαιη περίοδο. Λίγες ημέρες πριν από τη δολοφονία του οπαδού του Ολυμπιακού, το αίμα έρρεε ξανά στους δρόμους.
Ο ματωμένος Ιανουάριος
Στις 8 Ιανουαρίου 1991, στην Πάτρα στελέχη της ΟΝΝΕΔ, της νεολαίας του κυβερνώντος τότε κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, αποφασίζουν να αναλάβουν το ρόλο το «αγανακτισμένου πολίτη» και ξεκινούν με σκοπό να «σπάσει» μια οποιαδήποτε κατάληψη σχολείου (η μαθητική κοινότητα βρισκόταν σε αναβρασμό εξαιτίας του περιβόητου «Νόμου Κοντογιαννόπουλου») προκειμένου να στείλει το μήνυμα της... νομιμότητας.
Καταφέρνουν να σπάσουν την κατάληψη στο 3ο Λύκειο της πόλης και ανακοινώνουν πως, πλέον, κάνουν αυτοί... κατάληψη μέχρι την Δευτέρα οπότε και θα παραδώσουν ανοιχτό το σχολείο στους καθηγητές. Λίγο μετά τις 11 τη νύχτα μια μεγάλη ομάδα καθηγητών, μαθητών και γονεών επιχειρεί την ανακατάληψη του σχολείου. Οι ΟΝΝΕΔιτες που είναι κλεισμένοι σε αυτό επιτίθενται με λοστούς, πέτρες και άλλα αντικείμενα.
Επικρατεί χάος και άγριες συμπλοκές σώμα με σώμα. Και ξαφνικά ο χρόνος παγώνει. Ο καθηγητής μαθηματικών και μέλος του Εργατικού Αντι-ιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ), Νίκος Τεμπονέρας, δέχεται χτύπημα με σιδηρολοστό στο κεφάλι και σωριάζεται μέσα σε μια λίμνη αίματος. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο αλλά είναι κλινικά νεκρός.
Μετά τη δολοφονία του Τεμπονέρα η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Για ένα διήμερο πραγματοποιούνται μικρές ή μεγάλες πορείες που σχεδόν όλες καταλήγουν σε επεισόδια. Μέσα σε 48ώρες πραγματοποιούνται πολλές καταδρομικές επιθέσεις σε διάφορους στόχους.
Παρά την παραίτηση του Κοντογιαννόπουλου η ένταση δεν εκτονώνεται και στις 10 Ιανουαρίου 1991 πραγματοποιείται μια τεράστια διαδήλωση στην Αθήνα (οι εκτιμήσεις τότε έκαναν λόγο για 100.000 κόσμο). Τα επεισόδια γρήγορα γενικεύονται και η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου. Ένα δακρυγόνο που εκτοξεύτηκε από την πλευρά των ΜΑΤ σπάει ένα τζάμι του πολυκαταστήματος «Κάπα-Μαρούσης» στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Θεμιστοκλέους, προκαλείται πυρκαγιά από την οποία βρίσκουν τραγικό θάνατο τέσσερις άνθρωποι που δεν πρόλαβαν να βγουν από το φλεγόμενο κτίριο. Πρόκειται για τον 32χρονο επιχειρηματία Περικλή Ρεπάκη, τον 57χρονο δικηγόρο Μανώλη Κοντόπουλο, τον 59χρονο χρυσοχόο Ιωάννη Νεμετζίδη κι ένα νεαρό άτομο - αγνώστων μέχρι και σήμερα στοιχείων.
Το ντέρμπι του μίσους
Με τη χώρα να μετρά ήδη πέντε νεκρούς μέσα σε λίγες ημέρες, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ζητούσαν να αναβληθεί το ντέρμπι ανάμεσα σε ΑΕΚ και Ολυμπιακό που είχε προγραμματιστεί για τις 13 Ιανουαρίου στο γήπεδο της «Ένωσης» στη Νέα Φιλαδέλφεια. Οι αρμόδιοι, ωστόσο, αποφασίζουν πως... δεν υπάρχει λόγος για αναβολή.
Νωρίς το μεσημέρι εκείνης της ημέρας οι οπαδοί του Ολυμπιακού έφτασαν, όπως συνηθιζόταν τότε, με τρένα στον Περισσό. Από εκεί συνοδεία ισχυρής δύναμης των ΜΑΤ ξεκινούν πορεία για να κατευθυνθούν στο γήπεδο της ΑΕΚ. Το ρολόι έδειχνε 14:47 όταν λίγο πριν το γήπεδο, στη διασταύρωση των οδών Σεβαστείας και Μενεμένης, οπαδοί των δυο ομάδων έρχονται αντιμέτωποι. Ξεσπούν επεισόδια στη διάρκεια των οποίων μια φωτοβολίδα που εκτοξεύτηκε από ειδικό πιστόλι, καρφώνεται στην κοιλιά του 17χρονου οπαδού του Ολυμπιακού, Γιώργου Παναγιώτου. Ο νεαρός μεταφέρεται στο πλησιέστερο νοσοκομείο, στην Αγία Όλγα, όπου οι γιατροί δίνουν μάχη για να τον κρατήσουν στη ζωή. Τον έβαλαν αμέσως στο χειρουργείο αλλά στις 16:30, περίπου δυο ώρες μετά δηλαδή, ο Παναγιώτου αφήνει την τελευταία του πνοή. Η μητέρα του, η κ. Υπαπαντή, μέσα στον αβάσταχτο πόνο της αποφασίζει να δωρίσει τα ζωτικά του όργανα!
Την ίδια ώρα στη Νέα Φιλαδέλφεια τα επεισόδια γενικεύονται και σταματούν μόνο όταν οι δυο ομάδες μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο. Και πάλι, όμως, η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι. Οπαδοί των δυο ομάδων έχουν διαρκείς αντεγκλήσεις, ενώ οι φανατικοί της ΑΕΚ στην «σκεπαστή», προσπαθούν να σπάσουν την πόρτα και να εισβάλλουν στον αγωνιστικό χώρο.
Στο 82ο λεπτό και ενώ οι ερυθρόλευκοι προηγούνται με 1-2 της Ένωσης, ένα δακρυγόνο πέφτει μέσα στη ασφυκτικά γεμάτη «σκεπαστή». Ακολουθούν σκηνές πανικού, με τους οπαδούς να προσπαθούν να προστατευτούν. Ξεσπούν νέα επεισόδια και ο αγώνας διακόπτεται καθώς η ατμόσφαιρα γίνεται πλέον αποπνικτική και δεν μπορεί να παιχτεί ποδόσφαιρο. Στη συνέχεια η ένταση μεταφέρεται εκτός γηπέδου. Οπαδοί των δυο ομάδων συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τα ΜΑΤ. Πυρπολούνται τρόλεϊ, λεωφορεία και καταστήματα. Σπάζονται βιτρίνες, αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, στάσεις και οτιδήποτε άλλο μπορούσε να σπαστεί. Η λεωφόρος Δεκελείας, μέχρι αργά τη νύχτα, θυμίζει εμπόλεμη περιοχή. Πολλοί οπαδοί και αστυνομικοί μεταφέρονται τραυματισμένοι σε νοσοκομεία.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ακόμα και σήμερα τι έγινε εκείνο το ματωμένο απόγευμα στη Νέα Φιλαδέλφεια. Αν, δηλαδή, τα πράγματα αφέθηκαν στη μοίρα τους. Αν χρησιμοποιήθηκε ένα ποδοσφαιρικό ντέρμπι για πολιτικούς λόγους κι ως «βαλβίδα» κοινωνικής εκτόνωσης. Αν όλα αυτά ήταν μια προβοκάτσια ή μια κακοστημένη απόπειρα αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης. Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως η Ελλάδα βίωνε μια ακόμα ταραγμένη ημέρα, το ελληνικό ποδόσφαιρο δεχόταν ένα ισχυρότατο πλήγμα και ένας 17χρονος γινόταν ο έκτος νεκρός μέσα σε διάστημα μόλις πέντε ημερών!
Μετά από περίπου ενάμιση χρόνο η αστυνομία ανακοίνωσε ότι η φονική φωτοβολίδα είχε φύγει από τα χέρια ενός 19χρονου, γνωστού με τα παρατσούκλια «Βλάχος» και «Φονιάς», σε βάρος του οποίου εκκρεμούσαν κατηγορίες για ληστείες πεζών και οίκων ανοχής στο Βοτανικό. Ο νεαρός καταδικάστηκε σε κάθειρξη 21 ετών, ποινή που μειώθηκε στα 13 έτη σε δεύτερο βαθμό, καθώς του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της μετεφηβικής ηλικίας.
