Το φυσικό αέριο, το οποίο σε σύγκριση με το πετρέλαιο έχει λιγότερες εκπομπές CO2, προβάλλεται ως το «καύσιμο γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση στον εικοστό πρώτο αιώνα. Περιφερειακοί κόμβοι με πιθανά μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου, όπως η Κασπία και η Ανατολική Μεσόγειος, έχουν κερδίσει τη διεθνή προσοχή.
Η περίπτωση της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, είναι πιο ενδιαφέρουσα λόγω του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνεται η γεωπολιτική τα τελευταία χρόνια, που οδηγεί σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και συνεργασία μεταξύ των περιφερειακών χωρών. Η περιοχή έχει κερδίσει εξέχουσα θέση ως εναλλακτική πηγή προμήθειας καθαρότερων καυσίμων, ειδικά στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας.
Στο Πενταπόσταγμα σε άρθρο μας: Μετά από Αμερικανούς & Σαουδάραβες και η Ινδία μπαίνει δυναμικά στο επενδυτικό παιγνίδι για την Αλεξανδρούπολη, αναφέραμε ότι ο Ινδός Πρέσβης κατά την επίσκεψή του, έδειξε να ενδιαφέρεται όχι μόνο για το λιμάνι αλλά για την ευρύτερη περιοχή και για επενδύσεις-συνεργασίες με μεγάλες επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Αλεξανδρούπολη.
Εξερεύνηση αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο
Ο Dr Md. Muddassir Quamar είναι στο Associate Fellow στο Manohar Parrikar Institute for Defense Studies and Analyses, αναφέρει ότι την τελευταία δεκαετία, η Ανατολική Μεσόγειος έγινε μάρτυρας της ανακάλυψης ορισμένων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) των περιφερειακών χωρών, ενώ συνεχίζονται περαιτέρω δραστηριότητες εξερεύνησης και γεώτρησης.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, που περιλαμβάνονται σε δύο εκθέσεις από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών, που δημοσιεύθηκαν το 2010, τεράστια αποθέματα ενέργειας εναποτίθενται τόσο στο Δέλτα του Νείλου όσο και στις λεκάνες του Λεβάντε στην Ανατολική Μεσόγειο. Περαιτέρω κοιτάσματα, υπολογίζονται στο Αιγαίο και στο Ιόνιο Πέλαγος. Μεταξύ των χωρών της περιοχής, η Αίγυπτος και το Ισραήλ έχουν κάνει το προβάδισμα με εμπορικές γεωτρήσεις και προμήθειες μέσω αγωγών.
Η επιτυχία της Αιγύπτου και του Ισραήλ, στην εύρεση εμπορικών ποσοτήτων και την έναρξη παραγωγής από χερσαία κοιτάσματα φυσικού αερίου έχει ενθαρρύνει άλλους, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Τουρκία, ο Λίβανος, η Λιβύη και η Συρία, να αναλάβουν σοβαρά ερευνητικές δραστηριότητες.
Δεν παραλείπει δε να αναφέρει ότι, ευρήματα και η αναζήτηση για εξερεύνηση «προκάλεσαν επίσης διαμάχες μεταξύ των περιφερειακών χωρών για τη διεκδίκηση χωρικών υδάτων, ΑΟΖ και τμημάτων της υφαλοκρηπίδας, οδηγώντας σε σοβαρές εντάσεις, για παράδειγμα, μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας καθώς και μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου».
Παράλληλα τόνισε ταυτόχρονα, την πιθανότητα η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου να αναδειχθεί σε νέο κόμβο παραγωγής φυσικού αερίου, καθώς οδήγησε σε προσπάθειες συμφιλίωσης και κοινής εξερεύνησης. «Για παράδειγμα, ένα άτυπο μπλοκ μεταξύ της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου, πήρε επίσημη μορφή ως Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) το 2019», ανέφερε.
Το EMGF, που εδρεύει στο Κάιρο, στοχεύει στην ανάπτυξη ενός μηχανισμού συνεργασίας μεταξύ των χωρών μελών για την εξερεύνηση, την ανάπτυξη υποδομών και την παροχή αερίου στις ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές. Ομοίως, τα πιθανά οικονομικά οφέλη από την παραγωγή και τις εξαγωγές φυσικού αερίου, ενθάρρυναν το Ισραήλ και τον Λίβανο, που διαφορετικά δεν μοιράζονται επίσημους δεσμούς, να υπογράψουν μια συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2022.
Προοπτικές για την Ινδία
Οι ενεργειακές ανάγκες της Ινδίας αυξάνονται συνεχώς και είναι πιθανό, να αυξηθούν εκθετικά τις επόμενες δεκαετίες λόγω του μεγέθους και των επιδόσεων της οικονομίας της. Η Ινδία, είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεγάλη οικονομία στον κόσμο και οι ενεργειακές της ανάγκες αυξάνονται επίσης, ταχύτερα από οποιαδήποτε από τις οικονομίες της G-20.
Υπάρχει, ωστόσο, τεράστια διαφορά στην αναλογία κατανάλωσης προς παραγωγή στην Ινδία, πράγμα που σημαίνει ότι η Ινδία, πρέπει να εξαρτάται από τις εισαγωγές για να καλύψει τις ανάγκες της σε ενεργειακή ασφάλεια. Συμβατικά, η περιοχή του Κόλπου υπήρξε ο βασικός πυλώνας των απαιτήσεων ενεργειακής ασφάλειας της Ινδίας, καλύπτοντας το 55-60 τοις εκατό των αναγκών της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο τα τελευταία χρόνια.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, το Νέο Δελχί έχει κάνει μόνο περιορισμένες προσπάθειες για να διερευνήσει τις δυνατότητες για εισαγωγές φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι, για τους οποίους η Ινδία μπορεί να αναδειχθεί σε ευνοϊκό προορισμό για προμήθειες από την Ανατολική Μεσόγειο. Πρώτον, η Ινδία μοιράζεται φιλικές σχέσεις με μεγάλες περιφερειακές χώρες, ιδίως με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, που και οι δύο επιθυμούν να βρουν νεότερες αγορές για την προμήθεια φυσικού αερίου. Σε αυτό το σημείο, η πλειοψηφία των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ινδίας προέρχεται από το Κατάρ και την Αυστραλία. Δεδομένης της έμφασης στην καθαρή ενέργεια, το Νέο Δελχί μπορεί να διερευνήσει εισαγωγές τόσο από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Αιγύπτου όσο και του Ισραήλ. Μπορούν να ληφθούν υπόψη, τόσο οι άμεσες προμήθειες όσο και οι μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας.
«Οι ινδικές εταιρείες πετρελαίου μπορούν επίσης, να αναζητήσουν συμμετοχή στις δραστηριότητες εξερεύνησης που μπορούν να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα προμήθειες για την Ινδία. Εκτός από την Αίγυπτο και το Ισραήλ, η Ινδία μπορεί επίσης να διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας με την Ελλάδα και την Κύπρο, στην εξερεύνηση φυσικού αερίου που μπορεί να είναι επικερδής στο μέλλον», αναφέρει.
Υπάρχουν προκλήσεις που σχετίζονται με περιφερειακές εντάσεις και αβεβαιότητες, σχετικά με τη θαλάσσια δικαιοδοσία, αλλά αυτό μπορεί να ξεπεραστεί με την αποφυγή επενδύσεων σε αμφισβητούμενες περιοχές. Τα προβλήματα που σχετίζονται με την επιμελητεία και τις μεταφορές, μπορούν επίσης να ξεπεραστούν δεδομένου ότι η Ινδία στο παρελθόν, εξασφάλιζε προμήθειες από τη Λιβύη προτού τυλιχθεί στον εμφύλιο πόλεμο. «Περαιτέρω επενδύσεις σε εξελίξεις υποδομών μέσω μικρομερών πρωτοβουλιών όπως το I2U2 και από κοινού με φιλικές περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΑΕ και της Γαλλίας», αναφέρει.
Συμπέρασμα
Σε μια εποχή που οι ανάγκες ενεργειακής ασφάλειας της Ινδίας αυξάνονται συνεχώς, αξίζει να διερευνηθούν πιθανές νεότερες πηγές για την παροχή καθαρότερων πηγών ενέργειας. Η Ανατολική Μεσόγειος, έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως σημαντικός κόμβος για την εξερεύνηση αερίου με μεγάλα ευρήματα στο Δέλτα του Νείλου και στις λεκάνες του Λεβάντε.
Αν και αυτό έχει προκαλέσει περιφερειακές εντάσεις, δεδομένων των ανταγωνιστικών αξιώσεων για τη θαλάσσια δικαιοδοσία στη Μεσόγειο Θάλασσα, έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη συνεργασία μεταξύ των περιφερειακών χωρών για κοινή εξερεύνηση και ανάπτυξη υποδομών.
«Για την Ινδία, παρά τα περιφερειακά προβλήματα, η Ανατολική Μεσόγειος προσφέρει ισχυρές προοπτικές ως πηγή εισαγωγής φυσικού αερίου λόγω των συνεχώς αυξανόμενων απαιτήσεών της και των ισχυρών διμερών σχέσεων με τις χώρες της περιοχής όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος», καταλήγει ο Muddassir Quamar.
