Eνισχύεται η Κύπρος, καθώς όπως έχει αναφέρει το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, τα δεδομένα αλλάζουν στην περιοχή. Την ίδια στιγμή η Τουρκία προχωράει σε επιθετικές κινήσεις, καθώς με έγγραφο που βγήκε στο φως της δημοσιότητας, η Άγκυρα τα θέλει όλα στην κυριολεξία.
Μετωπική σύγκρουση με επίκεντρο το ζήτημα των υδρογονανθράκων και τα οικόπεδα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας εκτυλίσσεται μεταξύ Άγκυρας και Λευκωσίας, εντός της Ε.Ε. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατέθεσε στο Συμβούλιο Σύνδεσης με την Ε.Ε. γραπτές θέσεις, τις οποίες εξασφάλισε ο «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» της Κύπρου, και καθιστούν σαφές ότι η Τουρκία δεν θα κάνει πίσω και ότι διεκδικεί σημαντικό τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ.
Η Άγκυρα παραπέμπει και σε συγκεκριμένα οικόπεδα, ενώ δεν διστάζει να προειδοποιήσει και τις εταιρείες και να διαμηνύσει ότι θα προχωρήσει σε «δίκαιη οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με όλα τα σχετικά παράκτια κράτη που αναγνωρίζει και έχει διπλωματικές σχέσεις», θέτοντας ουσιαστικά εκτός την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο έγγραφο, που εκτείνεται σε 59 σελίδες (για όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων), το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίζεται, μεταξύ άλλων, ότι τα οικόπεδα 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ εμπίπτουν στην τουρκική υφαλοκρηπίδα και ότι το οικόπεδο 3 ανήκει στη λεγόμενη «ΤΔΒΚ».
Ας δούμε όμως τι κινήσεις έκαναν Άγκυρα και Λευκωσία και με ποιους στόχους πορεύθηκαν στο Συμβούλιο Σύνδεσης:
>>Τουρκία: Ενίσχυσε σε μεγάλο βαθμό τις επιδιώξεις της, στη βάση των γραπτών θέσεων που κατέθεσε στο Συμβούλιο Σύνδεσης, διεκδικώντας σημαντικό τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ. Ειδικότερα, το τουρκικό ΥΠΕΞ διαμηνύει γραπτώς προς την Ε.Ε. και προς την Κυπριακή Δημοκρατία:
«Η εμμονή σε μαξιμαλιστικές προσεγγίσεις θα καταστεί μόνο αντιπαραγωγική και επιβλαβής σε σχέση με διμερείς σχέσεις και τη σταθερότητα της περιοχής. Αυτοί οι μαξιμαλιστικοί ισχυρισμοί (σ.σ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) βρίσκονται ξεκάθαρα σε αντίθεση με τους καθιερωμένους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένης της νομολογίας για την οριοθέτηση της θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Οποιαδήποτε προσπάθεια οριοθέτησης, που δεν λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας, θα είναι άκυρη και ανυπόστατη υπό το διεθνές δίκαιο. Η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει τόσο τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα, όσο και εκείνα των Τουρκοκυπρίων».
«Ένα σημαντικό τμήμα μίας από τις σχετικές περιοχές, ήτοι το λεγόμενο οικόπεδο 6, εμπίπτει στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας και οι αλλοδαπές εταιρείες δεν θα μπορούν ποτέ υπό οποιεσδήποτε συνθήκες να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας».
«Η ελληνοκυπριακή διοίκηση ανακοίνωσε τον Οκτώβριο του 2018 ότι αποφάσισε να προσκαλέσει διεθνείς εταιρείες για την εξερεύνηση υδρογονανθράκων ανοικτής θάλασσας μέσα στο λεγόμενο οικόπεδο 7. Η απόφαση αυτή δεν αποτελεί μόνο απόδειξη ότι οι Ελληνοκύπριοι επιμένουν να αγνοούν τα ίσα και αναφαίρετα δικαιώματα και συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αλλά παραβιάζει για άλλη μια φορά τα δικαιώματα της Τουρκίας στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα στην περιοχή, τα οποία απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Ένα σημαντικό τμήμα του λεγόμενου οικοπέδου αριθμός 7 παραμένει στα εξωτερικά όρια της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει εγγραφεί στον ΟΗΕ» αναφέρουν οι γραπτές θέσεις της Άγκυρας.
>>Κυπριακή Δημοκρατία:
Η Λευκωσία επεδίωξε ευθύς εξαρχής, μέσω της Κοινής Θέσης των «28», να εξασφαλίσει ένα ισχυρό λεκτικό, το οποίο να οδηγεί ή έστω να της επιτρέπει να επιδιώξει την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εάν και εφόσον υλοποιήσει τις προθέσεις της για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Η ρουμανική Προεδρία υπέβαλε τρία διαδοχικά προσχέδια, διανθισμένα και με ιδέες άλλων κρατών, τα οποία ωστόσο δεν ικανοποίησαν τη Λευκωσία.
Η ρουμανική Προεδρία επεχείρησε μάλιστα να εξασφαλίσει συμφωνία, με πιεστικό τρόπο, τοποθετώντας το τρίτο προσχέδιο σε «σιωπηρή διαδικασία» έγκρισης, σύμφωνα με την οποία αν κανένα κράτος-μέλος δεν φέρει ένσταση εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου, τότε το κείμενο εγκρίνεται. Το κυπριακό ΥΠΕΞ ωστόσο έκρινε ότι το εν λόγω προσχέδιο δεν ικανοποιούσε τις θέσεις της Λευκωσίας και, όπως πληροφορείται ο «Φ», ενημέρωσε με ηλεκτρονικό μήνυμα ότι σπάζει τη «σιωπηρή διαδικασία», γεγονός που οδήγησε σε νέο κύκλο συζητήσεων, μέχρι την υποβολή του τετάρτου προσχεδίου που ικανοποίησε τις θέσεις της Λευκωσίας. Και το οποίο περιλαμβάνει τη φράση-προειδοποίηση της Ε.Ε., σύμφωνα με την οποία θα απαντήσει κατάλληλα στην Τουρκία και σε πλήρη σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης απέστειλε παράλληλα επιστολή προς τη Φεντερίκα Μογκερίνι, στις 6 Μαρτίου, ζητώντας να διασφαλιστεί ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να επιστρατεύσει υποτιμητικές αναφορές σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως είχε πράξει το 2015, με τον ισχυρισμό περί «εκλιπούσας» (defunct). Επίσης, ο ΥΠΕΞ ζήτησε από την κ. Μογκερίνι να διασφαλίσει ότι σε κάθε περίπτωση θα δοθούν απαντήσεις προς την Άγκυρα. Και τα δύο αιτήματα της Λευκωσίας ικανοποιήθηκαν. Αλλά αυτό που προκάλεσε θετική εντύπωση ήταν οι τοποθετήσεις της Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία για πρώτη φορά έθεσε την Άγκυρα προ των ευθυνών της, κυρίως στο ζήτημα της ΑΟΖ, επιστρατεύοντας και διαβάζοντας, στην κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση, όλα σχεδόν τα αποσπάσματα της Κοινής Θέσης επί του προκειμένου.
Η Λευκωσία έκανε ακόμη μια κίνηση. Όπως πληροφορείται ο «Φ», κατέθεσε μονομερή δήλωση στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER, διά του πρέσβη Νίκου Αιμιλίου. Όπως πληροφορούμαστε, κατόπιν οδηγιών του ΥΠΕΞ, ο Νίκος Αιμιλίου κατέθεσε γραπτώς στα πρακτικά της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων δήλωση, καθιστώντας σαφές ότι η Λευκωσία δεν θα δίσταζε να άρει τη συγκατάθεσή της για διεξαγωγή του Συμβουλίου Σύνδεσης Ε.Ε. – Τουρκίας, εάν η Άγκυρα προέβαινε σε οποιανδήποτε εμπρηστική ενέργεια.
Όλες αυτές οι συντονισμένες ενέργειες, υπό τον ΥΠΕΞ, με τη συμμετοχή του αρμόδιου τμήματος της Διεύθυνσης Κυπριακού και της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στην Ε.Ε., άνοιξαν τον δρόμο για συζήτηση ενδεχόμενων κυρώσεων κατά της Τουρκίας, αναλόγως εξελίξεων. Ένας δρόμος πάντως που όπως προαναφέραμε δεν θα είναι εύκολος, καθώς θα απαιτηθούν νέες προσπάθειες, στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο μίας Συνόδου Κορυφής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ», αρκετά κράτη-μέλη, περιλαμβανομένων της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας, είχαν υποδείξει ότι οποιαδήποτε απόφαση για επιβολή κυρώσεων θα πρέπει να φέρει τη σφραγίδα μίας Συνόδου Κορυφής...
Επαναφέρουν τερματισμό «απομόνωσης»
Με ιδιαίτερα έντονο τρόπο, η Τουρκία επαναφέρει, μέσω των γραπτών θέσεων που κατέθεσε προς την Ε.Ε., ζήτημα τερματισμού της ούτω καλούμενης «απομόνωσης» των Τουρκοκυπρίων. Την ίδια ώρα ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να εκπληρώσει καμιά κυπρογενή υποχρέωση και ότι «θεραπεία» στην περίπτωση αυτή θα παράσχει μόνο η λύση του Κυπριακού. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «η Ε.Ε. έχει μέχρι τώρα αντιμετωπίσει τους Τουρκοκυπρίους αδίκως και δεν έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Η υιοθέτηση μιας δικαιότερης συμπεριφοράς έναντι των Τουρκοκυπρίων αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο η Ε.Ε. θα μπορούσε να συμβάλει σε μια τελική διευθέτηση», σημειώνει χαρακτηριστικά το έγγραφο του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Το έγγραφο επισημαίνει ακόμη ότι «στην απουσία πολιτικής συμφωνίας επί του κυπριακού προβλήματος, η θέση της Τουρκίας έναντι των απαιτήσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς και της (σ.σ. δήθεν) μονομερούς ένταξής τους στην Ε.Ε. θα παραμείνει αμετάβλητη».
Προσθέτει ότι «η ελληνοκυπριακή διοίκηση δεν αντιπροσωπεύει ολόκληρο το νησί. Δεν μπορούν (σ.σ. οι Ε/κ) να διεκδικήσουν εξουσία, δικαιοδοσία ή κυριαρχία έναντι των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι έχουν ισότιμη θέση» αναφέρει το έγγραφο της Άγκυρας, διατυπώνοντας τη θέση ότι «οι Ελληνοκύπριοι δεν θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να τους επιτρέπεται να εκμεταλλεύονται τις διεθνείς πλατφόρμες, και ιδιαίτερα την ένταξη στην Ε.Ε., η οποία στερείται νομιμότητας, για τους πολιτικούς τους στόχους». Μέχρι να βρεθεί μια τελική και δίκαιη λύση στο Κυπριακό, η ένταξη των Ελληνοκυπρίων σε οποιονδήποτε διεθνή οργανισμό δεν μπορεί να τύχει θετικής αντιμετώπισης από την Τουρκία, αναφέρει το έγγραφο, υποστηρίζοντας ότι η ικανοποίηση των ελληνοκυπριακών αιτημάτων για προσχώρηση σε διεθνείς οργανισμούς θα ενίσχυε μόνο τους «ψευδείς ισχυρισμούς τους» περί αντιπροσώπευσης του συνόλου του νησιού και θα τους αποσπούσε από τον στόχο της λύσης. Το τουρκικό έγγραφο προβάλλει τη θέση ότι «η Τουρκία πρέπει να ενεργεί σύμφωνα με τις ευθύνες της» και διατυπώνει τον ισχυρισμό ότι «η κυριότερη ‘συμβολή’ που θα μπορούσαν να κάνουν οι Ελληνοκύπριοι σε έναν διεθνή οργανισμό θα ήταν να δηλητηριάσουν το κλίμα του, εισάγοντας το ανεπίλυτο κυπριακό πρόβλημα, όπως στην περίπτωση της Ε.Ε.»...
ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΝΕΑ ΟΠΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Με νέα πυροβόλα 155 χιλιοστών, ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης) και νέα άρματα ενισχύεται η Εθνική Φρουρά. Κάποια από αυτά έχουν παραγγελθεί και έχει ξεκινήσει η παράδοσή τους ενώ άλλα βρίσκονται στο στάδιο της εκδήλωσης πρόθεσης απόκτησής τους. Παράλληλα γίνονται σκέψεις και για άλλες αγορές, και οι αποφάσεις εξαρτώνται πρωτίστως από το πολιτικό περιβάλλον γύρω από το Κυπριακό, αλλά και από τις οικονομικές δυνατότητες, οι οποίες είναι περιορισμένες.
Πυροβόλα από τη Σερβία
Το 2017, η Κυπριακή Δημοκρατία παρήγγειλε από τη Σερβία 24 αυτοκινούμενα πυροβόλα (4 πυροβολαρχίες) NORA B-52 των 155 χιλιοστών, όπως έχει αναφέρει ήδη το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
Πρόκειται για πυροβόλα τα οποία είναι εγκατεστημένα σε οχήματα 8Χ8 και διαθέτουν αυτόματο σύστημα γεμίσματος έχοντας 36 βλήματα έτοιμα για χρήση. Το NORA B-52 μπορεί να βάλλει 11 βλήματα το λεπτό. Χρησιμοποιεί διάφορους τύπους βλημάτων με διαφορετικό βεληνεκές. Μπορεί να πλήξει στόχους σε απόσταση έως και 42 χιλιόμετρα, ενώ διαθέτει αυτοματοποιημένο σύστημα κατεύθυνσης βολής με GPS. Ένας από τους τύπους αυτού του πυροβόλου μπορεί να λειτουργήσει και ως εκτοξευτήρας αντιαρματικού πυραύλου 30F39 Krasnopol. Ο πύραυλος αυτός κατευθύνεται με λέιζερ και έχει βεληνεκές 20 χιλιόμετρα.
Ο συγκεκριμένος τύπος πυροβόλου έχει αγοραστεί και χρησιμοποιείται και από άλλα κράτη και θεωρείται αξιόπιστος. Παράλληλα αποτελεί συμφέρουσα επιλογή λόγω της τιμής του, η οποία είναι σημαντικά χαμηλότερη από αυτή πυροβόλων των ίδιων δυνατοτήτων, που κατασκευάζουν άλλα κράτη. Τα NORA B-52 θα ενισχύσουν το πυροβολικό της ΕΦ το οποίο διαθέτει μικρό αριθμό αυτοκινούμενων σλοβάκικων πυροβόλων και γαλλικών ΜΚ3F. Στόχος είναι να περιοριστεί ο αριθμός των ρυμουλκούμενων πυροβόλων και η αντικατάστασή τους με αυτοκινούμενα που προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία, αναφέρει ο ΠΟΛΙΤΗΣ της Κύπρου.
Θωρακισμένα Milosh
H ΕΦ πρόκειται επίσης να αποκτήσει από τη Σερβία και 8 ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης) Milosh BOV M16 4×4. Πρόκειται για θωρακισμένο όχημα πολλαπλών χρήσεων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για αποστολές περιπολίας, για αναγνώριση, για μεταφορά προσωπικού αλλά ακόμα και ως ασθενοφόρο. Το Milosh είναι εφοδιασμένο με RCWS (Remote Controlled Weapon System), και διαθέτει πολυβόλο 12,7 χιλιοστών, αυτόματους εκτοξευτές βομβίδων, σύστημα διεύθυνσης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας και αντιαεροπορική άμυνα. Ο πυργίσκος είναι επίσης εξοπλισμένος με θερμική κάμερα, σύστημα νυχτερινής όρασης και σύστημα μέτρησης απόστασης με λέιζερ.
Το RCWS αυξάνει τη δύναμη πυρός, την επίγνωση της κατάστασης και την επιβίωση του πληρώματος. Η παρακολούθηση και η δέσμευση των στόχων μπορεί να γίνει σε συνθήκες ημέρας και νύχτας σε μεγάλες αποστάσεις, λόγω της υψηλής ανάλυσης φωτογραφικής μηχανής CCD, της θερμικής κάμερας απεικόνισης και του τηλεκατευθυνόμενου λέιζερ. Οι στόχοι μπορούν να εγκλωβιστούν και να καταστραφούν από τα οπλικά συστήματα με τη χρήση ειδικού υπολογιστή.
Ενδιαφέρον για Leopard
Το βασικό άρμα μάχης που διαθέτει η ΕΦ είναι το ρωσικό Τ-80. Τα συγκεκριμένα οπλικά συστήματα, λόγω παλαιότητας, αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα και είναι δαπανηρά. Λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από την ΕΕ, είναι πολύ δύσκολη η προμήθεια ανταλλακτικών για συντήρηση, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται κάποια από τα υπάρχοντα άρματα για ανταλλακτικά.
Πέραν αυτού, καταβάλλεται προσπάθεια απεξάρτησης των ευρωπαϊκών χωρών που μετέχουν στην PESCO από τη ρωσική αμυντική βιομηχανία. Ως εκ τούτου το Υπουργείο Άμυνας μελετά το ενδεχόμενο απόκτηση γερμανικών αρμάτων μάχης Leopard από τα πλεονάσματα άλλων χωρών της ΕΕ. Σημαντικά πλεονάσματα παρουσιάζουν η Ελλάδα και η Ισπανία, όπως έχει αποκαλύψει το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
Η Κύπρος συμμετέχει σε πρόγραμμα της ΕΕ, μέσω του οποίου επιχειρείται η αναβάθμιση των Leopard και η ομογενοποίηση των οπλικών συστημάτων που διαθέτουν τα μέλη της PESCO. Το ενδιαφέρον της Κύπρου εκδηλώθηκε για μία επιλαρχία 41 αρμάτων Leopard 2A4. Τα άρματα παραχωρούνται με leasing ή με ενοίκιο για περίοδο 110 ετών και στη λήξη της μίσθωσης το κράτος που θα τα χρησιμοποιεί θα έχει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης της αγοράς τους.
Πλοία ανοικτής θαλάσσης
Το Ναυτικό πρόκειται να ενισχυθεί με ακόμα δύο πλοία ανοικτής θαλάσσης τα οποία θα ναυπηγηθούν στη Γαλλία. Με δεδομένη την αναβάθμιση της ναυτικής βάσης Ευάγγελος Φλωράκης στο Μαρί, για να φιλοξενήσει πλοία του γαλλικού πολεμικού ναυτικού, το Υπουργείο Άμυνας έχει ζητήσει μικρή καθυστέρηση στην παράδοση των πλοίων της ΕΦ, καθώς δεν υπάρχουν υποδομές ελλιμενισμού τους αυτή τη στιγμή. Στόχος είναι να παραδοθούν είτε ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση των εργασιών στο Μαρί ή μετά. Τα πλοία αυτά θα έχουν οπλισμό ο οποίος θα μπορεί να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας για επιτήρηση στα χωρικά ύδατα και παροχή ασφάλειας σε πλοία που διεξάγουν έρευνες στην ΑΟΖ.
