Αναμένεται κινητικότητα στα πανεπιστήμια με το ελληνικό Erasmus, δηλαδή με τους φοιτητές να έχουν τη δυνατότητα να πάρουν έως ένα ποσοστό μαθήματα από άλλες σχολές από αυτές όπου φοιτούν, αλλά και με τα βιομηχανικά διδακτορικά τα οποία συνδέονται με την αγορά εργασίας για την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων.
Με νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο παρουσιάζει το «ΘΕΜΑ», καθιερώνεται η κινητικότητα για τους φοιτητές, ενώ η πρακτική άσκηση θα παρέχει ασφάλιση και μικρή αμοιβή και θα προσμετράται για τη λήψη του πτυχίου. Σε κάθε πανεπιστήμιο θα ιδρυθεί και Γραφείο Πρακτικής Ασκησης, το οποίο θα εποπτεύει τις διαδικασίες και θα διευκολύνει τους φοιτητές.
Με το νέο σύστημα ένας φοιτητής της Νομικής Αθήνας θα μπορεί, για παράδειγμα, να σπουδάσει για ένα εξάμηνο στη Νομική Θεσσαλονίκης ή και στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Παντείου και οι επιδόσεις του στα μαθήματα αυτά να προσμετρηθούν ως πιστωτικές μονάδες για τη λήψη του πτυχίου του.
Σε κάθε πανεπιστήμιο θα συνταχθεί ένας Κατάλογος Ιδρύματος που θα περιέχει τα μαθήματα τα οποία θα μπορούν να πάρουν οι φοιτητές από άλλες σχολές. Πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση που ισχύει ήδη σε άλλες προηγμένες χώρες του εξωτερικού και με την οποία θα δοθεί η δυνατότητα σπουδών ακόμα και σε διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο από αυτό που έχει επιλέξει και εισαχθεί οι φοιτητής.
Στόχος της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως είναι οι φοιτητές να έχουν ανοιχτούς ορίζοντες εντός και εκτός του αντικειμένου σπουδών τους, να ενισχυθεί η κινητικότητα, ενώ τα βιομηχανικά διδακτορικά να αποτελέσουν γέφυρα μεταξύ του πανεπιστημίου και της βιομηχανίας, της έρευνας και της παραγωγής. Αναλυτικά το νέο νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση περιλαμβάνει
1 Κινητικότητα φοιτητών - Ελληνικό Erasmus
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣτΕ: Συζητούνται οι αιτήσεις καθηγητών και φοιτητών για ακύρωση των Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημίων
Εισαγωγή του θεσμού εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ ομοειδών ή μη προγραμμάτων σπουδών ελληνικών πανεπιστημίων για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο. Δυνατότητα αντίστοιχης αναγνώρισης μαθημάτων και απόδοση ECTS (Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων) στο πλαίσιο συμφωνιών των πανεπιστημίων.
Παραδείγματα:
■ Ενας φοιτητής από τη Νομική του ΕΚΠΑ μπορεί να επιλέξει να κάνει κάποια μαθήματα Νομικής στο αντίστοιχο Τμήμα του ΑΠΘ και παράλληλα να γνωρίσει τους φοιτητές ενός διαφορετικού πανεπιστημίου, να συνεργαστεί με καθηγητές, να συμμετάσχει σε φοιτητικούς ομίλους, σε εικονικές δίκες κ.ά.
■ Ενας φοιτητής από την Ιατρική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων μπορεί να επιλέξει να κάνει κάποια μαθήματα Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστήμιου Πατρών. Το ελληνικό Erasmus στοχεύει και στην καλλιέργεια της διεπιστημονικής σκέψης των φοιτητών, κάτι που θα τους ενθαρρύνει να διευρύνουν τους ορίζοντές τους εντός και εκτός του αντικειμένου των σπουδών τους.
2 Ελευθερία επιλογής στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών
Παροχή δυνατότητας λήψης μαθημάτων από προγράμματα σπουδών άλλων Τμημάτων της ίδιας ή άλλης Σχολής εντός του Ιδρύματος με δυνατότητα αναγνώρισης των αντίστοιχων ECTS και καθορισμός ανώτατου ποσοστού (έως 10% του συνολικού αριθμού ECTS του προγράμματος).
Παράδειγμα:
■ Εστω ότι ένας φοιτητής φοιτά στο Τμήμα Ψυχολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Αν το επιθυμεί, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του, για το 10% του πτυχίου του (δηλαδή το 10% των πιστωτικών μονάδων ECTS) θα μπορεί να επιλέξει μαθήματα από άλλα Τμήματα της ίδιας Σχολής (π.χ. Τμήμα Κοινωνιολογίας, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας κ.λπ.), αλλά και από Τμήματα άλλων Σχολών (π.χ. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών κ.λπ.). Aκόμα και ο φοιτητής της Φιλοσοφικής θα μπορεί να επιλέξει να παρακολουθήσει, π.χ., μαθήματα Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο. Ωστόσο, οι πιστωτικές μονάδες από τα μαθήματα Αρχιτεκτονικής δεν θα προσμετρώνται για τη λήψη πτυχίου Φιλοσοφικής και οι γνώσεις Αρχιτεκτονικής θα αναγνωρίζονται ως δεξιότητα.
3 Καλύτερη σύνδεση φοιτητών με αγορά εργασίας
A)Επέκταση και αναβάθμιση του θεσμού της πρακτικής άσκησης φοιτητών στο πλαίσιο προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών:
■ Ενταξη της πρακτικής άσκησης ως μέρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας προπτυχιακών/μεταπτυχιακών.
■ Κατανομή αντίστοιχου αριθμού πιστωτικών μονάδων (ECTS) ανάλογα με τη διάρκειά της. Δηλαδή η πρακτική άσκηση θα προσμετράται κανονικά αντί μαθήματος. Δεν θα είναι πλέον διακοσμητική! Η θεσμοθέτηση συγκεκριμένου, διαφανούς πλαισίου για την πρακτική άσκηση, όπως λέει το υπουργείο, ενισχύει τις ίσες ευκαιρίες και την αξιοκρατία - ελλείψει αυτού του πλαισίου, πολλοί νέοι προσπαθούσαν να βρουν μια πρακτική άσκηση άτυπα (με μέσο), με αποτέλεσμα πολλοί φοιτητές να μην τα κατάφερναν και άρα να έμεναν συγκριτικά πιο πίσω. Οφέλη πρακτικής άσκησης για τους φοιτητές:
■ Καλύτερη αφομοίωση της επιστημονικής γνώσης μέσα από την εφαρμογή της σε πραγματικές συνθήκες εργασίας.
■ Απόκτηση εργασιακής εμπειρίας/προϋπηρεσίας σχετικής με το αντικείμενο των σπουδών.
■ Απόκτηση τεχνογνωσίας σε συγκεκριμένο τομέα.
■ Καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας, ανάληψης πρωτοβουλίας.
■ Εξοικείωση με το εργασιακό περιβάλλον, π.χ. με απαιτήσεις επαγγελματικού χώρου, διαχείριση εργασιακών σχέσεων, επαγγελματική συνείδηση και δεοντολογία.
■ Πρακτική άσκηση ως επαγγελματικός προσανατολισμός: ανάλογα με την εμπειρία του φοιτητή στην πρακτική, θα μπορεί να κάνει πιο συνειδητές ακαδημαϊκές και επαγγελματικές επιλογές και να κατατοπιστεί καλύτερα ως προς τα ενδιαφέροντά του.
■ Πρακτική άσκηση ως σκαλοπάτι για την επαγγελματική αποκατάσταση: οι φοιτητές αποκτούν τη δυνατότητα επαγγελματικής ένταξης στον φορέα όπου πραγματοποίησαν την πρακτική τους άσκηση.
■ Παροχή δυνατοτήτων επαγγελματικής δικτύωσης και εύρεσης μεντόρων, ανθρώπων που έχουν μεγάλη εμπειρία στον εργασιακό χώρο που ενδιαφέρει τον φοιτητή. Οφέλη πρακτικής άσκησης για τους φορείς εργασίας:
■ Οι εταιρείες αντιμετωπίζουν ποικίλες προκλήσεις, π.χ. ψηφιακός μετασχηματισμός, πράσινη μετάβαση κτ..λ. Η συνεργασία με νέους ανθρώπους θα μπορούσε να προσφέρει μια καινούρια, δημιουργική, φρέσκια οπτική και να παρέχει νέες λύσεις και προσεγγίσεις.
■ Κάθε ασκούμενος είναι ένας εν δυνάμει (μελλοντικός) εργαζόμενος: αν μια επιχείρηση πιστέψει σε έναν ασκούμενο και επιθυμεί να τον προσελκύσει για μόνιμη εργασία, έχει τη δυνατότητα να επενδύσει σε αυτόν από πιο νωρίς.
B) Θεσμοθέτηση βιομηχανικών διδακτορικών και δυνατότητας εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, στο πλαίσιο συνεργασίας πανεπιστημίων με φορείς της βιομηχανίας:
■ Τα βιομηχανικά διδακτορικά αποτελούν γέφυρα μεταξύ του πανεπιστημίου και της βιομηχανίας, της έρευνας και της παραγωγής. Εκπονούνται στο πλαίσιο τριμερούς σύμβασης ανάμεσα σε
(α) υποψήφιους διδάκτορες,
(β) πανεπιστήμια και
(γ) επιχειρήσεις.
■ Εκτός από τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας διεξαγωγής βιομηχανικών διδακτορικών, θα θεσπιστεί και το απαραίτητο πλαίσιο για να λυθούν πρακτικά ζητήματα. Το ισχύον πλαίσιο δεν παρέχει δυνατότητες συνεργασίας βιομηχανίας και πανεπιστημίων, π.χ. οι υποψήφιοι διδάκτορες ούτε καν δύνανται να παρίστανται σε εγκαταστάσεις μιας επιχείρησης για να χρησιμοποιήσουν τον εξοπλισμό της για τα πειράματά τους. Παράδειγμα: Εστω ότι μια εταιρεία που παράγει ανεμογεννήτριες αναζητά έναν νέο τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων της. Η εταιρεία αυτή μπορεί να κάνει μια προκήρυξη για έναν υποψήφιο διδάκτορα προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνα πάνω σε αυτό το αντικείμενο.
■ Θα δοθούν συνολικά 35 εκατ. ευρώ για 250 βιομηχανικά διδακτορικά τριετούς διάρκειας σε ελληνικά ΑΕΙ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Θα επιδοτηθούν: η αμοιβή του υποψήφιου διδάκτορα, οι υποδομές της έρευνας, τυχόν έξοδα μετακίνησης, το κόστος εποπτείας και εκπαίδευσης από το πανεπιστήμιο κ.τ.λ.
Τα βιομηχανικά διδακτορικά είναι επωφελή για:
■ Τους υποψήφιους διδάκτορες καθώς αποκτούν γνωστική εξειδίκευση για να εργαστούν στη βιομηχανία αν το επιθυμούν.
■ Τις εταιρείες / τη βιομηχανία, καθώς αναπτύσσεται επιστημονική έρευνα για να επενδύσει, να διευκολύνει, να αναβαθμίσει την παραγωγή.
■ Τα πανεπιστήμια: Η γνώση αποτελεί το παραγόμενο προϊόν των πανεπιστημίων και η αξιοποίησή της, και για βιομηχανικούς σκοπούς, είναι δυνατόν να τα καταστήσει ανταγωνιστικά σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Αυτή η νέα δυνατότητα των πανεπιστημίων θα αποφέρει περαιτέρω έσοδα στα ίδια τα ιδρύματα (φυσικά, συμπληρωματικά με την κρατική επιχορήγηση των ΑΕΙ), τα οποία θα μπορούν να διοχετευτούν σε επανεπένδυση στην έρευνα, αναβάθμιση εξοπλισμού, εκπαιδευτικό υλικό, λειτουργικά κόστη κ.τ.λ.
Το πανεπιστήμιο ενισχύεται ώστε, σε συνδυασμό με την επίτευξη μαθησιακών στόχων, ακαδημαϊκής αριστείας και ερευνητικής καινοτομίας, να είναι εξωστρεφές, να λειτουργεί μέσα στην κοινωνία για την κοινωνία και να συνδιαλέγεται με τον παραγωγικό ιστό και το αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. Με αυτό τον τρόπο, παύει πλέον να είναι ένα κλειστό οικοσύστημα. Δεν ανακυκλώνει εσωτερικά τα οφέλη της έρευνας, αλλά τα διαχέει. Η βιομηχανία δεν εκμεταλλεύεται τα πανεπιστήμια ή τους υποψήφιους διδάκτορες. Αντίθετα, η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, υποψήφιων διδακτόρων και βιομηχανίας γίνεται με αμοιβαία επωφελείς όρους και με τη σαφή θέληση όλων των εμπλεκόμενων μερών.
■ Την ελληνική οικονομία: Η εφαρμογή της παραγόμενης επιστημονικής γνώσης στηρίζει την ελληνική βιομηχανία, την καθιστά πιο ανταγωνιστική και άρα της επιτρέπει να προχωρήσει σε μεγαλύτερες επενδύσεις συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη.
