Η επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Ισαάκ Χέρτζογκ στην Τουρκία και οι δηλώσεις του ίδιου όσο και του Ερντογάν, έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού δίνουν το στίγμα της πρόθεσης εξέλιξης των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, γεγονός που θα επηρεάσει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό τις μελλοντικές εξελίξεις στη ΝΑ Μεσόγειο και τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Οι δύο χώρες επιδιώκουν να χαλαρώσουν την εχθρότητα πολλών ετών, κυρίως για την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ και την υποστήριξη της Άγκυρας στην μαχητική ισλαμιστική ομάδα Χαμάς που κυβερνά τη Γάζα.
Η παρούσα χρονική περίοδος ευνοεί τα σχέδια του Ερντογάν
Η χρονική περίοδος μάλιστα κρίνεται ως ιδαίτερα κρίσιμη, αφού ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα, την ώρα που Ισραήλ και Τουρκία έχουν αναλάβει ανεξάρτητες πρωτοβουλίες διαμεσολάβησης για επίτευξη ειρήνης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, ενώ η ΕΕ δείχνει στην πράξη την επιθυμία της για απεξάρτηση από το Ρωσικό φυσικό αέριο.
Θεωρείται βέβαιο ότι μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ήπειρος θα περιέλθει σε μια κατάσταση νέου "Ψυχρού πολέμου" με την Ρωσία, η οποία θα διαρκέσει χρονικά.
"Πιστεύω ότι αυτή η ιστορική επίσκεψη θα είναι μια νέα καμπή στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ. Ο αμοιβαίος στόχος μας είναι να αναβιώσουμε τον πολιτικό διάλογο" στη βάση αμοιβαίων συμφερόντων, δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 10 Μαρτίου σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Χέρτζογκ.
«Πιστεύω ότι είναι μια ευκαιρία να αναβιώσει η συνεργασία στο θέμα της ενέργειας », πρόσθεσε, αναφερόμενος στις δραστηριότητες των πλοίων γεωτρήσεων και σεισμικών της Τουρκίας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Φυσικό αέριο και East-Med
Οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Μεσόγειο θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις επακόλουθες εκκλήσεις των Ευρωπαίων ηγετών να μειώσουν την εξάρτηση της ηπείρου από τη Μόσχα.
Τα παραπάνω , σε συγκερασμό με την άρση της στήριξης κατασκευής του αγωγού East-Med από τις ΗΠΑ, δύο μήνες πρίν το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, τον Ιανουάριο του 2022, περιπλέκουν τα πράγματα ακόμη περισσότερο, αφού θεωρούμε βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα δει την χρονική συγκυρία ως μοναδική ευκαιρία για να πείσει το Ισραήλ για ενεργειακή συνεργασία στη ΝΑ Μεσόγειο και για πιθανή διοχέτευση του Ισραηλινού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας στην ΕΕ, γεγονός που αφήνεται να εννοηθεί από τις δηλώσεις του.
Ο Χέρτζογκ είπε ότι οι δύο χώρες πρέπει να συμφωνήσουν ότι δεν θα συμφωνήσουν σε όλα.
«Αλλά θα φιλοδοξούμε να λύσουμε τις διαφωνίες μας με αμοιβαίο σεβασμό και καλή θέληση, μέσω των κατάλληλων μηχανισμών και θεσμών, τους οποίους θα αναπτύξουμε μαζί, και με το κοινό μας μέλλον», είπε.
«Εσείς και εγώ, και ο λαός σας και ο δικός μου, είμαστε όλοι παιδιά του Αβραάμ - του πατέρα των πιστών στον Θεό», πρόσθεσε.
Οι δηλώσεις του Ισραηλινού Προέδρου δείχνουν εγκράτεια, ότι δηλαδή δεν εμπιστεύεται τα λόγια του Ερντογάν αλλά τα έργα του , τα οποία αναμένει να προχωρήσουν σταδιακά προκειμένου να εξελιχθούν προς το καλύτερο οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας
Ωστόσο η αποδοχή από τον Ισραηλινό Πρόεδρο ότι, Άγκυρα και Τέλ Αβίβ πρέπει να αποδεχθούν ότι δεν θα συμφωνούν σε όλα, φανερώνει την υιοθέτηση μιας "Ερντογανικής ρητορικής" της real politik στη βάση του win-win για συγκεκριμένα ζητήματα.
Δηλαδή κοινώς Ισραήλ και Τουρκία μπορεί να μην συμφωνούν στο Παλαιστινιακό ζήτημα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να τα βρούν σε άλλα πεδία
Τώρα ποιά θα είναι αυτά τα πεδία σύγκλησης και συνεργασίας των δύο χωρών και σε ποιά έκταση και βαθμό αυτή θα επηρεάσει τα συμφέροντα Ελλάδας-Κύπρου στη ΝΑ Μεσόγειο, αυτό μένει να το δούμε στη συνέχεια.
Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο το 2018, όταν απέλασαν πρεσβευτές σε μια διαφωνία σχετικά με τη δολοφονία 60 Παλαιστινίων από τις ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στα σύνορα της Γάζας.
Το περιστατικό σταμάτησε χρόνια σταδιακής συμφιλίωσης μετά από μια διαμάχη για μια ισραηλινή επιδρομή το 2010 σε πλοίο βοήθειας που έπλεε προς τη Γάζα που σκότωσε εννέα Τούρκους φιλοπαλαιστίνιους ακτιβιστές. Ένας δέκατος ακτιβιστής που τραυματίστηκε στο περιστατικό πέθανε το 2014 μετά από χρόνια σε κώμα.
Δεκάδες Τούρκοι διαδήλωσαν στις 9 Μαρτίου κατά της επίσκεψης του Χέρτζογκ, καλώντας την Άγκυρα να αντιστρέψει το «λάθος» της ενίσχυσης των σχέσεων εν μέσω παρατεταμένης εχθρότητας για τη δολοφονία των ακτιβιστών.
Οι άνθρωποι παρατάχθηκαν πίσω από ένα πανό με το σύνθημα: «Δεν θέλουμε δολοφόνο στη χώρα μας» στη διαμαρτυρία, που οργανώθηκε από μια ομάδα που δημιουργήθηκε για να στηρίξει τα θύματα της επιδρομής.
«Το Mavi Marmara είναι το καμάρι μας», φώναζαν.
"Αυτό είναι ένας μεγάλος πόνος και ένα μαρτύριο, είναι σαν ένα μαχαίρι στο στήθος του λαού μας", δήλωσε ο Μεχμέτ Τουντς, ένας από αυτούς που βρισκόταν στο πλοίο Mavi Marmara την ώρα της επιδρομής.
Κατά τη διάρκεια των ετών της εχθρότητας, η Τουρκία και το Ισραήλ διατήρησαν το εμπόριο, το οποίο ανήλθε στα 6,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, από 5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 και το 2020, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Ο Ερντογάν είπε ότι ελπίζει ότι το εμπόριο θα φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Η αρχή της επίσημης προσέγγισης σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο Τουρκίας-Ισραήλ έγινε.
Ο Ερντογάν αναμένουμε το επόμενο χρονικό διάστημα ότι θα προσπαθήσει να δελεάσει το Ισραήλ, προσφέροντας γη και ύδωρ, μηδέ αποκλειομένης της ανακατεύθυνσης των ελεγχόμενων από το καθεστώς του τουρκικών ΜΜΕ, προκειμένου να επηρεάσει ευμενώς την κοινή γνώμη της χώρας του για την προσέγγισή του με το Ισραήλ.
Επίσης υπάρχει το ενδεχόμενο φίμωσης-παγώματος των δραστηριοτήτων της Χαμάς στην Τουρκία, προκειμένου ο Ερντογάν να πείσει τους δύσπιστους Ισραηλινούς για τις "αγνές προθέσεις του".
Παράλληλα ο Τούρκος Πρόεδρος θα παίξει το χαρτί της Δυτικής χώρας που θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ, προκειμένου να αποκτήσει ερρείσματα σε χώρες της ΕΕ, ότι η ίδια μαζί με το Ισραήλ, μπορούν να εγγυηθούν τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο πάρα πολύ σύντομα της διψασμένης για ενέργεια Ευρώπης, βοηθώντας την να απεμπλακεί από το Ρωσικό φυσικό αέριο.
Οι στόχοι του Ερντογάν είναι η οριστική άφεση από την ΕΕ της προοπτικής κατασκευής του East-Med, ο ενεργειακός προσαιτερισμός του Ισραήλ στη ΝΑ Μεσόγειο στη βάση του win-win και η θεμελίωση μέσω του Ισραήλ του οράματος της Γαλάζιας Πατρίδας.
Ο χρόνος τρέχει αντίστροφα για τις εκλογές στην Τουρκία και ο Ερντογάν ελπίζει με αυτόν τον τρόπο να έχει βάσιμες πιθανότητες να τις κερδίσει.
Βλέπει το Ισραήλ τέλος ως το σκαλοπάτι για να προσεγγίσει τις ΗΠΑ. Το τι θα πετύχει από όλα αυτά εξαρτάται από τη Διεθνή συγκυρία η οποία φαίνεται να τον ευνοεί, αλλά και από τους χειρισμούς της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας.
