Καμία χώρα δεν αποκλείεται από την περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, είπε ο Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης σε φόρουμ του AIPAC.
Η δήλωση αυτή, που συμπεριλαμβάνει και την Τουρκία, προκαλεί ερωτηματικά για το κατά πόσο Ελληνική και Κυπριακή πολιτική ηγεσία έχουν εκχωρήσει ή είναι πρόθυμοι να εκχωρήσουν ενεργειακά και γεωγραφικά δικαιώματα στην Άγκυρα.
Σε μια περίοδο που οι δηλώσεις των πολιτικών δημιουργούν κλίμα αμφιβολίας, και ενώ η σπασμωδική Τουρκία φαίνεται να έχει εκτοπιστεί από την Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύονται τα σενάρια περί συνδιαχείρισης στο Αιγαίο και τουρκικών "δικαιωμάτων" στην ενεργειακή σκακιέρα.
Ας ελπίσουμε πως κανένας πολιτικός δεν θα ήταν ικανός να εκχωρήσει και αυτά στο τουρκικό καθεστώς, ωστόσο η πρόσφατη ιστορία δημιουργεί απαισιόδοξες εικασίες.
Η ίδρυση ενός περιφερειακού οργανισμού για την ασφάλεια και τη συνεργασία στη Μέση Ανατολή είναι το περαιτέρω βήμα που πρέπει να αναληφθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, δήλωσε τη Δευτέρα ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης κατά τη διάρκεια συζήτησης στο πλαίσιο του συνεδρίου του AIPAC, της μεγαλύτερης οργάνωσης του αμερικανο-εβραϊκού λόμπι, τη Δευτέρα. Συμμετείχαν επίσης στη συζήτηση ο διευθυντής της αθηναϊκής εφημερίδας η «Καθημερινή», Αλέξης Παπαχελάς και ο εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC) Έντι Ζεμενίδης, ο οποίος υπέβαλε τις ερωτήσεις στους δύο ομιλητές.
Πριν από την τοποθέτησή του για το θέμα της συζήτησης που ήταν τα ενεργειακά και οι σχέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ, ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης καταδίκασε «με τους ισχυρότερους δυνατούς όρους» την επίθεση της Κυριακής κατά του Ισραήλ.
Αναφερόμενος στις εξελίξεις στην περιοχή, ο Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι ο κύριος πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου είναι να ενισχύσει τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες, δηλαδή τη Μέση Ανατολή και τις χώρες του Κόλπου.
«Εργαζόμαστε σε δύο επίπεδα. Πρώτον σε διμερές επίπεδο με όλες τις γειτονικές χώρες και σε τριμερή βάση, με τους τριμερείς μηχανισμούς που έχουμε ξεκινήσει με την Ελλάδα, επειδή πιστεύουμε ότι αν συνεργαστούμε, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις κοινές προκλήσεις της περιοχής και να είμαστε πιο αποτελεσματικοί».
Πρόσθεσε ότι από την ενέργεια - που ήταν αρχικά το κύριο ζήτημα στις τριμερείς - τώρα συζητούνται επίσης η ενεργειακή ασφάλεια, η άμυνα, επιχειρήσεις έρευνας – διάσωσης, η υγεία και όλα τα θέματα που απασχολούν τις χώρες της περιοχής.
«Είμαστε πολύ ευτυχείς που η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει αυτήν την προστιθέμενη αξία του τριμερούς μηχανισμού και προς αυτό είχαμε τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στη συνάντηση 3+1 της Ιερουσαλήμ, που στέλνει ένα σαφές μήνυμα της πολιτικής υποστήριξης των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτή την περιφερειακή συνεργασία».
Εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι και η Γαλλία ενδιαφέρεται επίσης να συμμετάσχει στη συνεργασία με την Αίγυπτο, ενώ η Ιταλία συμμετέχει ήδη στη συζήτηση με την Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ σχετικά με το ζήτημα της ενέργειας.
«Πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε ένα ακόμα βήμα, να θεσμοθετήσουμε την εταιρική σχέση μας και να δημιουργήσουμε μια περιφερειακή συνεργασία για την ασφάλεια και τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι στην πραγματικότητα η μόνη περιοχή στον κόσμο που δεν διαθέτει περιφερειακό οργανισμό».
Ο κ. Χριστοδουλίδης ενημέρωσε το κοινό για την απόφαση της κυβέρνησης της Κύπρου να δημιουργήσει μόνιμη Γραμματεία για τους τριμερείς μηχανισμούς.
«Ζητήσαμε από τους εταίρους μας στην περιοχή να διορίσουν έναν διπλωμάτη σε αυτή τη Μόνιμη Γραμματεία, προκειμένου να αρχίσουν να συνεργάζονται με όλες τις χώρες της περιοχής. Το μακροπρόθεσμο όραμά μας είναι να αναπτύξουμε αυτή τη Γραμματεία σε έναν Οργανισμό Περιφερειακής Συνεργασίας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι «εργαζόμαστε πάντα σε μία θετική ατζέντα και ήλθαμε μαζί όχι εναντίον μιας τρίτης χώρας, αλλά επειδή πιστεύουμε πως μέσω της συνεργασίας μας, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις μεγάλες προκλήσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Είμαστε πυλώνες σταθερότητας, είμαστε προβλέψιμες χώρες».
Ο ΥΠΕΞ εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πρωτοβουλία της Αιγύπτου να ξεκινήσει ένα φόρουμ για το φυσικό αέριο, περιγράφοντάς το ως παράδειγμα του τι μπορούμε να κάνουμε εάν συνεργαστούμε σε όλους τους τομείς και όχι μόνο στην ενέργεια.
Ο "διάδρομος" East Med
Ανέφερε ότι οι δυνατότητες ανάπτυξης της Ανατολικής Μεσογείου ως εναλλακτικής ενεργειακής οδού προς την Ευρώπη είναι πολύ σημαντικές.
«Γι''αυτό θέλουμε όλες οι χώρες της περιοχής να συνεργαστούν και αυτό που θέλουμε να δημιουργήσουμε είναι ένας «διάδρομος EastMed», δήλωσε ο κ. Χριστοδουλίδης εκφράζοντας την ικανοποίησή του διότι αυτό που λέει η Κύπρος εδώ και πέντε χρόνια, η Ενέργεια μπορεί να παίξει για την περιοχή τον ίδιο ρόλο που έπαιξε ο χάλυβας και ο άνθρακας στην μεταπολεμική Ευρώπη, έχει αποδειχθεί σωστό.
«Τώρα στις συζητήσεις μας, όλες οι γειτονικές χώρες βλέπουν τη σημασία της θεσμοθέτησης της συνεργασίας μας σε έναν περιφερειακό οργανισμό για την ασφάλεια και τη συνεργασία».
Ο Υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι κανείς δεν αποκλείεται από αυτήν την περιφερειακή συνεργασία.
«Δεν αποκλείουμε κανέναν, ακόμα και την Τουρκία. Είμαστε ανοιχτοί σε όλους. Δυστυχώς δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Η Τουρκία θα είναι πάντα εκεί ως γείτονας της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ. Η Τουρκία με τη συμπεριφορά της αποκλείστηκε μόνη της από τις συζητήσεις μας. Εάν η Τουρκία θέλει να συμμετάσχει σε αυτές τις συζητήσεις, εξαρτάται από την ίδια να έχει καλές γειτονικές σχέσεις και να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των χωρών της περιοχής», πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση, τι περισσότερο θα μπορούσαν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να ενθαρρύνουν αυτή τη διαδικασία, ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι από την αρχή η κυπριακή κυβέρνηση προσπάθησε να αλλάξει την αντίληψη των ΗΠΑ έναντι της Κύπρου.
«Η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσέγγιζε την Κύπρο μέσω του πρίσματος της σχέσης ΗΠΑ-Τουρκίας ή μέσω των εξελίξεων στο Κυπριακό. Προσπαθήσαμε να αλλάξουμε αυτήν την αντίληψη και είμαστε πολύ ευτυχείς γιατί βαθμιαία υπάρχει μια αλλαγή στην Ουάσινγκτον. Τον περασμένο Νοέμβριο είχαμε την πρώτη δήλωση προθέσεων με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, σε θέματα ασφάλειας, κάτι που θεωρούμε πολύ σημαντικό στη διμερή μας σχέση».
Ο κ. Χριστοδουλίδης τόνισε επίσης ότι είναι σημαντικό η Κύπρος αναγνωρίζεται ως πάροχος ασφάλειας και πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή και όχι ως καταναλωτής ασφάλειας και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στη συνάντηση της Ιερουσαλήμ.
Μιλώντας για το τι βλέπει ως επόμενο βήμα, είπε ότι κάτι που συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Ιερουσαλήμ ήταν να εντοπίσουν τα Υπουργεία Εξωτερικών των χωρών και άλλους τομείς συνεργασίας πέραν της ενέργειας. Ανέφερε επίσης ότι στη συνεδρίαση της περασμένης εβδομάδας τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ενέργεια και η ναυτιλιακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Τώρα εργαζόμαστε για την ταυτοποίηση περισσότερων τομέων, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία των 3 + 1 σε τομείς εκτός της ενέργειας. Θέλουμε την σαφή πολιτική υποστήριξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ και μια σαφή υποστήριξη αυτής της τριμερούς συνεργασίας. Πιστεύουμε πραγματικά ότι αυτό είναι επίσης προς όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ και είμαστε ευτυχείς που βλέπουμε το αυξημένο ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης για τις εξελίξεις στην περιοχή».
Μιλώντας για την ελληνο-ισραηλινή σχέση, ο Διευθυντής της «Καθημερινής» Αλέξης Παπαχελάς είπε ότι σημειώθηκε μια τεράστια αλλαγή.
«Πολλά ταμπού που είχαμε στην Ελλάδα, ότι είμαστε απλώς μια φιλοαραβική χώρα χωρίς καμία βαθύτερη σχέση με το Ισραήλ, έχουν φύγει. Για μένα, το εκπληκτικό είναι ότι είχαμε μια αριστερή κυβέρνηση που υποστήριξε αυτή την πολιτική παρά τις προηγούμενες θέσεις της. Κατά τη γνώμη μου, στην Ελλάδα υπάρχει μια ώριμη συναίνεση γι'αυτό. Ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι στην κυβέρνηση, αυτή η σχέση θα είναι τόσο βαθιά και ευρεία όπως τώρα, με συντηρητική ή οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τη σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας».
Ο κ. Παπαχελάς ανέφερε ότι οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ έχουν αναπτυχθεί κατά τρόπο που πραγματικά κανείς δεν ανέμενε, αναφέροντας ως παραδείγματα τις τακτικές συναντήσεις των στρατιωτικών, τη χρήση του ελληνικού εναέριου χώρου για ασκήσεις της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας κ.α.
Αναγνώρισε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν λίγοι που μιλούν για τους κινδύνους που αναλαμβάνει η Ελλάδα (όπως να γίνει στόχος), αλλά είπε πως σε αυτά τα πράγματα υπολογίζεις και τα κέρδη και το κόστος.
Σχετικά με το ρόλο των ΗΠΑ, ο κ. Παπαχελάς τόνισε τη σημασία του να δίδονται ξεκάθαρα μηνύματα από την αμερικανική κυβέρνηση, σε σχέση με την πολιτική της στην περιοχή, Και παρουσίασε ως τέτοια ξεκάθαρα μηνύματα αυτά που έστειλε η αμερικανική κυβέρνηση προς την Τουρκία, πριν την έναρξη των ερευνών της ΕΧΧΟΝ στην κυπριακή ΑΟΖ.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του HALC Έντι Ζεμενίδης επεσήμανε ότι η Κύπρος ήταν το πρώτο κράτος μέλος της ΕΕ που δίωξε επιτυχώς και πέτυχε την δικαστική καταδίκη πράκτορα της Χεζμπολάχ και μαζί με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία ηγήθηκαν στην λήψη της απόφασης της ΕΕ να ορίσει το στρατιωτικό κλάδο της ως τρομοκρατική οργάνωση.
Ανακοίνωσε επίσης ότι αυτή τη βδομάδα, ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ και ο βουλευτής Τεντ Ντόιτς θα παρουσιάσουν "ένα πολύ επιθετικό νομοσχέδιο για την Ανατολική Μεσόγειο που είναι πολύ υπέρ του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου».
Ο κ. Ζεμενίδης τέλος χαιρέτισε τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην τριμερή συνάντηση της Ιερουσαλήμ. Είπε ότι στην αρχή οι ΗΠΑ ήταν απρόθυμες για τις τριμερείς συναντήσεις, αλλά τώρα είναι κι αυτές υπέρ.
