Η Τουρκία πιστεύει ότι είναι ένας απαραίτητος σύμμαχος της Δύσης, αλλά το να είναι σε καλές σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με τους αντιπάλους της μπορεί να καταλήξει σε μπούμερανγκ για την Άγκυρα, με αποτέλεσμα η θέση της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας, του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών να είναι πιο κρίσιμη από ποτέ, σύμφωνα με αναλυτές.
Σχέσεις Τουρκίας-Η.Π.Α
Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών. Οι δεσμοί μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ επιδεινώθηκαν ιδιαίτερα μετά την απόκτηση των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία το 2019, ωθώντας την Ουάσιγκτον να αποκλείσει την Τουρκία από το πρόγραμμα stealth μαχητικών αεροσκαφών F-35 και να επιβάλλει κυρώσεις κατά της αμυντικής της βιομηχανίας.
Στην παρούσα χρονική περίοδο επικρατεί ένα κλίμα αισιοδοξίας στην Άγκυρα, η οποία πιστεύει ότι η Ουάσιγκτον θα είναι πρόθυμη να εκτονώσει τις εντάσεις μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ το 2022.
Από πού αντλεί η Τουρκία την αισιοδοξία ότι θα τα βρεί με τις ΗΠΑ;
Η Άγκυρα έγινε πρόσφατα πιο αισιόδοξη για την αναμόρφωση των σχέσεών της με την Ουάσιγκτον, όταν οι πηγές της ελληνικής κυβέρνησης ανέφεραν την Τρίτη ότι η Ουάσιγκτον εξέφρασε επιφυλάξεις για το έργο EastMed, ένα έργο αγωγού 6 δισεκατομμυρίων ευρώ που αναμένεται να καλύψει το 10% της συνολικής ανάγκης της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Από την Ανατολική Μεσόγειο h Τουρκία είχε αντιταχθεί σθεναρά στο έργο, λέγοντας ότι το σχέδιο δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς την έγκριση της Τουρκίας.
Η υποστήριξη των ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα του έργου και η Τουρκία τείνει να διαβάσει το πολιτικό νόημα στην αναστροφή της στάσης της Ουάσιγκτον.
Επίσης πρόσφατα , το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ να δημιουργήσει έναν κοινό μηχανισμό για την επίλυση μακροχρόνιων ζητημάτων μεταξύ των δύο χωρών.
Η Τουρκία διερευνά οδούς για θετικό διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και η Άγκυρα εκτιμά ότι παρόλο που η Τουρκία είναι ένα "τοξικό ζήτημα" στο Αμερικανικό Κογκρέσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε ρήξη μαζί της
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκτιμά ότι η στάση των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας μπορεί να αλλάξει αφού η στάση της Άγκυρας απέναντι στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων γίνεται συνεπακόλουθη.
Ωστόσο, η αξιοπιστία του Ερντογάν μπορεί να είναι μέρος του προβλήματος.
Κατηγορούμενος ότι «έκανε τα στραβά μάτια» προς το ISIS και την Αλ Κάιντα στη Συρία, ο Τούρκος Πρόεδρος παραγκώνισε της σχέσεις του με ΗΠΑ-ΕΕ και προώθησε την ευρασιατική ολοκλήρωση.
Επιπλέον, η κυβέρνησή του αναβίωσε τον νεο-οθωμανικό αλυτρωτισμό που οδήγησε τη χώρα να παρέμβει σε έναν συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο στη γειτονική Συρία.
Η εκτίμηση του Ερντογάν
Ο Ερντογάν αναζητά τρόπους προκειμένου να επανακινηθούν οι σχέσεις μεταξύ της χώρας του και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστεύοντας
Για αυτόν η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τη χώρα του αλλά και για τους Ευρωπαίους , αφού πιστεύει ότι χωρίς τις προσπάθειες της Τουρκίας, η Συρία και η Ευρώπη θα αντιμετώπιζαν μια διαφορετική πραγματικότητα τώρα
Ο Ερντογάν φαντασιώνεται ότι είναι απαραίτητος για τη Δύση, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Η αλήθεια είναι ότι η Δύση μπορεί να δεχτεί την Τουρκία πίσω, αλλά θα δεχθεί τον Ερντογάν;
Η αντίδραση της Τουρκίας στις πρόσφατες εξελίξεις στο Καζακστάν είναι επίσης προβληματική.
Στις 2 Ιανουαρίου, το Καζακστάν επλήγη από διαδηλώσεις στις πλούσιες σε πετρέλαιο δυτικές επαρχίες του, αφού οι εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους για μια κυβερνητική αύξηση των τιμών στα καύσιμα. Η διοίκηση του προέδρου Kassym-Jomart Tokayev υπαναχώρησε από την κίνηση, αλλά οι διαμαρτυρίες σύντομα εξελίχθηκαν σε μια ευρύτερη σειρά διαδηλώσεων με αιτήματα για πολιτική αλλαγή.
Ο Πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayev ισχυρίστηκε επανειλημμένα ότι εξτρεμιστές και τρομοκράτες από τη Μέση Ανατολή εκπαιδευμένοι από ξένες δυνάμεις συμμετείχαν σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη χώρα του. Ήταν μια συνωμοσία που δημιουργήθηκε από μία μόνο πηγή, σύμφωνα με τον Τοκάγιεφ.
Οι αρχές του Καζακστάν ανακοίνωσαν ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός ξένων μαχητών, συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών και Τούρκων, που συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν από αυτές.
Το συμπέρασμα είναι ότι η Τουρκία προωθεί μια ισλαμική ταυτότητα μεταξύ των Καζάκων και διευκολύνει και υποστηρίζει τη συμμετοχή Καζάκων μαχητών στη σύγκρουση στη Συρία.
Η Τουρκία στην παρούσα φάση αμφιταλαντεύεται, με πιθανό ενδεχόμενο οι ανάμεικτοι πολιτικοί προσανατολισμοί στην εξωτερική πολιτική να οδηγήσουν σε καταστροφικές συνέπειες.
Το παιγνίδι της Τουρκίας μεταξύ Δύσης και Ανατολής για αποκόμιση κερδών για την ίδια μπορεί να είναι αποδοτικό πρόσκαιρα αλλά καταστροφικό στο τέλος. Η Ιστορία άλλωστε έδειξε ότι πριν από εκατό χρόνια, η Οθωμανική Τουρκία πλήρωσε ένα βαρύ τίμημα ακολουθώντας αυτή την τακτική σε σχέση με τις μεγάλες Δυνάμεις
Η Διεθνής συγκυρία ευνοεί τους τουρκικούς σχεδιασμούς
Η κρίση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας και τα γεγονότα στο Καζακστάν λειτουργούν επωφελεία της Τουρκίας στην προσπάθειά της για αποκατάσταση των σχέσεων της με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αφού αναβαθμίζεται ο γεωστρατηγικός ρόλος της.
Ο Ερντογάν βλέπει το ρόλο της Τουρκίας στη διαμάχη Ρωσίας-ΗΠΑ για την Ουκρανία, ως την δεύτερη μετά το Αφγανιστάν ευκαιρία προκειμένου να αναδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος για ΗΠΑ-ΝΑΤΟ
Ουσιαστικά ο Τούρκος Πρόεδρος κάνει την ανάγκη φιλοτιμία, αφού η πολύ κακή οικονομία της χώρας του σε συνδυασμό με την Διεθνή απομόνωση που βιώνει από πλευράς ΗΠΑ-ΕΕ, τον οδηγούν στο να επιχειρήσει ολική μεταστροφή της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του
Αυτό ενέχει σημαντικότατο κίνδυνο τα πράγματα να εξελιχθούν πολύ άσχημα σε διάφορα περιφερειακά μέτωπα όπου συνυπάρχει με τη Ρωσία, όπως είναι η Συρία και η Λιβύη, αφού είναι βέβαιο ότι ο Πούτιν θα τιμωρήσει τον Ερντογάν για την αλλαγή της στάσης του.
Βαρόμετρο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Βαρόμετρο ωστόσο τυχόν μεταστροφής του Ερντογάν αναφορικά με ΗΠΑ-ΕΕ, θα είναι η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων το επόμενο χρονικό διάστημα, αφού η Τουρκία μετά την αλλαγή της στάσης των ΗΠΑ αναφορικά με τον East-Med, προβαίνει σε επιθετικότατες κινήσεις σε βάρος της Ελλάδας αυξάνοντας την ένταση με συνεχείς παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου χώρου (ΕΕΧ) και υπερπτήσεις με μαχητικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, ακόμη και με drone σε 2 διαπιστωμένες περιπτώσεις
Εκτίμηση είναι ότι η Τουρκία ουδόλως θα μεταβάλλει τη στάση της αναφορικά με την Ελλάδα, προσπαθώντας να εξαγοράσει τη στάση της υπέρ των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ με οφέλη για την ίδια σε βάρος των Εθνικών μας συμφερόντων.
Το πρόβλημα όμως για τον Ερντογάν είναι ότι οι ΗΠΑ όπως είπαμε παραπάνω θέλουν την Τουρκία σύμμαχο, αλλά όχι τον ίδιο τον οποίο και δεν εμπιστεύονται.
Συνεπώς το επόμενο χρονικό διάστημα οι ΗΠΑ αναμένεται να τηρήσουν επί της ουσίας μια στάση παροχής υποσχέσεων προς την Τουρκία με βάθος χρόνου, αλλά επί της ουσίας τηρώντας στάση αναμονής μέχρι να πέσει ο Ερντογάν από την εξουσία.
Στην εξίσωση των ελληνοτουρκικών μπαίνει και η ΕΕ της οποίας την Προεδρία ασκεί η σύμμαχος Γαλλία, γεγονός που αποθαρρύνει τον Ερντογάν για περαιτέρω σκέψεις για στρατιωτική ενέργεια στο Αιγαίο και τη Θράκη, πέραν των συνηθισμένων τουρκικών λεονταρισμών.
Κλείνω λέγοντας, ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι επιχειρείται διπλωματική προσέγγιση Ελλάδας-Τουρκίας αναφορικά με την επέκταση των χωρικών υδάτων (ΧΥ) μας, η οποία όμως δεν θα φθάνει σε εύρος τα 12 νμ, γεγονός που είναι πάρα πολύ πιθανό να είναι απότοκο της άρσης της στήριξης των ΗΠΑ στην κατασκευή του East-Med.
