Το αμερικανικό ειδησεογραφικό portal «Insider», δημοσιεύει μια ανάλυση, για την ενίσχυση των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Κυπριακή Δημοκρατία, και το πώς αυτή εκλαμβάνεται από τη Τουρκία, η οποία ως μέλος του ΝΑΤΟ και χώρα που διατηρεί στρατεύματα κατοχής, δεν τη βλέπει με καλό μάτι.
Σημειώνεται πως οι ΗΠΑ σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων στην Ευρώπη, ενισχύουν την παρουσία τους στην ανατολική Μεσόγειο, συνεργαζόμενες με τη Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία βρίσκεται σε κομβική γεωγραφική θέση στην οποία συναντώνται τρεις ήπειροι και διέρχονται οι θαλάσσιες οδοί, που συνδέουν τον Ατλαντικό, τον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Ο υπουργός Άμυνας Μιχάλης Γιωργάλλας ο οποίος μίλησε στο «Insider» ανέφερε πως η Κύπρος έχει κάνει «σημαντικά βήματα» στο τομέα της άμυνας και της ασφάλειας σε συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Η σχέση αυτή ενισχύεται καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία, απομακρύνεται από τη Μόσχα λύνοντας τους δεσμούς της, με την οποία για δεκαετίες διατηρούσε στενές οικονομικές και πολιτικές σχέσεις. Ωστόσο αυτή η προσέγγιση ΗΠΑ – Κύπρου δεν τυγχάνει της καλύτερης υποδοχής από τη Τουρκία και προκαλεί τη δυσαρέσκεια της, κάτι που θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις στο ΝΑΤΟ.
Νέος εταίρος για τις ΗΠΑ
Στην ανάλυση, εξηγείται πώς η Κύπρος ουσιαστικά προσέγγισε τη Ρωσία, ιδιαιτέρως μετά την εισβολή του 1974 και την επιβολή εμπάργκο στη πώληση αμερικανικών όπλων το 1987.
Σημειώνεται πως αν και η Κύπρος δεν είχε συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με τη Ρωσία, η Μόσχα ήταν ένας από τους κύριους προμηθευτές όπλων για την ΕΦ, κατά τη διάρκεια ισχύος του εμπάργκο. Όμως τα τελευταία χρόνια η Λευκωσία έχει πάρει αποστάσεις από τη Ρωσία, ακυρώνοντας και τη συμφωνία του 2015 που επέτρεπε στα ρωσικά πολεμικά πλοία να ελλιμενίζονται στα κυπριακά λιμάνια.
Επίσης οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, έχουν δημιουργήσει δυσκολίες στη συντήρηση του στρατιωτικού εξοπλισμού της ΕΦ, ο οποίος είναι σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του, ρωσικής κατασκευής.
Η άρση του εμπάργκο εκ μέρους των ΗΠΑ, διευρύνει τις δυνατότητες της Κύπρου για αγορά νέων εξοπλισμών από δυτικά κράτη. Όπως δήλωσε ο υπουργός άμυνας Μιχάλης Γιωργάλλας στο «Insider», μετά την άρση του «αναχρονιστικού εμπάργκο όπλων, το μέλλον της συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ είναι ακόμη πιο λαμπρό! Έχουμε ήδη πραγματοποιήσει κάποιες αγορές εξοπλισμού και η δυνατότητα πρόσβασης στις αμυντικές βιομηχανίες των ΗΠΑ δημιουργεί νέες προοπτικές με νέες ευκαιρίες και διεύρυνση των επιλογών μας».
Ο Μιχάλης Γιωργάλλας είπε ακόμη ότι η Κύπρος «προχωρά με την αντικατάσταση του υπάρχοντος υλικού ρωσικής προέλευσης». Γίνεται αναφορά στην αγορά τουλάχιστον έξι ελικοπτερων Airbus H145M, με δυνατότητα αγοράς ακόμη 6, τα οποία θα αντικαταστήσουν τα σοβιετικής κατασκευής πεπαλαιωμένα ελικόπτερα Mi-35, τα οποία έχουν πωληθεί στη Σερβία. Ωστόσο τα αντιαεροπορικά συστήματα TOR-M1 και BUK-1 θα χρειαστεί χρόνος για να αντικατασταθούν και τα όποια κενά υπάρχουν καλύπτονται μέσα από διάφορες συνεργασίες.
Επίσης Κύπριοι αξιωματικοί εκπαιδεύονται τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του προγράμματος Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (International Military Education and Training – IMET).
Σε μια άλλη εξέλιξη, τον Σεπτέμβριο του 2022, οι ΗΠΑ και η Κύπρος υπέγραψαν συμφωνία για τη διευκόλυνση της υλικοτεχνικής υποστήριξης και των ανταλλαγών, δίνοντας δυνατότητας σε αμερικανικές δυνάμεις να αξιοποιήσουν, για συγκεκριμένους σκοπούς το κυπριακό έδαφος.
Τον περασμένο Μάρτιο, η ΕΦ, υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με την Εθνοφρουρά του Νιου Τζέρσεϊ, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων την διενέργεια κοινών ασκήσεων με διάφορα σύγχρονα σενάρια.
«Αυτή η δυναμική θα συνεχιστεί», είπε ο Μ. Γιωργάλλας στο «Insider», προσθέτοντας ότι, «η αμυντική μας συνεργασία με τις ΗΠΑ, είναι πλέον μη αναστρέψιμη και ανυπομονούμε για όσα θα ακολουθήσουν».
Μια περίπλοκη περιοχή
Η ανάλυση – άρθρο του «Insider» συνεχίζει: «Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι σημαντική, για μια σειρά χωρών, οι οποίες ανταγωνίζονται και συγκρούονται στη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη για αιώνες.
Ενώ τα τελευταία χρόνια οι πάντες εστιάζουν στις εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, η κατάσταση στην περιοχή περιπλέκεται από την διαρκή αντιπαράθεση της Ελλάδας και της Τουρκίας, με την Τουρκία, παρά το ότι είναι χώρα του ΝΑΤΟ να ενισχύει τις σχέσεις της με τη Ρωσία.
Ο Αμερικανός στρατηγός Κρίστοφερ Κάβολι, ανώτατος συμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ, μιλώντας πριν λίγους μήνες στο Κογκρέσσο των ΗΠΑ είπε πως στην Ανατολική Μεσόγειο «παρατηρείται πολύ αυξημένος ανταγωνισμός, καθώς αυξήθηκε και η ρωσική ναυτική παρουσία τα τελευταία χρόνια».
Ο Κάβολι πρόσθεσε ότι οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις «εργάζονται εκτενώς εκεί κάτω» και ότι το ΝΑΤΟ παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τη ρωσική δραστηριότητα στην περιοχή, καθώς η Ρωσία διατηρεί ναυτική βάση στο λιμάνι Tartus, της Συρίας.
Ο Μιχάλης Γιωργάλλας είπε στο «Insider», ότι η περιοχή είναι ιστορικά ασταθής και ότι η αστάθεια έχει γίνει πιο εμφανής στον αέρα και τη θάλασσα.
Για τη Κύπρο, «η κύρια πρόκληση ασφαλείας προέρχεται από την αναθεωρητική και επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας», είπε ο υπουργός Άμυνας, προσθέτοντας ότι η Άγκυρα «φαίνεται να αγνοούσε και να αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο και τη βασισμένη σε κανόνες Διεθνή Τάξη, και αποτελεί απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα».
Το «Insider» σημειώνει πως η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και αμφισβητεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στη θάλασσα σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Προστίθεται πως η Τουρκία διατηρεί στρατεύματα κατοχής στο νησί και ασκέι έντονη κριτική στην ενίσχυση των δεσμών της Λευκωσίας με την Ουάσιγκτον.
Η υποστήριξη της Κύπρου στην Ουκρανία, με την συμμετοχή στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τη φιλοξενία Ουκρανών στρατιωτικών που εκπαιδεύονται από Αμερικάνους σε θέματα αποναρκοθέτησης, όπως επίσης και η προσέγγισή της με τις ΗΠΑ, οδήγησε σε φήμες και εικασίες για αποστολή ρωσικού εξοπλισμού της ΕΦ στην Ουκρανία. Είχε γίνει λόγος για αποστολή αρμάτων Τ-80 και Τεθωρακισμένων Αρμάτων Μεταφοράς Προσωπικού BMP-3.
Ο υπουργός Άμυνας Μιχάλης Γιωργάλλας, ξεκαθάρισε πως η «σοβαρή κατάσταση ασφαλείας» στο νησί εμποδίζει μια τέτοια μεταφορά. «Με την τουρκική στρατιωτική κατοχή και επιθετικότητα ακόμα σε ισχύ, δεν μπορούμε να θέσουμε σε κίνδυνο την εθνική μας ασφάλεια. Πιστεύω ότι η θέση μας είναι καλά κατανοητή και αποδεκτή από όλους».
