Η κατοχική Τουρκία θέτει ως προϋπόθεση για την επανέναρξη συνομιλιών την αναγνώριση του ίσου διεθνούς καθεστώτος και της κυριαρχίας των Τουρκοκυπρίων και τούτο να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα "Φιλελεύθερος".
Αυτό τον όρο επαναλαμβάνει με επιστολές του προς του ομολόγους τους των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας ( με κοινοποίηση προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ), ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Στη δισέλιδη επιστολή του, ημερομηνίας 24 Μαΐου, ο Τούρκος αξιωματούχος, ζητά εν πολλοίς ανατροπή της υφιστάμενης βάσης συνομιλιών και επιμένει σε λύση δυο κρατών. Στο ίδιο μήκος κύματος και η επιστολή του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, προς τον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, ημερομηνίας 18 Μαΐου. Η επιστολή Τατάρ, έκτασης έξι σελίδων, καταπιάνεται με το παρελθόν και την ιστορία του Κυπριακού με μπόλικο 1963 ενώ σε ό,τι αφορά το διά ταύτα, επαναλαμβάνει τη θέση για αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Είναι σαφές πως εκείνο που θέλει η τουρκική πλευρά να αναδείξει μέσα από τις επιστολές, που ακολουθούν εκείνες που διαβίβασε η Λευκωσία διά του Προέδρου και του υπουργού Εξωτερικών, είναι το "όραμα" της. Εκείνο, δηλαδή, που έχει εκφρασθεί μέσα από το έγγραφο, που κατατέθηκε από τον Τατάρ στη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης στη Γενεύη ( 27-29 Απριλίου). Ένα "όραμα", το οποίο περνά μέσα από την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Εκείνο που συζητά η τουρκική πλευρά μετά που θα αναγνωριστεί "ίσο διεθνές καθεστώς" είναι οι μελλοντικές σχέσεις των "δυο ανεξαρτήτων κρατών" σε θέματα περιουσιακού, ασφάλειας, συνοριακών διευθετήσεων καθώς και τις σχέσεις με την Ε.Ε.
Στην επιστολή Τσαβούσογλου, που σαφώς και έχει μεγαλύτερη βαρύτητα, σημειώνεται πως "η αμοιβαία αναγνώριση της ίσης κυριαρχίας θα βοηθούσε τις πλευρές να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ τους, να δημιουργήσουν προσδοκίες για το μέλλον, παρέχοντας μια σταθερή αφετηρία σε μια νέα διαδικασία προς μια διαρκή και βιώσιμη διευθέτηση". Υπό αυτήν την έννοια, σημειώνεται, υποστηρίζεται "αλλαγή παραδείγματος και ένα νέο πλαίσιο διαπραγματεύσεων, που θα βασίζεται σε μια προσέγγιση ‘’από τη βάση προς τα πάνω’’ και λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικότητες στο νησί".
Υπενθυμίζεται συναφώς, ότι η αναφορά από "τη βάση προς τα πάνω" (bottom-up approach), στην οποία αναφέρθηκε και ο Γενικός Γραμματέας στη Γενεύη, αποτελεί αγγλικής προέλευσης ιδέα, που διαμορφώθηκε και κατατέθηκε πριν την Γενεύη, σε συνεννόηση προφανώς με την κατοχική δύναμη. Η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται βασικά ως εργαλείο για προώθηση ενός συνομοσπονδιακού μοντέλου λύσης. Εκείνο που εξηγούν είναι πως η κυριαρχία θα ξεκινά από κάτω, από τις κυρίαρχες κοινότητες, και κτα αποθέματα να πηγαίνουν στην κεντρική εξουσία. Μια προσέγγιση, η οποία παραπέμπει σε συνομοσπονδία.
Αναφορά που προδίδει και τις τουρκικές προθέσεις είναι και η εξήγηση, που διατυπώνεται για τους λόγους που ζητούν υιοθέτηση απόφασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
"Οι Τουρκοκύπριοι διασφαλίζονται μέσω ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτή η νέα βάση θα διαφυλάξει το καθεστώς και των δύο πλευρών σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων ή εάν καταρρεύσει οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί". Οι Τουρκοκύπριοι δεν θα πρέπει ποτέ να μείνουν ξανά μετέωροι, αναφέρεται στην επιστολή και σημειώνεται πως "αναμένουμε από τη διεθνή κοινότητα να υποστηρίξει το τουρκοκυπριακό όραμα για μια βιώσιμη διευθέτηση, η οποία όχι μόνο θα φέρει μια win-win λύση στο νησί, αλλά και θα συμβάλει στην ειρήνη και την ευημερία προς όφελος όλων στην Ανατολική Μεσόγειο". Κοντολογίς, προετοιμάζουν το έδαφος για απόσχιση έχοντας κάλυψη την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, την οποία επιδιώκουν. Με την αναγνώρισή τους από το Συμβούλιο Ασφαλείας, σε περίπτωση κατάρρευσης της συμφωνίας, τα δυο κράτη θα λειτουργούν... αυτόνομα.
Όλα όσα αναφέρονται στην επιστολή Τσαβούσογλου, πέραν από το γεγονός ότι επαναλαμβάνεται και αναδεικνύεται η "νέα" θέση της τουρκικής πλευράς, εντάσσεται και στη διπλωματική προσπάθεια, που έχει αναλάβει η Άγκυρα να προωθήσει το θέμα της αλλαγής βάσης στο Κυπριακό. Η επιστολή αποτελεί μέρος της εκστρατείας της τουρκικής πλευράς για να πείσει πως οι μέχρι τώρα οι συζητήσεις έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους και πως τώρα θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή πλεύσης, στη βάση των πραγματικοτήτων. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η Άγκυρα έχει αρχίσει τις προσπάθειες αυτές προσεγγίζοντας διάφορους διεθνείς παίκτες.
Την ίδια ώρα, πληροφορίες αναφέρουν πως το Φόρεϊν Όφις επιχειρεί σε επαφές που έχουν αξιωματούχοι του με Αμερικανούς να πείσει την Ουάσινγκτον να μην είναι τόσο κάθετη στο θέμα της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αυτό έγινε και μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και όπως συναφώς πληροφορούμαστε, η βρετανική πίεση φαίνεται να συνεχίζεται.
Είναι προφανές πως οι προσπάθειες που καταβάλλονται από τουρκικής πλευράς και συμμάχων της, διαμορφώνουν νέα δεδομένα στο Κυπριακό και δημιουργούν κινδύνους περαιτέρω διολίσθησης του εθνικού θέματος. Το παιχνίδι αυτό αναμένεται να "χοντρύνει" περισσότερο όσο οι εξελίξεις στο Κυπριακό διασυνδεθούν τόσο με εκείνες στα ευρωτουρκικά όσο και στα όσα διαδραματίζονται στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία θέλει καλές σχέσεις με όλους πλην της Κύπρου
Η κατοχική Τουρκία επιχειρεί να διαμορφώσει μια εικόνα ότι ξεκίνησε να συζητά με τους γείτονες της και πως επιδιώκει συνεννόηση με όλους, πλην της Κύπρου. Συζητά με την Αίγυπτο, με την Ελλάδα ενώ φαίνεται πως όλα αυτά γίνονται για να υπάρξει προσέγγιση με τους Αμερικανούς. Με την Αθήνα η προσπάθεια των Τούρκων είναι ένα "ήσυχο καλοκαίρι", αν και διεξάγουν ασκήσεις. Περαιτέρω, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα σκηνικό όπου θα έχουν ανοικτές συζητήσεις με την Ελλάδα, αλλά θα συνεχίζουν τις παράνομες δραστηριότητες τους στην Κύπρο. Μια μεγάλη πρόβα προκλήσεων και προσπαθειών για επιβολή νέων τετελεσμένων θα είναι η παράνομη επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα. Μια επίσκεψη, πολλαπλών μάλλον, εκπλήξεων και σε ό,τι αφορά το έδαφος όσο και τη θάλασσα.
Η ημιτελής αποστολή Λουτ και το δύσκολο εγχείρημα για "κοινό έδαφος"
Η απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, πήγε σε Αθήνα και Άγκυρα και κουβέντιασε με τους Βρετανούς επί ελληνικού εδάφους. Είναι σαφές από την ημιτελή περιοδεία της κ. Λουτ, πως τα Ηνωμένα Έθνη αντιλαμβάνονται πως το εγχείρημα να εξευρεθεί "κοινό έδαφος" δεν είναι τόσο εύκολο όσο θεωρούσαν αρχικά.
Παρά το γεγονός ότι το τοπίο είναι ξεκάθαρο, η ελληνική πλευρά υποστηρίζει τις αποφάσεις του Διεθνούς Οργανισμού και η τουρκική λύση δύο κρατών, ωστόσο, οι πληροφορίες φέρουν την κ. Λουτ να ασκεί πιέσεις προς την ελληνική πλευρά, ώστε να επιδείξει "ευελιξία". Σημειώνεται πως και ο αρμόδιος για το Κυπριακό στο Φόρεϊν Όφις, Ajay Sharma, όταν βρισκόταν στην Κύπρο προ δεκαημέρου, είχε υποδείξει πως η Λευκωσία θα μπορούσε να εξηγήσει τα περί αποκεντρωμένης ομοσπονδίας λαμβάνοντας υπόψη "τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων και της τουρκικής πλευράς". Τότε, όπως εξηγούσε ο Βρετανός αξιωματούχος, θα μπορούσε να βρεθεί κοινό έδαφος. Ο Ajay Sharma συνάντησε την Τζέιν Χολ Λουτ στην Αθήνα και τα είπαν εκτενώς για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, που φαίνεται ότι θα καθυστερήσουν.
