Η Τουρκία είναι γνωστό ότι επιχειρεί να αγοράσει από τις ΗΠΑ 40 F-16 BLOCK-70 και 80 κιτ εκσυγχρονισμού για ισάριθμα F-16 του γερασμένου στόλου της Πολεμικής Αεροπορίας της, όπου στην καλύτερη των περιπτώσεων και εφόσον αρθούν οι ενστάσεις της Αμερικανικής Γερουσίας, κάτι που δεν διαφαίνεται ούτε εύκολο αλλά ούτε και άμεσο να επισυμβεί, τα νέα μαχητικά θα αφιχθούν στην Τουρκία στην καλύτερη περίπτωση, από το 2026 και μετά.
Ωστόσο το κυριότερο πρόβλημα για την Τουρκία δεν φαίνεται να είναι μόνο η υλοποίηση της παραπάνω αγοράς, αλλά και η ελλιπής διαθεσιμότητα πιλότων για να πετάξουν, στην οποία αναφέρεται σε άρθρο του έγκριτο Διεθνές ΜΜΕ, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι "Σήμερα, οι νέες προβλέψεις της πολεμικής αεροπορίας δείχνουν ότι ο αριθμός των Τούρκων πιλότων μπορεί να φτάσει στα επίπεδα του 2016, εάν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό το 2030"
Αναλυτικότερα αναφέρονται τα εξής:
Οι διώξεις Ερντογάν το 2016 δημιουργούν πρόβλημα διαθεσιμότητας πιλότων στη Τουρκική Πολεμική Αεροπορία
"Η Τουρκία υφίσταται τεράστια οπισθοδρόμηση διαγράφοντας δουλειά και εμπειρία δεκαετιών στην εκπαίδευση πιλότων μάχης. Μια σοβαρή έλλειψη πιλότων της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, που επιδεινώθηκε από μια μαζική εκκαθάριση στρατιωτικών αεροπόρων από την κυβέρνηση με κατασκευασμένες κατηγορίες το 2016, εξακολουθεί να παρεμποδίζει την ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας να χειρίζεται μαχητικά αεροσκάφη F-16 και F-4.
Αυτό το οξύ πρόβλημα παρουσιάζει ακόμη περισσότερες προκλήσεις για τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ από τις ήδη παρεμποδισμένες προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ταλαιπωρημένου στόλου αεροσκαφών εν μέσω προβληματικών συνομιλιών με τις ΗΠΑ για αναβαθμίσεις και νέες παραγγελίες.
Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία (Türk Hava Kuvvetleri), η οποία διαχειρίζεται τον μεγαλύτερο στόλο F-16 στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ήταν κάποτε ένας ισχυρός θεσμός που παρείχε εκπαίδευση πιλότων μάχης τόσο για μέλη του ΝΑΤΟ όσο και για εγκεκριμένους εταίρους σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, τον κύριο προμηθευτή του αεροσκάφους στην Τουρκία.
Ωστόσο, λόγω της άνευ προηγουμένου καταστολής του στρατού και των αυθαίρετων απολύσεων από την ισλαμιστική κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2016, η αεροπορία αντιμετωπίζει πλέον σημαντική έλλειψη τόσο σε πιλότους όσο και σε εκπαιδευτές. Δυστυχώς, δεν φαίνεται ότι θα μπορέσει να συνέλθει από αυτό το χτύπημα σύντομα.Τα ζοφερά νούμερα μιλούν από μόνα τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσε ο πρώην Σμήναρχος της πολεμικής αεροπορίας Ahmet Özçetin το 2017, η Τουρκία είχε καταφέρει να εκπαιδεύσει περίπου 1.200 πιλότους F-16 από το 1987, όταν άρχισε να πετά με το συγκεκριμένο μαχητικό αεροσκάφος.
Ο Özçetin, ο οποίος ήταν μεταξύ εκείνων που άδικα απολύθηκαν και φυλακίστηκαν στην Τουρκία με ψευδείς κατηγορίες, λέγοντας ότι η εκπαίδευση ενός πιλότου της πολεμικής αεροπορίας απαιτεί πολύ χρόνο, προσπάθεια και πόρους.
Είπε ότι όταν απολύθηκε το 2016 μετά από ένα ψευδές πραξικόπημα από την κυβέρνηση Ερντογάν για να δημιουργήσει πρόσχημα για μαζικές εκκαθαρίσεις στον στρατό και σε άλλα ιδρύματα, περίπου 100 φοιτητές πιλότοι που επρόκειτο να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους F-16 στην Άγκυρα απολύθηκαν.
Μερικοί από αυτούς τους μαθητές ολοκλήρωσαν με επιτυχία τα προγράμματά τους με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ πριν επιστρέψουν στην Τουρκία για τελικές σπουδές και εκπαίδευση.
Σε ένα ολονύκτιο προεδρικό διάταγμα χωρίς προηγούμενη διαβούλευση για πιθανές επιπτώσεις, ο Ερντογάν έκλεισε την Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας, τη ραχοκοκαλιά της εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης πιλότων, στις 25 Ιουλίου 2016.
Η κυβέρνηση αφαίρεσε επίσης τον τίτλο του αξιωματικού από όλους τους νέους αποφοίτους εκείνης της χρονιάς και μετέφερε δόκιμους που δεν είχαν αποφοιτήσει ή δεν σπούδαζαν ακόμα σε άλλα πανεπιστήμια που δεν είχαν στρατιωτική εκπαίδευση.
Η Τουρκία έφθασε σε σημείο να έχει λιγότερους πιλότους από τα αεροσκάφη της
Πριν από τον Ιούλιο του 2016, η Πολεμική Αεροπορία είχε 1.301 πιλότους σε ενεργό υπηρεσία, με 668 από αυτούς μάχιμους πιλότους. Η κυβέρνηση Ερντογάν εκκαθάρισε συνοπτικά 772 πιλότους χωρίς καμία στρατιωτική, διοικητική ή ποινική έρευνα. Επίσης ανέστειλε την ένταξη στην Πολεμική Αεροπορία σε 113 πιλότους.
Με τον αριθμό των απόστρατων πιλότων να προστίθεται στον απολογισμό, η πολεμική αεροπορία είχε φθάσει στο σημείο να έχει λιγότερους μάχιμους πιλότους από ότι μαχητικά αεροσκάφη στον στόλο της.
Αυτό δεν είναι το μόνο θλιβερό κεφάλαιο σε αυτό το έπος. Η απόλυση εκπαιδευτών πιλότων, που συνήθως επιλέγονται από αυτούς που υπηρέτησαν με διάκριση στην αεροπορία για χρόνια και είχαν άριστο υπηρεσιακό ιστορικό, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τη δεινή κατάσταση για την αεροπορία.
Η προσπάθεια εύρεσης πιλότων από το Πακιστάν και το άνοιγμα της Ακαδημίας της Πολεμικής Αεροπορίας το 2017
Προσπαθώντας να βρει εκπαιδευτές εκτός της χώρας, η κυβέρνηση Ερντογάν προσπάθησε να φέρει Πακιστανούς πιλότους για να εκπαιδεύσουν νέους υποψηφίους. Αλλά μια τέτοια κίνηση απαιτούσε έγκριση μεταφοράς από τρίτη χώρα από τις ΗΠΑ, η οποία δεν χορηγήθηκε ποτέ. Το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστελναν ένα σαφές μήνυμα ότι δεν ήταν ευχαριστημένοι με αυτό που συνέβαινε με τις εκκαθαρίσεις που στόχευαν κυρίως φιλοΝΑΤΟϊκούς αξιωματικούς, υπονομεύοντας τη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ.
Έκτοτε, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει καταφύγει σε περίεργες τακτικές για να λύσει τα αναδυόμενα προβλήματα στην αεροπορία, προσπαθώντας να καλύψει την έλλειψη πιλότων μέσω μιας σειράς ενεργειών με μικρή επιτυχία.
Άνοιξε ξανά την Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας τον Φεβρουάριο του 2017 υπό το νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας, αλλά δυσκολεύτηκε να προσελκύσει νέους φοιτητές.
Τα κίνητρα που έδωσε ο Ερντογάν
Η κυβέρνηση προσπάθησε να ανακαλέσει ορισμένους απόστρατους πιλότους και άλλους που εργάζονταν στην ιδιωτική βιομηχανία με μικρή επιτυχία, καθώς πολλοί δεν ήθελαν να επιστρέψουν για οικονομικούς λόγους ή λόγω του κλίματος φόβου στον στρατό για τις εκκαθαρίσεις. Τα στοιχεία που αναφέρθηκαν δείχνουν ότι μόνο 50 με 100 πιλότοι αποφάσισαν να ξαναστρατευτούν, ενώ οι περισσότεροι επέλεξαν να παραμείνουν εκτός υπηρεσίας.
Όταν αυτό το κίνητρο απέτυχε, η κυβέρνηση εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα που επεκτείνει την υποχρεωτική θητεία για τους στρατιωτικούς πιλότους σε 18 χρόνια από 14,5 χρόνια πριν τους επιτραπεί να φύγουν για να πετάξουν επιβατικά αεροσκάφη στην πολιτική αεροπορία. Ούτε αυτό βοήθησε πολύ.
Στη συνέχεια, ένα άλλο διάταγμα κυκλοφόρησε το 2019 που επεκτείνει την υποχρεωτική υπηρεσία στα 21 έτη. Οι αλλαγές υποχρέωναν όσους είχαν ήδη ολοκληρώσει την υποχρεωτική τους υπηρεσία να ανακληθούν για να καλυφθεί η έλλειψη. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς που είχαν ολοκληρώσει την υποχρεωτική θητεία τους και ανακλήθηκαν είχαν άλλα θέματα να αντιμετωπίσουν.
Είτε επρόκειτο να συμπληρώσουν την ηλικία συνταξιοδότησης είτε σε ορισμένες περιπτώσεις ανέφεραν προβλήματα υγείας. Τελικά όλοι όσοι ανακλήθηκαν ήταν και πάλι εκτός αεροπορίας μεταξύ 2021 και 2023.
Με άλλα λόγια, μια μικρή απότομη αύξηση στον αριθμό των πιλότων που είχε παρουσιαστεί , εξαφανίστηκε αφήνοντας την Τουρκική Πολεμική αεροπορία σε χειρότερη θέση από πριν.
Σήμερα, οι νέες προβλέψεις της πολεμικής αεροπορίας δείχνουν ότι ο αριθμός των Τούρκων πιλότων μπορεί να φτάσει στα επίπεδα του 2016, εάν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό το 2030
Αυτό απαιτεί μια σειρά από νέα κίνητρα, συμπεριλαμβανομένης μιας σημαντικής βελτίωσης στους μισθούς και τις πληρωμές μπόνους που θα λάμβαναν οι πιλότοι, κάτι που θα ήταν αρκετά δύσκολο δεδομένων των προβλημάτων στην τουρκική οικονομία. Ακόμη και αν ξεπεραστούν με κάποιο τρόπο οι οικονομικές προκλήσεις, απαιτείται πολύς χρόνος για την εκπαίδευση πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας.
Η κίνηση απελπισίας στις αρχές του 2023
Τον Φεβρουάριο του 2023 το Υπουργείο Άμυνας εξέδωσε εγκύκλιο που επέτρεπε την πρόσληψη αξιωματικών εκτός στρατιωτικών σχολών με σκοπό την εκπαίδευση τους ως χειριστές. Οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες είναι δύσπιστοι για αυτό το μέτρο αναστολής, καθώς οι πιλότοι μάχης χρειάζονται αυστηρή, πολυετή εκπαίδευση. Μένει να δούμε αν η πρόταση θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της έλλειψης πιλότων στην αεροπορία.
Η έλλειψη πιλότων δεν ήταν το μόνο πρόβλημα για την αεροπορία. Πολλά από τα βετεράνοι μέλη του προσωπικού, ειδικά στα κέντρα επιχειρήσεων και υλικοτεχνικής υποστήριξης που βοηθούν τους πιλότους να πραγματοποιούν επιτυχημένες αποστολές, απομακρύνθηκαν επίσης, εμποδίζοντας τον στενό συντονισμό μεταξύ των εναέριων και χερσαίων στοιχείων της πολεμικής αεροπορίας.
Εκατοντάδες μηχανικοί στο έδαφος απομακρύνθηκαν επίσης από την κυβέρνηση Ερντογάν με ασήμαντες κατηγορίες όπως ότι συνδέονται με το κίνημα Γκιουλέν, μια ομάδα που ασκεί κριτική στην κυβέρνηση Ερντογάν. Η επιβάρυνση της αεροπορίας έχει επίσης αυξηθεί την τελευταία δεκαετία.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η αεροπορία πραγματοποιεί 40% περισσότερες αποστολές για να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες προκλήσεις στη Μεσόγειο, το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα και είναι απασχολημένη με περιπολίες στον εναέριο χώρο κοντά στη Ρωσία, την Ελλάδα, τη Συρία και το Ιράκ.
Η κυβέρνηση δεν το παραδέχτηκε δημόσια, αλλά το Nordic Monitor έμαθε ότι η αεροπορία έκανε ακόμη και ειδική συμφωνία με τους εισαγγελείς για να βγάλουν από τη φυλακή τους φυλακισμένους πιλότους μάχης για αποστολές πριν τους επιστρέψουν στη φυλακή μετά την ολοκλήρωση των αποστολών.
Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία όχι μόνο έχει υποχρέωση να προστατεύει τον εναέριο χώρο του έθνους στην ταραχώδη περιοχή, αλλά έχει επίσης δεσμεύσεις να πραγματοποιεί αποστολές στο εξωτερικό. Απλώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτές τις υποχρεώσεις με την τεράστια έλλειψη πιλότων.
Αυτή είναι η πιο θεμελιώδης πρόκληση για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα και τις στρατηγικές ανάγκες ασφάλειας της Τουρκίας. Ταυτόχρονα, είναι μια τρομερή απειλή για τη δομή ασφαλείας του ΝΑΤΟ, μια απειλή που δεν μπορεί να μην ληφθεί σοβαρά υπόψη, δεδομένων των εκτεταμένων συνεπειών για τα συμμαχικά έθνη."
Συμπέρασμα
Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία είναι αφενός γερασμένη και αφετέρου αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα διαθεσιμότητας πιλότων, με εκτίμηση ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων, αφενός η ανανέωση του στόλου των F-16 της θα ξεκινήσει το 2026 και αφετέρου η αναλογία πιλότων-αεροσκαφών θα φθάσει στα παραδεκτά επίπεδα που υπήρχαν πριν το πραξικόπημα του 2016, μόλις το 2030 και εφόσον όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό.
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά για το ότι η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει και θα συνεχίσει να έχει για την επόμενη επταετία τουλάχιστον, την αεροπορική υπεροχή σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο, κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου εφόσον πάμε σε διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ μας.
